Poza wiedzą i majątkiem: nierówności w kapitale społecznym w okresie transformacji systemowej

• Authors: Ireneusz Sadowski

Title variants

EN

Besides Knowledge and Wealth: Inequality in Social Capital During the Transformation (in Poland)

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Artykuł dotyczy stratyfikacyjnego znaczenia kapitału społecznego w Polsce w czasie transformacji systemowej. W pierwszej części omówione zostały kwestie teoretyczne i metodologiczne, w szczególności perspektywa neokapitałowa reprezentowana przez Nana Lina, jak również zagadnienie operacjonalizacji pojęcia kapitał społeczny. W dalszej części przedstawione są wyniki analiz przeprowadzonych na podstawie dwóch fal badania nad losami „pokolenia transformacji”, czyli osiemnastolatków z roku 1989. Istniejące w tej kohorcie zróżnicowanie pod względem bogactwa posiadanych kontaktów społecznych jest dość znaczące, co w perspektywie neokapitałowej czyniłoby je jednym z istotnych wymiarów nierówności. Co więcej, rezultaty analiz dają przesłanki do twierdzenia o daleko idącej roli sieci społecznych dla przebiegu karier zawodowych, jak również dla psychologicznego funkcjonowania jednostek. Podstawowym zastrzeżeniem, dotyczącym stratyfikacyjnego znaczenia kapitału społecznego jest fakt, że jego „etiologię” lepiej tłumaczy hipoteza „powtórzonej ścieżki” niż prostego dziedziczenia.

EN

The article discusses the significance of social capital in Poland during the system transformation from the point of view of stratification. In the first part the theoretical and methodological issues are explored, in particular the neocapital perspective represented mainly by Nan Lin, as well as the problem of operationalizing the concept of social capital. Further, the results of analyses based on two waves of research on the lives of “transformation generation”, meaning the 18-year-olds of 1989, are presented. The differentiation of this cohort in terms of number of social contacts possessed by its members is significant, which from the neocapital perspective makes it one of significant factors of inequality. Moreover, the results of analyses give grounds to the conclusion that social networks play an important role in professional careers and in psychological functioning of individuals. One basic objection against the stratification significance of social capital is the fact that its “etiology” is better accounted for by the “repeated path” hypothesis than by simple inheriting.

Keywords

PL

kapitał społeczny; sieci społeczne; stratyfikacja; nierówności; transformacja

EN

social capital; social networks; stratification; inequality; transformation

• Publisher: Institute of Philosophy and Sociology, Polish Academy of Sciences
• Journal: Studia Socjologiczne
• Year: 2012
• Issue: 2(205)
• Pages: 101-127

Contributors

author

Ireneusz Sadowski

• Polska Akademia Nauk

References

• Angelusz, Robert i Robert Tardos. 2001. Change and Stability in Social Network Resources: The Case of Hungary under Transformation. W: N. Lin, K. Cook i R. S. Burt (red.). Social Capital. Theory and Research. New Brunswick: Aldine Transaction, s. 297–324.
• Banfield, Edward C. 1958. The Moral Basis of a Backward Society. New York: Free Press.
• Becker, Gary. 1993. Human Capital. Chicago: The University of Chicago Press.
• Boni, Michał i inni. 2009. Polska 2030. Wyzwania rozwojowe. Warszawa: Kancelaria Prezesa Rady Ministrów.
• Bourdieu, Pierre. 1986. The Forms of Capital. W: J.G. Richardson (red.). Handbook of Theory and Research in the Sociology of Education. New York: Greenwald Press.
• Bourdieu, Pierre. 1989. Social Space and Symbolic Power. „Social Theory” Vol. 7 (1): 14–25.
• Bourdieu, Pierre. 2005. Dystynkcja. Społeczna krytyka władzy sądzenia. Warszawa: Scholar.
• Burt, Ronald S. 2001. Structural Holes versus Network Closure as Social Capital. W: N. Lin, K. Cook i R. S. Burt (red.). Social Capital. Theory and Research. New Brunswick: Aldine Transaction, s. 31–56.
• Coleman, James S. 1988a. Social Capital in the Creation of Human Capital. „American Journal of Sociology” Vol. 94: 95–120.
• Coleman, James S. 1988b. Free Riders and Zealots: The Role of Social Networks. „Sociological Theory” Vol. 6 (1): 52–57.
• Crisp, Richard J. i Rhiannon N. Turner. 2009. Psychologia społeczna. Warszawa: WN PWN. Domański, Henryk. 2004. Struktura społeczna. Warszawa: Scholar.
• Domański, Henryk i Dariusz Przybysz. 2007. Homogamia małżeńska a hierarchie społeczne. Warszawa: Wydawnictwo IFiS PAN.
• Fukuyama, Francis. 1997. Zaufanie. Kapitał społeczny a droga do dobrobytu. Warszawa–Wrocław: WN PWN.
• Granovetter, Mark. 1973. The Strength of Weak Ties. „American Journal of Sociology” Vol. 78. 1360–1380.
• Granovetter, Mark. 1995. Getting a Job. A Study of Contacts and Careers. Chicago: The University of Chicago Press.
• Helliwell, John F. i Robert D. Putnam. 2004. The Social Context of Well-being. „Philosophical Transactions of the Royal Society of London” Vol. 359: 1435–1446.
• Hosmer, David W. i Stanley Lemeshow. 2000. Applied Logistic Regression. New York: Wiley. Ioannides, Yannis M. i Linda D. Loury. 2004. Job Information Networks, Neighborhood Effects,
• and Inequality. „Journal of Economic Literature” Vol. 42: 1056–1093.
• Kuczi, Tibor, Csaba Mako. 1997. Towards Industrial Districts? Small-Firm Networking in Hun- gary. W: G. Grabher i D. Stark (red.). Restructuring Networks in Post-Socialism. Legacies,
• Linkages, and Localities. Oxford: Oxford University Press.
• Lin, Nan. 1999. Social Networks and Status Attainment. „Annual Review of Sociology” Vol. 25: 467–487.
• Lin, Nan. 2000. Inequality in Social Capital: A Research Agenda. W: N. Lin. Social Capital: A Theory of Social Structure and Action. Cambridge: Cambridge University Press, s. 99–126.
• Lin, Nan. 2001. Building a Network Theory of Social Capital. W: N. Lin, K. Cook i R. S. Burt (red.). Social Capital. Theory and Research. New Brunswick: Aldine Transaction, s. 3–29.
• Lin, Nan, Yang-chih Fu i Ray-May Hsung. 2001. The Position Generator: Measurement Techniques for Investigations of Social Capital. W: N. Lin, K. Cook i R. S. Burt (red.). Social Capital. Theory and Research. New Brunswick: Aldine Transaction, s. 3–29.
• Lipset, Seymour M. 1995. Homo politicus. Społeczne podstawy polityki. Warszawa: WN PWN.
• Loury, Glenn C. 1977. A Dynamic Theory of Racial Income Differences. W: P.A. Wallace i A.
• M. La Mond (red.). Women, Minorities, and Employment Discrimination. Heath(MA): Le-xington, s. 153–186.
• Mach, Bogdan W. 2003. Pokolenie historycznej nadziei i codziennego ryzyka. Społeczne losy osiemnastolatków z 1989 roku. Warszawa: ISP PAN.
• Marciniszyn, Marcin. 2010. Rola kapitału społecznego w kształtowaniu kariery zawodowej. W: P. Gliński, I. Sadowski i A. Zawistowska (red.). Kulturowe aspekty struktury społecznej. Warszawa: Wydawnictwo IFiS PAN.
• Marmaros, David i Bruce Sacerdore. 2002. Peer and Social Networks in Job Search. „European Economic Review” Vol. 46: 870–879.
• Marsden, Peter V. 2005. The Sociology of James S. Coleman. „Annual Review of Sociology” Vol. 31: 1–24.
• Mouw, Ted. 2006. Estimating the Casual Effect of Social Capital: A Review of Recent Research. „Annual Review of Sociology” Vol. 32: 79–102.
• Pohoski, Michał. 1995. Nierówności społeczne w Polsce – kontynuacja i zmiany w okresie transformacji ustrojowej. W: A. Sułek, J. Styk i I. Machaj (red.). Ludzie i instytucje. Stawanie się ładu społecznego. Lublin: Pamiętnik IX Ogólnopolskiego Zjazdu Socjologicznego.
• Portes, Alejandro. 1998. Social Capital: Its Origins and Applications In Modern Sociology. „Annual Reviews in Sociology” 24: 1–24.
• Putnam, Robert D. 1995. Demokracja w działaniu. Kraków–Warszawa: Społeczny Instytut Wydawniczy Znak, Fundacja im. Stefana Batorego.
• Putnam, Robert D. 2000. Bowling Alone. New York: Simon & Schuster.
• Rosenberg, Morris. 1965. Society and the Adolescent Self-image. Princeton, NJ: Princeton University Press.
• Sadowski, Ireneusz. 2011. Społeczna konstrukcja demokracji lokalnej. Rola kapitału społecznego w działaniu instytucji przedstawicielskich. Warszawa: ISP PAN.
• Sik, Endre. 1994. Network Capital in Capitalist, Communist and Post-Communist Societies, „International Contributions to Labour Studies” Vol. 4: 73–93.
• Słomczyński, Kazimierz M. 2007. Skale zawodów według wymogów kwalifikacyjnych, założoności pracy, wynagrodzenia materialnego i prestiżu. W: H. Domański, Z. Sawiński i K.M. Słomczyński (red.). Nowa klasyfikacja i skale zawodów. Warszawa: Wydawnictwo IFiS PAN, s. 149–198.
• Słomczyński, Kazimierz M. i Irina Tomescu-Dubrow. 2007. Effects of Nonredundant Friends on Income Change: A Test of the Social Capital Hypothesis. W: K.M. Słomczyński i S.T. Marquart-Pyatt(red.). Continuity and Change in Social Life. Warszawa: IFiS PAN Publishers, s. 61–72.
• Szelenyi, Ivan i Szonja Szelenyi. 1995. Circulation or Reproduction of Elites during the Post- communist Transformation of Eastern Europe. „Theory and Society” Vol. 24: 615–638.
• Wnuk-Lipiński, Edmund. 1996. Demokratyczna rekonstrukcja. Z socjologii radykalnej zmiany społecznej. Warszawa: WN PWN.
• Woolcock, Michael i Deepa Narayan. 2000. Social Capital: Implications for Development The- ory, Research, and Policy. „The World Bank Research Observer” Vol. 15: 225–249.