Problem kontekstu w teoriach komunikowania społecznego

• Authors: Joanna Bielecka-Prus

Title variants

EN

The Problem of Context in Social Communication

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Wielość paradygmatów i perspektyw badawczych w naukach społecznych sprawia, że elementy tworzące kontekst, sposoby jego konstruowania, jak i same jego granice nie są jednoznacznie zdefiniowane. W artykule przeanalizowane zostały różne sposoby ujęcia kontekstu w wybranych współczesnych teoriach społecznych (Koło Bachtinowskie, interakcjonizm symboliczny, etnografia mówienia, analiza konwersacyjna i krytyczna analiza dyskursu), wskazane zostały podobieństwa i różnice w omawianych podejściach badawczych. Analiza sposobów ujęcia kontekstu interakcji może przyczynić się do uporządkowania sposobów kon- ceptualizacji kontekstu w naukach społecznych.

EN

The diversity of paradigms and research perspectives in social sciences results in multiple definitions of context. The definitions vary in the structure of their elements and methods of building the concept as well as its scope. The article presents some modern social theories, in which the problem of context has been addressed: The Bakhtin Circle, symbolic interactionism, ethnography of speaking, conversation analysis and critical discourse analysis. The main similarities and differences among the approaches are put under scrutiny by the author. The article’s aim is to initiate work on a more accurate notion of context in social sciences.

Keywords

PL

kontekst; dyskurs; konwersacja; symboliczny interakcjonizm; etnografia mówienia

EN

context; discourse; conversation; symbolic interactionism; ethnography of speaking

• Publisher: Institute of Philosophy and Sociology, Polish Academy of Sciences
• Journal: Studia Socjologiczne
• Year: 2012
• Issue: 1(204)
• Pages: 19-37

Contributors

author

Joanna Bielecka-Prus

• Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej

References

• Atkinson, Maxwell J. i John Heritage. 1984. Structures of Social Action: Studies in Conversa- tion Analysis. Cambridge: Cambridge University Press.
• Austin, John L. 1993. Mówienie i poznawanie. Tłum. B. Chwedończuk. Warszawa: WN PWN. Bachtin, Michaił. 1970. Problemy poetyki Dostojewskiego. Tłum. M. Modzelewska. Warszawa: PIW.
• Bachtin, Michaił. 1982. Problemy literatury i estetyki. Tłum. W. Grajewski. Warszawa: Czytelnik.
• Bachtin, Michaił. 1986. Estetyka twórczości słownej. Tłum. D. Ulicka. Warszawa: PIW.
• Basso, Ellen B. 1992. Contextualisation in Kapalo Narratives. W: Ch. Goodwin i A. Duranti (red.). Rethinking Context. Cambridge: Cambridge University Press, s. 229–252.
• Bernstein, Basil. 1971. Class, Codes and Control: Theoretical Studies Towards Sociology of Language. T. 1. London: Routledge and Kegan Paul.
• Blumer, Herbert. 2007. Interakcjonizm symboliczny. Tłum. G. Woroniecka. Kraków: Nomos.
• Bühler, Karl. 1982 [1934]. Sprachtheorie. Die Darstellungsfunktion der Sprache. Stuttgart: Fischer.
• Certeau, Michel de. 2008. Wynaleźć codzienność. Sztuki działania. Tłum. K. Thiel-Jańczuk. Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego.
• Duranti, Alessandro. 1992. Language in Context and Language as Context: The Samoan Respect Vocabulary. W: Ch. Goodwin i A. Duranti (red.). Rethinking Context. Cambridge: Cambridge University Press, s. 77–100.
• Fairclough, Norman. 1995. Critical Discourse Analysis. Boston: Addison Wesley.
• Fairclough, Norman i Ruth Wodak. 1997. Critical Discourse Analysis. W: T. van Dijk (red.). Discourse Studies: A Multidisciplinary Introduction. T. 2. London: Sage, s. 258–284. Fairclough, Norman i Anna Duszak. 2007. Wstęp. Krytyczna analiza dyskursu – nowy obszar badawczy dla lingwistyki i nauk społecznych. W: A. Duszak i N. Fairclough (red.). Krytyczna analiza dyskursu. Kraków: Universitas, s. 7–29.
• Field, John. 2005. Psycholinguistics: The Key Concepts. New York: Taylor and Francis. Friedrich, Paul. 1979. Language, Context, and the Imagination: Essays by Paul Friedrich. Stanford: Stanford University Press.
• Gardiner, Michael. 1992. The Dialogics of Critique: M.M. Bakhtin and the Theory of Ideology. London: Routledge.
• Goffman, Erving. 1981. Forms of Talk. Oxford: Basil Blackwell.
• Goffman, Erving. 2008. Zachowanie w miejscach publicznych. Tłum. O. Siara. Warszawa: WN PWN.
• Goffman, Erving. 2010. Analiza ramowa. Tłum. S. Burdziej. Kraków: Nomos.
• Goodwin, Charles i Alessandro Duranti. 1997. Rethinking Context: An Introduction. W: Ch. Goodwin i A. Duranti (red.). Rethinking Context. Cambridge: Cambridge University Press, s. 1–42. Gumperz, John J. 1982. Discourse Strategies. Cambridge: Cambridge University Press.
• Hałas, Elżbieta. 2006. Interakcjonizm symboliczny. Warszawa: WN PWN.
• Hanks, William. 2006. Context, Communicative. W: K. Brown (red.). Encyclopedia of Language and Linguistics. Amsterdam, Boston: Elsevier, s. 115–128.
• Hymes, Dell. 1972. Models of the Interaction of Language and Social Life.
• W: J. Gumperz i D. Hymes (red.). Directions in Sociolinguistics: The Ethnography of Communication. New York: Holt, Rhinehart & Winston, s. 35–71.
• Hymes, Dell. 1974. Foundations in Sociolinguistics: An Ethnographic Approach. Philadelphia: University of Pennsylvania Press.
• Merriam-Webster Dictionary Online (http://www. merriam-webster.com/, dostęp 5.09.2010). Nęcki, Zbigniew. 2000. Komunikacja międzyludzka. Kraków, Kluczbork: Antykwa.
• Ochs, Elinar. 1992. Indexing Gender. W: Ch. Goodwin i A. Duranti (red.). Rethinking Context. Cambridge: Cambridge University Press, s. 335–358.
• Ongstad, Sigmunt. 2005. Context. W: P. Strazny (red.). Encyclopedia of Linguistics. New York: Taylor and Francis, s. 237–238.
• Rancew-Sikora, Dorota. 2007. Analiza konwersacyjna jako metoda badania rozmów codziennych. Warszawa: Trio.
• Saussure, Ferdynand de. 1991. Kurs językoznawstwa ogólnego. Tłum. K. Kasprzyk. Warszawa: PWN.
• Sapir, Edward. 1978. Kultura, język, osobowość. Tłum. B. Stanosz i R. Zimand. Warszawa: PIW. Schiffrin, Deborah. 1994. Approaches to Discourse. Oxford, Cambridge, MA: Blackwell. Silverstein, Michael. 1976. Shifters, Verbal Categories and Cultural Description. W: K. H. Bas-
• so i H. A. Selby (red.). Meaning in Anthropology. Albuquerque: University of New Mexico Press, s. 11–57.
• Strauss, Anselm L., Shizuko Faugerhaugh, Barbara Suczek i Carolyn Wiener. 1985. Social Or- ganization of Medical Work. Chicago: University of Chicago Press.
• Turner, Jonathan H. 2004. Struktura teorii socjologicznej. Tłum. G. Woroniecka i inni. Warsza- wa: WN PWN.
• van Dijk, Teun A. 2001. Dyskurs jako struktura i proces. Tłum. G. Grochowski. Warszawa: WN PWN.
• van Dijk, Teun A. 2008. Kontekstualizacja w dyskursie parlamentarnym. Aznar, Irak i pragma- tyka kłamania. W: A. Duszak i N. Fairclough (red.). Krytyczna analiza dyskursu. Interdyscy- plinarne podejście do komunikacji społecznej. Kraków: Universitas, s. 215–244.
• Wodak, Ruth. 2008. Dyskurs populistyczny: retoryka wykluczenia a gatunki języka pisanego. W: A. Duszak i N. Fairclough (red.). Krytyczna analiza dyskursu. Interdyscyplinarne podejście do komunikacji społecznej. Kraków: Universitas, s. 185–214.
• Wooffitt, Robin. 2005. Conversation Analysis and Discourse Analysis A Comparative and Criti- cal Introduction. London: Sage.