Debata publiczna w świetle analizy dyskursu. Kryteria porównawcze

• Authors: Ewa Bobrowska

Title variants

EN

Public Debate in Discourse Analysis Perspective. Comparative Criteria

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

W artykule podjęta jest próba wypracowania kryteriów, za pomocą których można ustalać relacje między dyskursami obecnymi na scenie publicznej, a także ich stosunek do demokracji. W pierwszej części zarysowany jest problem, na który odpowiedzią ma być proponowany model analityczny. Odwołując się do artykułu Sergiusza Kowalskiego ukazuję najważniejsze linie podziałów na polskiej scenie publicznej. Część druga poświęcona jest dyskusji koncepcji dyskursu społeczeństwa obywatelskiego Jeffreya Alexandra. Wyprowadzone z niej kategorie (poza kodami, także pojęcie wspólnoty dyskursywnej oraz wspólnoty wyznaczanej w dyskursie) wykorzystuję w przedstawionym w części trzeciej modelu, który w – odróżnieniu od koncepcji Alexandra – odnosi się nie tylko do dyskursów obywatelskich, ale także nieobywatelskich czy wręcz antyobywatelskich.

EN

The article aims at formulating the criteria that might allow establishing the dependency between the discourses present at the public scene as well as their relation to democracy. The text consists of three parts. The first one outlines the problem to be tackled with the help of the analytical model constructed by the author. Departing from Sergiusz Kowalski’s proposition, the author presents the most important dividing lines at the Polish public scene. The second part discusses the theoretical model of civil society discourse developed by Jeffrey Alexander. The categories derived from it (apart from the codes also the notion of the discourse community and the community demarcated through discourse) are adopted in the theoretical model presented in the final part of the article. The proposed model, however, refers not only to civil discourses, but also to uncivil or even anti-civil ones.

Keywords

PL

dyskurs społeczeństwa obywatelskiego; wspólnota dyskursywna; wspólnota wyznaczana w dyskursie; figura mitycznego wroga

EN

civil society discourse; discourse community; community demarcated through discourse; the figure of the mythical enemy

• Publisher: Institute of Philosophy and Sociology, Polish Academy of Sciences
• Journal: Studia Socjologiczne
• Year: 2012
• Issue: 1(204)
• Pages: 39-55

Contributors

author

Ewa Bobrowska

• Uniwersytet Jagielloński

References

• Alexander, Jeffrey C. 1998. Civil Society I, II, III: Constructing and Empirical Concept from Normative Controversies and Historical Transformations. W: J. C. Alexander (red.). Real Civil Societies. London: Sage Publication, s. 1–20.
• Alexander, Jeffrey C. 1998a. After Neofunctionalism: Action, Culture, and Civil Society. W: J. C. Alexander (red.). Neofunctionalism and After. Oxford: Blackwell, s. 210–233.
• Alexander, Jeffrey C. 2000. Theorizing the Good Society: Hermeneutic, Normative and Empiri- cal Discourses. „The Canadian Journal of Sociology” 3: 271–309.
• Alexander, Jeffrey C. 2003. The Meaning of Social Life: a Cultural Sociology. New York: Oxford University Press.
• Alexander, Jeffrey C. 2006. The Civil Sphere. New York and Oxford: Oxford University Press. Bobrowska, Ewa. 2007. Obrazowanie społeczeństwa w mediach. Analiza radiomaryjnego dyskursu. Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego.
• Bobrowska, Ewa. 2010. Dwa oblicza wroga w dyskursie radiomaryjnym. W: M. Czerwiński, P. Nowak i R. Przybylska (red.). Język IV RP. Lublin: Wydawnictwo UMCS, s. 309–321.
• Bobrowski, Ireneusz. 2004. Dyskursy medialne a wspólnota fatyczna. „Zeszyty Prasoznawcze” 7–18.
• Czyżewski, Marek. 2008. Elementy i całości. O niektórych dylematach analizy dyskursu. W: A. Horolets (red.). Analiza dyskursu w socjologii i dla socjologii. Toruń: Wydawnictwo Adam Marszałek, s. 19–30.
• Gajda, Stanisław. 2001. Nowe społeczności dyskursywne a edukacja komunikacyjna. W: J. Bralczyk i K. Mosiołek-Kłosińska (red.). Zmiany w publicznych zwyczajach językowych. Warszawa: Rada Języka Polskiego przy Prezydium PAN, s. 7–14.
• Giddens, Anthony. 2003. Stanowienie społeczeństwa. Tłum. S. Amsterdamski. Poznań: Wyd. Zysk i S-ka.
• Głowiński, Michał. 2006. Dramat języka. Uwagi o mowie publicznej IV RP. „Gazeta Wyborcza” z dnia 25.11.2006.
• Głowiński, Michał. 2010. Trzy dni z „Naszym Dziennikiem”. „Societas/Communitas” 2: 99–118. Jacobs, Ronald. 1997. The Racial Discourse of Civil Society: The Rodney King Affair and the City of Los Angeles. W: J. C. Alexander (red.). Real Civil Societies. London: Sage Publica-
• tion, s. 138–161.
• Kowalski, Sergiusz. 2010. Konstrukcja i dekonstrukcja III RP. Symetrie i asymetrie. W: M. Czyżewski, S. Kowalski i T. Tabako (red.). Retoryka i polityka. Dwudziestolecie polskiej transformacji. Warszawa: Wydawnictwa Akademickie i Profesjonalne, s. 47–81.
• Lynch, Michael i David Bogen. 1996. The Spectacle of History: Speech, Text, and Memory at the Iran-Contra Hearings. Durham, NC: Duke University Press.
• Morris, Aldon. 2007. Naked Power and The Civil Sphere. „The Sociological Quarterly” 4: 615–628. Mouzelis, Nicos P. 2008. Modern and Postmodern Social Theorizing. Bridging the Divide. Cambridge: Cambridge University Press.
• Ost, David. 2007. Klęska „Solidarności”. Warszawa: Muza.
• Ost, David. 2010. Obrachunek z kategorią „klasy” w dyskursie politycznym postkomunistycznej Polski. W: M. Czyżewski, S. Kowalski i T. Tabako (red.). Retoryka i polityka. Dwudziestolecie polskiej transformacji. Warszawa: Wydawnictwa Akademickie i Profesjonalne, s. 249–272.
• Smoleński, Paweł. 2009. Powiatowa rewolucja moralna. Kraków: Znak.
• Ziemkiewicz, Rafał A. 2006. Michnikowszczyzna. Zapis choroby. Warszawa: Red Horse.