Działalność edukacyjna kobiet–Polek w Wielkim Księstwie Poznańskim w drugiej połowie XIX wieku jako czynnik kształtowania świadomości narodowej

• Authors: Grażyna Wyder

Title variants

EN

The educational activity of Polish women in the Grand Duchy of Posen in the second half of the 19th century as the factor influencing the shape of the national identity

• Languages of publication: PL

Abstracts

EN

At the turn of the 19th and 20th centuries, the Germanization of the Grand Duchy of Posen became stronger. The role of the Polish language in education was significantly repressed. Polish language was gradually eliminated from schools. Society's impoverishment made the private education impossible. In that situation, a group of women from Poznan founded the 'Warta' society to educate the poor Polish children. Its aims were put into practice by establishing libraries, and encouraging educational, cultural and patriotic values. Women, members of 'Warta', proved their great involvement in Polish education regardless of unfavorable relations, repressions and financial problems.

Keywords

EN

'WARTA' SOCIETY; GERMANIZATION; GRAND DUCHY OF POSEN

Discipline

• HISTORY: HISTORY

• Publisher: Lubuskie Towarzystwo Naukowe
• Journal: Rocznik Lubuski
• Year: 2009
• Volume: 35
• Issue: 1
• Pages: 85-100
• Document type: ARTICLE

Contributors

author

Grażyna Wyder

• Uniwersytet Zielonogórski

• Grazyna Wyder, Uniwersytet Zielonogórski, Instytut Historii, Zaklad Historii XIX-XX wieku, al. Wojska Polskiego 69, 65-762 Zielona Góra, Poland

References

• „Dziennik Poznański”, 11 IX 1900, nr 209
• „Dziennik Poznański”, 8 V 1904, nr 106.
• „Kurier Poznański”, 11 XI 1899, nr 258.
• „Kurier Poznański”, 15 IX 1899, nr 210.
• „Kurier Poznański”, 2 XII 1899, nr 275.
• „Kurier Poznański”, 21 III 1899, nr 68.
• „Kurier Poznański”, 22 X 1899, nr 242.
• „Kurier Poznański”, 31 I 1884, nr 25.
• „Kurier Poznański”, 5 IV 1899, nr 77.
• „Kurier Poznański”, Śp. Zofia Sokolnicka, nekrolog, 28 II 1927, nr 94.
• „Tygodnik Ilustrowany”, nr 49, 1912.
• „Zorza”, 27 V 1900, nr 3.
• Akta Towarzystwa „Warta”, Biblioteka Raczyńskich, Zbiory Specjalne, rkp. sygn. 1021/II.
• Akta Towarzystwa „Warta”, Biblioteka Raczyńskich, Zbiory Specjalne, rkp. sygn. 1021/VI, k. 39.
• Akta Towarzystwa „Warta”, III Odezwa do Sióstr Wielkopolanek, Biblioteka Raczyńskich, Zbiory Specjalne, rkp. sygn. 1021/IV, k. 241.
• Akta Towarzystwa „Warta”, Protokół z rocznej działalności Towarzystwa „Warta” za czas od 1 czerwca 1894 do 12 czerwca 1895, Biblioteka Raczyńskich, Zbiory Specjalne, rkp. sygn. 1028/II, k. 4.
• Akta Towarzystwa „Warta”, Spis podręczników, z dnia 2 grudnia 1898, Biblioteka Raczyńskich, Zbiory Specjalne, rkp. sygn. 1028/II.
• Akta Towarzystwa „Warta”, Sprawozdanie Sekcji pedagogicznej z czynności za rok 97 od października, cały 98 i od 99 do 1 czerwca, Biblioteka Raczyńskich, Zbiory Specjalne, rkp. sygn. 1028. II, k. 55.
• Dla Polek, „Kurier Poznański”, 6 II 1886, nr 29.
• Encyklopedia kobiet, red. M. B. Michalik, Warszawa 1993.
• Góralski J., Maria Dzierżanowska – działaczka oświatowa, [w:] Partnerka – Mat¬ka – Opiekunka. Status kobiety w dziejach nowożytnych od XVI-XX wieku, red. K. Jaku¬biak, Bydgoszcz 2000.
• Hulewicz J., Sprawa wyższego wykształcenia kobiet w Polsce w wieku XIX, Kraków 1939.
• Informacja dla opiekunek dzieci!, Biblioteka Raczyńskich, Zbiory Specjalne,– rkp. 1021/IX.
• Inni o nas, „Głos Wielkopolanek”, 28 VI 1908, nr 13.
• IV Odezwa, Biblioteka Raczyńskich, Zbiory Specjalne, Akta Tow. „Warta”, rkp. sygn. 1021/IV, k. 244-245.
• Jakóbczyk W., Towarzystwo Czytelni dla kobiet, Studia nad dziejami Wielkopolski, t. III, Poznań 1967.
• Karwowski S., Historya Wielkiego Księstwa Poznańskiego, t. III 1890-1914, Poznań 1931.
• Kolska K., Tajne organizacje kobiet w byłym zaborze pruskim, [w:] Pamiętnik 1 Zjazdu Niepodległościowego Byłej dzielnicy Pruskiej w Poznaniu 14 stycznia 1934, red.
• M. Jabczyński, Poznań 1935.
• Kozłowski J., Wielkopolska pod pruskim zaborem w latach 1815-1918, Poznań 2004.
• Mowa Bismarcka, „Kurier Poznański”, 31 I 1884, nr 25.
• Nasza walka o szkołę polską 1901-1917, t. II, Warszawa 1934.
• O wychowaniu narodowem. Przemówienie pani Anny Miełeckiej z Katowic na walnym wiecu kobiet w Poznaniu, dnia 10 maja rb., „Głos Wielkopolanek”, 17 V 1908, nr 7.
• Odezwa Czytelni dla Kobiet w Inowrocławiu, „Kurier Poznański”, 13 III 1904, nr 60.
• Polki berlińskie wobec nowych ustaw wyjątkowych, Berlin 21 Kwietnia, „Dziennik Poznański”, 23 IV 1908, nr 94.
• Polska niewiasta a germanizacja, „”Kurier Poznański”, 4 II 1899, nr 28.
• Polski Słownik Biograficzny , W. Lutosławski, t. 18.
• Polski Słownik Biograficzny, F. Prochnicki, t. 28.
• Polski Słownik Biograficzny, Helena Rzepecka, t. 34..
• Polski Słownik Biograficzny, Maria Dzierżanowska, t. 6.
• Polski Słownik Biograficzny, Maria Dzierżanowska, t. 6.
• Polski Słownik Biograficzny, Stefania Aniela Sempołowska, t. 36.
• Rakowski K., Dzieje Wielkiego Księstwa Poznańskiego w zarysie (1815-1900), Kraków 1904.
• Relacja z walnego zebrania Czytelni dla Kobiet w Kościanie, „Dziennik Poznański”, 26 I 1909, nr 20.
• Ruch w Towarzystwach. Walne zebranie Towarzystwa Czytelni dla Kobiet, „Dziennik Poznański”, 12 IV 189, nr 83.
• Rzepecka Z., Tułodziecka A., Dziesięciolecie Towarzystwa „Warta” 1894-1904, Biblioteka Raczyńskich, Zbiory Specjalne (dalej: BRZS), rkp. 2001.
• Skopkowski C., Towarzystwo „Warta” w Poznaniu w latach 1894-1939, „Studia i Mate-riały do Dziejów Wielkopolski i Pomorza”, t. VI, z. 2, Poznań 1971
• Sprawozdanie z walnego zebrania Czytelni dla Kobiet, „Kurier Poznański”, 20 V 1899, nr 114.
• Suchocka A., Sprawozdanie z 25 letniej działalności Czytelni dla Kobiet w Pleszewie do roku 1903-1928, „Gazeta Pleszewska”, 27 V 1928, nr 43.
• Tułodziecka A., Biblioteka Raczyńskich, Zbiory Specjalne op. cit., k. 7-11.
• Tułodziecka A., Praca społeczna kobiet w Poznaniu, referat odczytany na Zjeździe Kobiet Polskich w Krakowie, 11-12 maja 1913 roku, Biblioteka Raczyńskich, Zbiory Specjalne, rkp. syg. 1056/II, k. 9.
• Ustawy Czytelni dla kobiet, „Głos Wielkopolanek”, 12 IV 1908, nr 2.
• Walne zebranie Towarzystwa Czytelni dla Kobiet, „Dziennik Poznański”, 12 IV 1899, nr 83.
• Walne zebranie. [druk] Informacja dla członkiń towarzystwa z walnego zebrania odbytego 3 VI 1898, Biblioteka Raczyńskich, Zbiory Specjalne, k. 82.
• Wielkopolanka. Rozsądne zdanie, „Kurier Poznański”, 4 II 1886, nr 27.
• Wielkopolski Słownik Biograficzny, Aniela Tułodziecka, Warszawa-Poznań.
• Wyder G., Z dziejów walki o tożsamość narodową – tajne stowarzyszenie kobiet „Warta”, [w:] Polacy – Niemcy – Pogranicze. Studia Historyczne, red. nauk. G. Wyder, T. Nodzyński, Zielona Góra.
• Życzenia na wiec, „Głos Wielkopolanek”, 17 V 1908, nr 7.

Identifiers

CEJSH db identifier

10PLAAAA08585