EN
In 2016-2019 Poland experienced a major social and fiscal policy shift: new government decreased the statutory retirement age and launched several new social programs, including the sweeping Family 500+ program under which social expenditure on family and children support increased suddenly from 1.5% to nearly 3% of GDP. Moreover, VAT gap reduction policies have been implemented swiftly. The new policy move became highly controversial. Many economists argued that overall it would lead to a significant deterioration of long-term fiscal sustainability. The government argued in turn that the new program was well financed by a complementary policy of VAT gap reduction and saw no risk to country's fiscal sustainability. This paper provides one of the first evidence of the adverse effect of the policy shift on long-term fiscal sustainability. The analysis reveals that fiscal sustainability parameters have deteriorated significantly after 2016. Overall, the estimations presented in the paper show that in the period of 2016-2019 fiscal sustainability parameters may have been the lowest since Poland joined the EU in 2004. While these results should be treated with caution as they draw on very recent time series, the deterioration of Poland's fiscal sustainability raises a pertinent policy question related to country's capacity to respond to the COVID-19 pandemic, in particular in terms of the ability to use standard and non-standard fiscal policy instruments and monetary policy tools in response to the shock.
PL
W latach 2016-2019 Polska doświadczyła dużej zmiany polityki społecznej i fiskalnej: nowy rząd obniżył ustawowy wiek emerytalny i wprowadził kilka nowych programów socjalnych, w tym szeroko zakrojony program "Rodzina 500+", w ramach którego wydatki socjalne na utrzymanie rodziny i dzieci gwałtownie wzrosły z 1,5% do prawie 3% PKB. Ponadto szybko wdrożono politykę zmniejszania luki w podatku VAT. Nowa polityka rządu wzbudziła dużo kontrowersji. Wielu ekonomistów argumentowało, że w konsekwencji może to doprowadzić do znaczącego pogorszenia długookresowej stabilności fiskalnej państwa. Rząd argumentował z kolei, że nowe programy są dobrze zbilansowane dzięki polityce zmniejszania luki w podatku VAT i nie widział zagrożenia dla stabilności fiskalnej kraju. Niniejszy artykuł przedstawia jeden z pierwszych dowodów na negatywny wpływ zmiany polityki rządu na długoterminową stabilność fiskalną państwa. Analiza pokazuje, że parametry stabilności fiskalnej znacznie się pogorszyły po 2016 r. Ogólnie biorąc, szacunki przedstawione w artykule wskazują, że w latach 2016-2019 parametry stabilności fiskalnej mogły być najniższe od czasu przystąpienia Polski do UE w 2004 r. Chociaż wyniki te należy traktować z ostrożnością, ponieważ opierają się na bardzo świeżych szeregach czasowych, pogorszenie stabilności fiskalnej Polski rodzi istotne pytanie polityczne dotyczące zdolności kraju do zareagowania na pandemię COVID-19, w szczególności w zakresie zdolności do wykorzystania standardowych i niestandardowych instrumentów polityki fiskalnej oraz pieniężnej w odpowiedzi na szok.