Człowiek wśród ludzi – w perspektywie języka

• Authors: Berezovič Elena L.

Title variants

EN

A PERSON AMONG PEOPLE IN THE LINGUISTIC PERSPECTIVE

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Autorka podejmuje analizę wielopłaszczyznowych związków semantycznych rosyjskiego leksemu ludi ‘ludzie’, który należy do zasobu podstawowych słów i pojęć. Na przykładach pochodzących z języka literackiego i gwar – głównie rosyjskich, ale także i innych języków słowiańskich, rekonstruuje „zasady organizacji przestrzeni semantycznej” leksemu ljudi, bada jego różnorakie połączenia semantyczne oraz uwarunkowania pragmatyczne użycia. Leksem ten ma wiele derywatów, przybiera znaczenie uogólniające, a w trakcie wielowiekowego rozwoju uległ silnej aksjologizacji (pozytywnej i negatywnej). Jego znaczenia uwarunkowane były również zmieniającym się punktem widzenia. Wyraz ludi i jego derywaty, według autorki, funkcjonują w siedmiu następujących „sferach ideograficznych”: (1) człowiek „fizyczny” – w tym: płeć, stan fizyczny i wiek; (2) charakter i właściwości zachowania się, takie jak otwartość na kontakt z innymi, empatia, zasady moralne; (3) społeczeństwo, wspólnota – charakteryzowane w kategoriach pozycji społecznej i opozycji swój – obcy, z uwzględnieniem roli w komunikacji, etykiety, momentu zmiany stanu cywilnego (istotnego szczególnie dla kobiety) oraz realizowanych ról społecznych; (4) praca produkcyjna, przede wszystkim podziały według opozycji chłopi, rzemieślnicy i robotnicy; (5) kultura i ideologia, w tym religia i wychowanie; (6) przestrzeń – z rozróżnieniem świata w ogóle oraz kraju ojczystego, stron rodzinnych i domu; (7) ogólne właściwości ciał i substancji – takie jak ilość oraz ogólna ocena racjonalna. Autorka stwierdza, że mimo wieloaspektowości analizowany kompleks semantyczny związany z leksemem ludi jest wewnętrznie spójny.

EN

The authoress analyzes the multilayered semantic connections of the Russian lexeme 'ludi' (people), which belongs to basic words and concepts. On the basis of examples from the literary variety and peasant dialects of Russian and, to a lesser extent, other Slavic languages, she reconstructs the 'principles of the organization of semantic space' of the lexeme 'ludi', as well as investigating its numerous semantic links and the pragmatic conditions of its usage. The lexeme has many derivatives, tends towards a generalized meaning and in its long history has acquired significant axiological (positive and negative) overtones. Its meanings have also been conditioned by changing and variable viewpoints. The word 'ludi' and its derivatives, according to the authoress, function in the following 'ideographic spheres': 1. the 'physical' human being, including the sex, physique and age; 2. the character and patterns of behaviour, such as openness towards others, empathy, moral principles; 3. the society or community, characterized in terms of the social status and the US - THEM opposition, with due attention paid to the role of communication, the etiquette, the change of one's marital status (esp. in the case of women) and of the social roles; 4. professional occupation: divisions into peasants, tradesman and factory workers; 5. culture and ideology, including religion and upbringing; 6. space, with the distinction between the world as such, one's broader and narrower homeland and home; 7. general properties of objects and substances, e.g. the quantity or the general rational evaluation. She concludes that despite its multiaspectuality, the semantic complex connected with the word 'ludi' is internally coherent.

Keywords

EN

IDEOGRAPHIC SPHERES; LINGUISTIC VIEWPOINT; RUSSIAN LEXEME 'LUDI'

Discipline

• PHILOLOGY_&_LINGUISTICS: PHILOLOGY & LINGUISTICS

• Publisher: Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej
• Journal: Etnolingwistyka. Problemy Języka i Kultury
• Year: 2006
• Volume: 18
• Pages: 165-186
• Document type: ARTICLE

Contributors

author

Berezovič Elena L.

• E. Berezowich, Ural'skii Gosudarstvennyi Universitet, Kafedra Russkogo Yazyka i obshchego Yazykoznaniya, pr. Lenina 51, 620083 Ekaterinburg, Russia

Identifiers

CEJSH db identifier

07PLAAAA02505195