"Urządzenie", "zastosowanie", "układ"... – kategoria dispositif u Michela Foucaulta, jej tłumaczenia i ich implikacje dla postfoucaultowskich analiz władzy

• Authors: Nowicka Magdalena

Title variants

EN

APPARATUS, DEPLOYMENT, ARRANGEMENT... - MICHEL FOUCAULT'S NOTION OF DISPOSITIF, ITS TRANSLATIONS AND THEIR IMPLICATIONS FOR POST-FOUCAULDIAN ANALYSIS OF POWER

• Languages of publication: PL

Abstracts

EN

Michel Foucault introduced the notion of dispositif of sexuality in The Will to Knowledge (1976). Soon afterwards he took part in a discussion organized by a French magazine 'Ornicar?' during which he was asked to explain synthetically his concept of dispositif. Over the next decades this short, and rather forced utterance was translated into German and English. These translations differ from each other not only with regard to their solutions how to substitute a French term dispositif with another word - accordingly German or English - but also because of a variety of details that are meaningful for the profiles of dispositif analysis and based on Foucault's thought postulated in research. This theoretical and methodological perspective has being developed since Foucault's death in 1984, especially since the 1990's. One can indicate numerous and significant differences between the German- and English-language dispositif analysis, as well as between both of them and the Foucault's original concept. There is a need to question if the researchers who identify dispositif with a social network or with a material infrastructure of discourse (inter alia communication technology and social practices mediated through this technology) still follow Foucault's concept of power-knowledge to which they refer so willingly? This problem seems to be notably important at present - when more and more researchers in Poland show their interest in dispositif's concept. Therefore, a demand to translate its key terms into Polish emerges. In this article the dilemmas of Polish and other translations are presented on samples of several Foucault's utterance in 'Ornicar?' translations and fragments of contemporary texts from the field of German- and English-language dispositif's analysis.

Keywords

EN

DISCOURSIVE AND NON-DISCOURSIVE PRACTICES; DISPOSITIF; DISPOSITIF'S ANALYSIS; GIORGIO AGAMBEN; MICHEL FOUCAULT; POWER-KNOWLEDGE; TRANSLATION OF TERMS; NETWORK

Discipline

• SOCIOLOGY: SOCIOLOGY

• Publisher: Uniwersytet Łódzki. Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego
• Journal: Przegląd Socjologii Jakościowej
• Year: 2011
• Volume: 7
• Issue: 2
• Pages: 94-110
• Document type: ARTICLE

Contributors

author

Nowicka Magdalena

• Magdalena Nowicka, Zaklad Badan Komunikacji Spolecznej, Instytut Socjologii UL, ul. Rewolucji 1905 r. nr 41, 90-214 Lódz, Poland

References

• Agamben, Giorgio (2010) „Czym jest urządzenie?” Przełożył J. Majmurek. S. 72–90 w Agamben. Przewodnik Krytyki Politycznej, opracowanie zbiorowe. Warszawa: Wydawnictwo Krytyki Politycznej.
• Agamben, Giorgio i Gianluca Sacco (2007) „Od teologii politycznej do teologii ekonomicznej.” Krytyka Polityczna 11/12: 126–131.
• Ahonen, Pasi i Janne Tienari (2009) „United in Diversity? Disciplinary Normalization in an EU Project.” Organization 16(5): 655–679.
• Amigot, Patricia i Margot Pujal (2009) „On Power, Freedom, and Gender: A Fruitful Tension between Foucault and Feminism.” Theory Psychology 19 (5): 646–669.
• Aradau, Claudia i Rens Van Munster (2007) „Governing Terrorism Through Risk: Taking Precautions, (un)Knowing the Future.” European Journal of International Relations 13 (1): 89–115.
• Baudry, Jean-Louis (1978) L’Effet cinéma. Paris: Albatros.
• Beck, Ulrich (2002) Społeczeństwo ryzyka. W drodze do innej rzeczywistości. Przełożył S. Cieśla. Warszawa: Scholar.
• Birkhan, Barbara (2010) „Das Dispositiv – die andere Seite des Diskurses.” Forum: Qualitative Sozialforschung 11(2). Dostęp 31 maja 2010. (http://www.qualitative-research.net/index.php/fqs/article/view/1432/2948).
• Bryukhovetska, Olga (2010) „Dispositif' Theory: Returning to the Movie Theater.” Art It Magazine. Dostęp 15 września 2010 (http://www.art-it.asia/u/admin_ed_columns_e/apskOCMPV5ZwoJrGnvxf/?lang=en).
• Bührmann, Andrea D. i Werner Schneider (2008) Vom Diskurs zum Dispositiv – Eine Einführung in die Dispositivanalyse. Bielefeld: Transcript Verlag.
• Czyżewski, Marek (2009) „Między panoptyzmem i «rządomyślnością» – uwagi o kulturze naszych czasów.” Kultura Współczesna 2: 83–95.
• Deleuze, Gilles (1992) „What is a dispositif?” S. 159–168 w Michel Foucault Philosopher, pod redakcją T.J. Armstronga. New York: Routledge.
• Foucault, Michel (1980) The History of Sexuality. Tom 1. Przełożył R. Hurley. New York: Vintage Books.
• Foucault, Michel (1994a) „La gouvernementalité.” S. 635–657 w Dites et écris, Tom III. Paris: Gallimard. [1978].
• Foucault, Michel (1994b) „La poussière et le nuage.” S. 10–19 w Dites et écris, Tom IV. Paris: Gallimard. [1980].
• Foucault, Michel (1994c) „Table ronde du 20 mai 1978.” S. 20–34 w Dites et écris, Tom IV. Paris: Gallimard ibidem. [1980]
• Foucault, Michel (1994d) „Un système fini face à une demande infinie.” S. 367–383 w Dites et écris, Tom IV. Paris: Gallimard ibidem. [1983].
• Foucault, Michel (1998) Trzeba bronić społeczeństwa. Przełożyła M. Kowalska. Warszawa: Wydawnictwo KR.
• Foucault, Michel (2000a) Historia seksualności. Przełożył T. Komendant. Warszawa: Czytelnik.
• Foucault, Michel (2000b) Filozofia, historia, polityka. Wybór pism. Przełożyli D. Leszczyński, L. Rasiński. Warszawa – Wrocław: Wydawnictwo Naukowe PWN.
• Foucault, Michel (2002) Porządek dyskursu. Przełożył T. Komendant. Gdańsk: słowo/obraz terytoria.
• Foucault, Michel (2008) The Birth of Biopolitics. Lectures at the College de France 1978–79. Pod redakcją M. Senellarta, F. Ewalda i A. Fontany. Przełożył G. Burchell. New York: Palgrave Macmillan.
• Foucault, Michel (2010) Bezpieczeństwo, terytorium, populacja. Przełożył: M. Herer. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
• Foucault, Michel; Colas, Dominique; Grosrichard, Alain; Le Gaufey, Guy; Livi, Jocelyne; Miller, Gerard; Miller, Judith; Miller, Jacques-Alain; Millot, Catherine i Gerard Wajeman (1978) „Ein Spiel um die Psychoanalyse.” S. 118-175 w Dispositive der Macht.: Über Sexualität, Wissen und Wahrheit. Przełożyła M. Metzger. Berlin: Merve Verlag.
• Foucault, Michel; Colas, Dominique; Grosrichard, Alain; Le Gaufey, Guy; Livi, Jocelyne; Miller, Gerard; Miller, Judith; Miller, Jacques-Alain; Millot, Catherine i Gerard Wajeman (1980) „The Confession of the Flesh.” S. 194–228 w Power/ Knowledge: Selected Interviews & Other Writings 1972-1977 by Michel Foucault, pod redakcją C. Gordona. New York: Pantheon Books.
• Foucault, Michel; Colas, Dominique; Grosrichard, Alain; Le Gaufey, Guy; Livi, Jocelyne; Miller, Gerard; Miller, Judith; Miller, Jacques-Alain; Millot, Catherine i Gerard Wajeman (1994) „Le jeu de Michel Foucault”. Ornicar? Bulletin périodique du champ freudien 10 : S. 298–329 w Dites et écris tom III. Paris: Gallimard. [1977]
• Hammouche, Abdelhafid (2004) „Les dispositifs comme indicateurs des politiques culturelles.” S. 20-30 w Pratiques culturelles et logiques des institutions, pod redakcją N. Bandiera, A. Matuchniak-Krasuskiej, B. Sułkowskiego. Łódź: WUŁ.
• Jäger, Siegfried (2006) „Diskurs und Wissen. Theoretische und methodische Aspekte einer kritischen Diskurs- und Dispositivanalyse.” S. 83–114 w Handbuch Sozialwissenschaftliche Diskursanalyse. Theorien und Methoden, Tom 1, pod redakcją R. Kellera, A. Hirselnada, W. Schneidera, W. Vierhövera. Wiesbaden: VS Verlag.
• Jäger, Margarete i Siegfried Jäger (2000) „Von der Diskurs- zur Dispositivanalyse. Überlegungen zur Weiterführung eines Stadtteilprojekts”. Dostęp 11 grudnia 2009 (http://www.diss-duisburg.de/Internetbibliothek/Artikel/Diskurs-_Diapositivanalyse.htm).
• Kammler, Clemens; Parr, Rolf i Ulrich Johannes Schneider, redaktorzy (2008) Foucault-Handbuch: Leben – Werk – Wirkung. Stuttgart – Weimar: Verlag J. B. Metzler.
• Keller, Reiner (1998) Müll – Die gesellschaftliche Konstruktion des Wertvollen. Opladen: Westdeutscher Verlag.
• Keller, Reiner (2007) „Diskurse und Dispositive analysieren. Die Wissenssoziologische Diskursanalyse als Beitrag zu einer wissensanalytischen Profilierung der Diskursforschung.” Forum: Qualitative Sozialforschung 8(2). Dostęp 11 grudnia 2009 (www.qualitative-research.net/index.php/fqs/article/download/243/538).
• Kessler, Frank (2006) Notes on dispositif. Utrecht: Utrecht University. Dostęp 11 grudnia 2009 (www.let.uu.nl/~Frank.Kessler/.../notes%20on%20dispositif.PDF).
• Lemert, Charles C. i Garth Gillan (1999) Michel Foucault. Teoria społeczna i transgresja. Przełożyli D. Leszczyński i L. Rasiński. Warszawa – Wrocław: Wydawnictwo Naukowe PWN.
• Link, Jürgen (2007) „Dispositiv und Interdiskurs. Mit Überlegungen zum Dreieck Foucault – Bourdieu – Luhmann.” S. 219–238 w Foucault in den Kulturwissenschaften. Eine Bestandsaufnahme, pod redakcją C. Kammlera i R. Parra. Heidelberg: Synchron.
• Lyotard, Jean-François (1994) Des dispositifs pulsionnels. Paris: Gallimard.
• Muller, Benjamin J. (2008) „“Securing the Political Imagination: Popular Culture, the Security Dispositif and the Biometric State.” Security Dialogue tom 39(2–3): 199–220.
• Parr, Rolf i Matthias Thiele (2006) „Foucault in den Medienwissenschaften.” S. 83–112 w Foucault in den Kulturwissenschaften. Eine Bestandsaufnahme, pod redakcją C. Kammlera i R. Parra. Heidelberg: Synchron.
• Petit Robert Dictionnaires en ligne (2011). Dostęp 26 czerwca 2011 (http://lerobert.demarque.com/en/us/dictionnaire-en-ligne).

Identifiers

CEJSH db identifier

11PLAAAA098613