Genezis „čužich” v svete fol’klornoj ètnologii

• Authors: Belova Оl’ga V. , Petrukhin Vladimir Ja.

Title variants

EN

THE ORIGIN OF 'THE OTHERS' IN THE LIGHT OF FOLK ETIOLOGY

• Languages of publication: RU

Abstracts

PL

W tradycyjnej kulturze ludowej stosunek do wyznawców innej wiary (konfesji) kształtowany jest w ramach stereotypowych wyobrażeń opartych na uniwersalnej opozycji swój – obcy i odwołujących do takich cech, jak czysty – nieczysty, święty – grzeszny, sakralny – świecki itd. Ważną rolę w określaniu konfesyjnie „obcego” w kulturze ludowej odgrywają motywy apokryficzne, odwołujące się do zabytków piśmiennictwa własnej kultury. Takie legendy odzwierciedlały swoiste „napięcia” w stosunkach między różnymi konfesjami oraz polemiki międzyreligijne. Jednym z takich motywów jest przekaz o pokrewieństwie przedstawicieli obcej wiary (Żydów, muzułmanów) z nieczystymi zwierzętami (świnią). Motyw ten w różnych wersjach spotyka się praktycznie we wszystkich kulturach słowiańskich. W artykule analizowane są następujące motywy: zamiana kobiety żydowskiej w świnię za to, że Żydzi nie przyjęli nauki Jezusa Chrystusa; pochodzenie Turków od świni i psa; wykopywanie przez świnię z ziemi przedstawicieli poszczególnych narodowości lub konfesji; zakopywanie (= uratowanie) przez świnię osoby świętej. Przytoczone motywy folkloru są pełną niekonsekwencji mieszaniną wyobrażeń na temat różnych konfesji, które łatwo wpisują się w archaiczny gatunek legendy etiologicznej (z motywem metamorfozy „totemicznej” itd.). Wyobrażenia tego typu prawdopodobnie wpływają łagodząco na sytuacje konfliktowe w społeczeństwie tradycyjnym.

EN

In traditional folk cultures the attitude to peoples of another faith is shaped within the frames of ideas based on the universal opposition of 'us-them/the others' and evoking the features of 'pure-impure', 'sacred-sinful', 'sacral-secular' etc. An important role in confessional descriptions of 'the others' is played in folk culture by apocryphal motifs connected with the vernacular literary tradition. Such legends reflected religious polemics and tensions in the relationships between various confessions. One of such motifs is an account of the relatedness of people of other confessions (Jews, Muslims) with impure animals (the pig). The motif, in different versions, can be found in all Slavonic cultures. The following versions are analyzed in the article: a transformation of a Jewish woman into a pig as a consequence of the Jews' rejection of the teaching of Christ; the origin of Turks from the pig and the dog; the act of digging out from the ground, by a pig, of representatives of certain nationalities or confessions; the act of hiding a saint in the ground by a pig. These folk motifs are mixtures, full of inconsistencies, of ideas concerning various confessions. They can be easily classified as belonging to the archaic genre of the etiological legend. Such ideas probably have a soothing effect in conflicts arising in traditional communities.

Keywords

EN

ETHNOLIGUISTICS; NATIONALITIES AND CONFESSIONS; OPPOSITION OF 'US-THEM/THE OTHERS'

Discipline

• PHILOLOGY_&_LINGUISTICS: PHILOLOGY & LINGUISTICS

• Publisher: Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej
• Journal: Etnolingwistyka. Problemy Języka i Kultury
• Year: 2004
• Volume: 16
• Pages: 257-268
• Document type: ARTICLE

Contributors

author

Belova Оl’ga V.

author

Petrukhin Vladimir Ja.

• O. V. Belova, (Moscow, Russian Federation), no address given, contact the journal; editor

Identifiers

CEJSH db identifier

06PLAAAA01112561