Regionalizm na Warmii i Mazurach

• Authors: Poniedziałek Jacek

Title variants

EN

Regionalism in Warmia and Mazuria

• Languages of publication: PL EN

Abstracts

PL

Celem tego artykułu jest ukazanie instytucjonalnego wymiaru regionalizmu na Warmii i Mazurach. Z regionu po 1945 r. wyemigrowała większość etnicznych Warmiaków i Mazurów, pomimo tego inteligencja rodzimego pochodzenia organizowała instytucje, których działalność można nazwać „starym regionalizmem”. Mimo ograniczeń nakładanych przez peerelowski socjalistyczny nacjonalizm starano się zachować i propagować regionalną kulturę. Przełom roku 1989 przyniósł pojawienie się instytucji, które dążyły do budowania nowej regionalnej kultury i tożsamości. Chodziło o stworzenie syntezy kultur i tożsamości wszystkich grup zamieszkujących Warmię i Mazury. Nowy typ działalności można zasadnie określić mianem „nowego regionalizmu”.

EN

The aim of this article is to describe regionalism in the Warmia and Mazuria region. Although the majority of indigenous inhabitants emigrated from the region after 1945, some intellectuals who did not leave Poland established several organizations that focused on activities which may be described as ‘old regionalism’. Taking into account the political context, they tried to save the regional culture. After 1989 (the beginning of the transition period in Poland) new organizations were founded. Their members try to create a new type of regional culture and identity – a synthesis of cultures and identities of all cultural and ethnic groups living in Warmia and Mazuria. These new kinds of activities should be called ‘new regionalism’.

Keywords

PL

region; regionalizm; neoregionalizm; Warmia i Mazury; kultura regionalna

EN

region; regionalism; neoregionalism; Warmia and Masuria; regional culture

• Publisher: University of Warsaw - Centre for European Regional and Local Studies (EUROREG) and Regional Studies Association - Polish Section
• Journal: Studia Regionalne i Lokalne
• Year: 2011
• Issue: 4(46)
• Pages: 51-67

Contributors

author

Poniedziałek Jacek

• Katedra Socjologii, Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w Olsztynie

References

• Appadurai A., 2005, Nowoczesność bez granic. Kulturowe wymiary globalizacji, tłum. Z. Pucek, Kraków: Universitas.
• Bałdys P., Geisler R., 2008, "Śląski neotrybalizm - od konfliktu do nowoczesnego ruchu regionalnego. Ewolucja Ruchu Autonomii Śląska i jego ideologii", w: A. Sakson (red.), Ślązacy, Kaszubi, Mazurzy i Warmiacy - między polskością a niemieckością, Poznań: Instytut Zachodni.
• Borussia, 1991, nr 1.
• Brakoniecki K., 1994, "Ziemia obiecana czy kraina NOD? Obraz Warmii i Mazur w literaturze olsztyńskiej", Borussia, nr 8.
• Brakoniecki K., 1997, "Wstęp", Borussia, nr 14.
• Chłosta J., 1997, Warmia i Mazury w literaturze polskiej i niemieckiej w latach 1945-1995, Olsztyn: Ośrodek Badań Naukowych.
• Chłosta-Zielonka J., 2010, Życie literackie Warmii i Mazur w latach 1945-1989, Olsztyn: Wydawnictwo Uniwersytetu Warmińsko-Mazurskiego.
• Chmielewski W., 2004, "Robert Trąba, Rozmowa", Nowe Państwo, 11.05.
• Czaczkowska E., 1995, "Stowarzyszenie nowych Mazurów", Rzeczpospolita, 6 czerwca.
• Domagała B., 2000, "Mniejszość niemiecka i Wspólnota Kulturowa "Borussia" wobec dziedzictwa kulturowego Warmii i Mazur", w: Z. Mazur (red.), Wspólne dziedzictwo? Ze studiów nad stosunkiem do spuścizny kulturowej na Ziemiach Zachodnich i Północnych, Poznań: Instytut Zachodni.
• Gębik M., 1961, "Regionalizm stosowany", Słowo na Warmii i Mazurach, nr 46.
• Giedrojć M., 2006, "Tożsamość regionalna mieszkańców Pomorza Zachodniego", w: A. Sakson (red.), Ziemie Zachodnie i Północne. 60 lat w granicach w granicach państwa polskiego, Poznań: Instytut Zachodni.
• Gładysz A., 1998, "Regionalizm polski - dwa wieki w służbie narodu", w: S. Bednarek (red.), Czym jest regionalizm?, Wrocław-Ciechanów: Rada Krajowa Regionalnych Towarzystw Kultury.
• Jałowiecki B., 2000, "Regionalizm", w: Z. Bokszański (red.), Encyklopedia socjologii, t. 4, Warszawa: Oficyna Naukowa.
• Jałowiecki B., Szczepański S.M., Gorzelak G., 2007, Rozwój lokalny i regionalny w perspektywie socjologicznej, wyd. 2 zm., Tychy: Śląskie Wydawnictwa Naukowe Wyższej Szkoły Zarządzania i Nauk Społecznych im. ks. Emila Szramka.
• Jasiński J., 2000, "Polska wobec dziedzictwa historycznego Prus Wschodnich po 1945 r.", w: Z. Mazur (red.), Wspólne dziedzictwo? Ze studiów nad stosunkiem do spuścizny kulturowej na Ziemiach Zachodnich i Północnych, Poznań: Instytut Zachodni.
• Kardach M., 2005, "Budowanie regionalnej tożsamości mieszkańców Warmii i Mazur", Przegląd Zachodni, nr 3.
• Keating M., 1985, State and regional nationalism. Territorial politics and the European state, New York-London-Toronto-Tokyo: Harvester Wheatsheaf.
• Kosmala J., 2001. "Kultura Warmii i Mazur", Edukacja i Dialog, nr 2.
• Kruk E., 1995, "Mazurzy", Przegląd Polityczny, nr 29.
• Łukowski W., 2003, "Stowarzyszenie "Wspólnota Mazurska" (1991-2003) - szkic do portretu)", Masovia, t. 3.
• Łukowski W., 2006, "Lokalny i uniwersalny wymiar konstruowania ojczyzny. Przypadek stowarzyszenia "Wspólnota Mazurska"", w: J. Kurczewska (red.), Oblicza lokalności. Różnorodność miejsc i czasu, Warszawa: Wydawnictwo Instytutu Filozofii i Socjologii PAN.
• Makowski A., 2006, "Ziemie Zachodnie i Północne w polityce gospodarczej Polski w latach 1945-1960", w: A. Sakson (red.), Ziemie Zachodnie i Północne. 60 lat w granicach w granicach państwa polskiego, Poznań: Instytut Zachodni.
• Murawska H., 2000, Przesiedleńcy z Kresów północno-wschodnich II Rzeczypospolitej w Olsztyńskiem, Olsztyn: Ośrodek Badań Naukowych im. W. Kętrzyńskiego.
• Olmaniuk A.J., 1998, Z regionalizmem w XXI wiek. Referat programowy na VI Kongres Regionalnych Towarzystw Kultury, Wrocław: Silesia; Ciechanów: Krajowy Ośrodek Dokumentacji Regionalnych Towarzystw Kultury.
• Orłowski H., 2003, "Alfabet "Borussi"", Zdanie, nr 1/2.
• Pytlakowski P., 1987, "Przypadki księdza O", Polityka, nr 21.
• Rutowska M., 2000. "Elementy polityki wobec niemieckiej spuścizny kulturowej na Ziemiach Zachodnich i Północnych (1945-1950)", w: Z. Mazur (red.), Wspólne dziedzictwo? Ze studiów nad stosunkiem do spuścizny kulturowej na Ziemiach Zachodnich i Północnych, Poznań: Instytut Zachodni.
• Sakson A., 2008, "Mazurzy - dylematy tożsamości", w: A. Sakson (red.), Ślązacy, Kaszubi, Mazurzy i Warmiacy - pomiędzy niemieckością a polskością, Poznań: Instytut Zachodni.
• Snyder T., 2006, Rekonstrukcja narodów. Polska, Ukraina, Litwa, Białoruś 1569-1999, tłum. M. Pietrzak-Merta, Sejny: Fundacja Pogranicze.
• Sukertowa-Biedrawina E., 1950, "Muzeum w Olsztynie", Przegląd Zachodni, nr 1/2.
• Śliwa P., 2002, "Tożsamości terytorialne w integrującej się Europie", w: K. Bondyra, S. Lisiecki (red.), Odmiany polskich tożsamości, Poznań: Wydawnictwo Fundacji Humaniora.
• Tomczak M., 2006, "Obraz osadników w prasie i publicystyce polskiej", w: A. Sakson (red.), Ziemie Zachodnie i Północne. 60 lat w granicach w granicach państwa polskiego, Poznań: Instytut Zachodni.
• Trąba R., 1993, ""Regionalna" czy "narodowa"", Borussia, nr 6.
• Trąba R., 2007, "Wschodniopruskość". Tożsamość regionalna i narodowa w kulturze politycznej Niemiec, Olsztyn: Stowarzyszenie Wspólnota Kulturowa "Borussia".