Świadectwo umierania. O projekcie autobiograficznym Marii Kuncewiczowej

• Authors: Aleksandra E. Banot

Title variants

EN

ON MARIA KUNCEWICZOWA’S AUTOBIOGRAPHICAL PROJECT

• Languages of publication: PL

Abstracts

EN

Analysis of works of Maria Kuncewiczowa leads to the conclusion that the parent category, which organises the writer’s work is autobiographism. Autobiographical traces can be found in almost every novel or short story: Cudzoziemka (‘The Foreigner’, 1935) is the story of a mother, Leśnik (‘The Forrester’, 1957) – about his father, Twarz mężczyzny (‘A Man’s Face’, 1928) – by the same author, and Tristan 1946 (‘The Tristan 1946, 1967) tells the story of the writer’s son, Witold. Fantomy (‘The Phantoms’, 1971) and Natura (‘The Nature’, 1975), complete and legitimize the autobiographical dimension of Kuncewiczowa’s work. This article characterizes the autobiographical project of the writer, present-ing its distinguishing formal features, relating for example to the issues of genre, and of content – an autobiography as evidence of dying. However, I perceive the testimony not as an autobiographical stance, but as a dominant thematic feature. Choosing death instead of life, Kuncewiczowa seems to negate the assumption of autobiography as the sphere of women’s empowerment and presentation of universal, gender-related problems, yet what matters more is the fact, that she focuses on entirely different topics. Instead of youth, love and continuity she exposes such topics as illness, dying, passing away and disintegration.

Keywords

EN

MARIA KUNCEWICZOWA; AUTOBIOGRAPHICAL PROJECT; POLISH LITERATU

• Publisher: Uniwersytet Bielsko-Bialski
• Journal: Świat i Słowo
• Year: 2013
• Volume: 11
• Issue: 1(20)
• Pages: 145-155

Dates

published

2013-06

Contributors

author

Aleksandra E. Banot

• Akademia Techniczno-Humanistyczna w Bielsku-Białej, ul. Willowa 2, 43-309 Bielsko-Biała

References

• M. Kuncewiczowa, Fantomy, Warszawa 1982.
• Ph. Lejeune, Wariacje na temat pewnego paktu. O autobiografii, tłum. W. Grajewski, S. Jaworski, A. Labuda, R. Lubas-Bartoszyńska, red. R. Lubas-Bartoszyńska, Kraków 2001.
• M. Kuncewiczowa, Natura, Warszawa 1982.
• M. Marszałek, Życie i papier. Autobiograficzny projekt Zofii Nałkowskiej, „Dzienniki 1899–1954”, Kraków 2004.
• H. Kirchner, Zofia Nałkowska albo życie pisane, Warszawa 2011.
• A. Szałagan, Maria Kuncewiczowa. Monografia dokumentacyjna 1895–1989,Warszawa 1995.
• H. Zaworska, Żyć u siebie, „Twórczość” 1972, nr 2.
• B. Kazimierczyk, Dyliżans księżycowy. Opowieść o twórczości Marii Kuncewiczowej, Warszawa 1977.
• Z. Mokranowska, Zbudować fikcję prawdziwszą od życia. Uwagi o poetyce autobiograficznych opowieści Marii Kuncewiczowej, [w:] W stronę Kuncewiczowej… Studia i szkice, red. W. Wójcik, Katowice 1988.
• M. Czermińska, Maria Kuncewiczowa, „Literatura” 1974, nr 28.
• Rozmowy z Marią Kuncewiczową, oprac. H. Zaworska, Warszawa 1983.
• A.E. Banot, (O)powieści Narcyzy. „Dzienniki 1899–1905” Zofii Nałkowskiej, [w:] Tam nasz początek. Studia o literaturze polskiej pierwszej dekady XX wieku, red. J. Jakóbczyk, Katowice 2006.
• A. Klecka, Problem autorskiej tożsamości w powojennym pisarstwie Marii Kuncewiczowej. Perspektywa genderowa, „Ruch Literacki” 2005, z. 4.
• E. Woźnicka, Fragment jako forma autobiografii: „Fantomy” i „Natura” Marii Kuncewiczowej, „Pamiętnik Literacki” 2002, z. 2.
• M. Janion, Świat jako pamięć, [w:] tejże, Odnawianie znaczeń, Kraków 1980.
• A. E. Banot, Drewniany kochanek. O „Leśniku” Marii Kuncewiczowej, [w:] Pisarstwo kobiet pomiędzy dwoma dwudziestoleciami, red. I. Iwasiów, A. Galant, Kraków 2011.
• M. Czermińska, Autobiograficzny trójkąt (świadectwo, wyznanie i wyzwanie), Kraków 2000.
• Słownik języka polskiego, t. 1, red. M. Szymczak, Warszawa 1995.
• J. Laplanche, J.–B. Pontalis, Słownik psychoanalizy, tłum. E. Modzelewska, E. Wojciechowska, Warszawa 1996.
• M. Janion, Projekt krytyki fantazmatycznej, [w:] tejże, Projekt krytyki fantazmatycznej. Szkice o egzystencjach ludzi i duchów, Warszawa 1991.
• S. Żak, Maria Kuncewiczowa, Warszawa 1973.
• M. Zieliński, Indywidualizm i wartości, „Tygodnik Powszechny” 1976, nr 7.
• P. de Man, Autobiografia jako od–twarzanie, tłum. M.B. Fedewicz, „Pamiętnik Literacki” 1986, z. 2.
• W. Maciąg, Świat jako fantom, „Życie Literackie” 1971, nr 47.
• V. Woolf, Chwile istnienia, tłum. M. Lavergne, Warszawa 2005.
• K. Kłosińska, Ciało, pożądanie, ubranie. O wczesnych powieściach Gabrieli Zapolskiej, Kraków 1999.
• B. Smoleń, Stara kobieta się dziwi, „OŚKa. Pismo Ośrodka Informacji Środowisk Kobiecych” 2001, nr 4–1.
• A. E. Banot, (Anty)autobiograficzny projekt Elizy Orzeszkowej, [w:] Sekrety Orzeszkowej, red. G. Borkowska, M. Rudkowska, I. Wiśniewska, Warszawa 2012.
• J. Kristeva, Kobiety. Rozmowa Elaine Bouquey z Julią Kristevą, tłum. K. Kłosińska, „Teksty Drugie” 1995, nr 3–4.
• M. Janion, Jestem starą kobietą. Rozmowa Kazimiery Szczuki z Marią Janion, „OŚKa. Pismo
• Ośrodka Informacji Środowisk Kobiecych” 2001, nr 4.
• R. Zimand, O literaturze dokumentu osobistego w ogóle a o diarystyce w szczególności, [w:] tegoż, Diarysta Stefan Ż., Wrocław 1990.
• V. Woolf, Własny pokój, tłum. A. Graff, Warszawa 1997.
• A. Galant, Autobiografia i płeć, [w:] Gender w weekend, red. A. Zawiszewska, Warszawa 2007.
• G. Borkowska, Cudzoziemki Studia o polskiej prozie kobiecej, Warszawa 1995.
• A. Chałupnik, Sztandar ze spódnicy. Zapolska i Nałkowska: o kobiecym doświadczeniu ciała, Warszawa 2004.
• M. Pawlikowska–Jasnorzewska, Wojnę szatan spłodził. Zapiski 1939-1945, oprac. R. Podraza, Warszawa 2012.