Kolejna korekta czy koniec globalizacji?

• Authors: Zbigniew Madej

Title variants

Globalization: the end or another correction of its course?

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Artykuł zawiera rozważania nad historyczną ewolucją globalizacji w kontekście rywalizacji dwóch koncepcji organizacji gospodarki: opcji propaństwowej i opcji prorynkowej. Autor przyjął założenie, że globalizacja jest trwałą cechą ludzkich dążeń. Na początku czasów nowożytnych tendencja ta splotła się z przemienną dominacją opcji propaństwowych oraz prorynkowych i w takiej postaci występuje do czasów obecnych. Liberalna myśl ekonomiczna wyraziła to przeciwieństwo w formule: rynek versus państwo. W ciągu pięciu minionych wieków wystąpiło pięć etapów przemiennej dominacji opcji propaństwowych i prorynkowych, splecionych z globalizacją. Rozpoczyna je merkantylizm z dużą rolą państwa, a jego antytezą jest wolnokonkurencyjny kapitalizm z XIX wieku. Dwa ostatnie etapy: neoliberalizm z lat 1980–2008 oraz jego antytezę z lat 2009–2019 omówione zostały dość dokładnie. Wcześniejsze etapy potraktowano jako tło historyczne. Analizę poprzedzono szkicem teoretycznego modelu globalizacji połączonej z przemienną dominacją opcji propaństwowych i prorynkowych, który można taktować jako wartość dodaną do dorobku myśli ekonomicznej o wzajemnych relacjach między państwem a rynkiem.

EN

The article contains considerations on the historical evolution of globalization in the context of the rivalry between two basic concepts of economic system: pro-state option and pro-market option. The author assumes that globalization is a permanent feature of human aspirations. In the beginning of modern era it was interlocked with the alternating dominance of pro-market and pro-state tendencies, and it continues to appear in the same form until present times. The liberal economic thought has expressed these opposition in the state versus market formula. Over the last five centuries there have been five stages of alternating dominance of pro-market and pro-state forces, connected with globalization. First was the mercantilism with the significant role of state, and its antithesis was the XIX-century free-competition capitalism. Two last stages – the neo-liberalism dating from 1980 to 2008 and its antithesis from 2009 to 2019 – have been presented in detail. The previous stages are shown only as historical background. The analysis is preceded by the outline of a theoretical model of globalization connected with the alternating dominance of pro-state and pro-market tendencies, which can be seen as value added to the legacy of economic thought devoted to the relationship between market and state.

Keywords

PL

globalizacja; państwo i rynek; interwencjonizm; kapitalizm; socjalizm

EN

globalization; state and market; interventionism; capitalism; socialism

• Publisher: Komitet Nauk Ekonomicznych PAN, Polskie Towarzystwo Ekonomiczne
• Journal: Ekonomista
• Year: 2020
• Issue: 1
• Pages: 7-34

Contributors

author

Zbigniew Madej

• Instytut Nauk Ekonomicznych PAN