Kategorie pedagogiczne w perspektywie gerontologiczno-biograficznej (refleksje z badań)

• Authors: Sulik Monika

Title variants

EN

Pedagogical categories from a biographical and gerontological perspective (reflections from research)

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

W artykule podjęta została próba ukazania kategorii pedagogicznych z perspektywy wiedzy i doświadczeń biograficznych osób w wieku senioralnym. Pod uwagę zostały wzięte opisane przez Józefa Górniewicza w interdyscyplinarny i usystematyzowany sposób: podmiotowość, odpowiedzialność, samorealizacja, tolerancja, twórczość, wyobraźnia oraz wyobraźnia moralna. Kategorie te w obli- czu dojmujących zmian, przeobrażeń i kryzysów społecznych obecnie w sposób szczególny wymagają redefinicji i aktualizacji jako kategorie znaczące. Co więcej, można dostrzec bardzo silne ich zakotwiczenie w obecnie wyjątkowo mocno wybrzmiewających w przestrzeni społecznej i pedagogicznej metakategoriach, którymi w moim przekonaniu są: obecność i uznanie. W artykule została ukazana również wartość i znaczenie dialogu międzypokoleniowego w poszukiwaniu wiedzy o sobie, świecie i o innych.

EN

The article attempts to present pedagogical categories from the perspective of knowledge and biographical experiences of seniors. The following were taken into account: subjectivity, responsibility, self-realisation, tolerance, creativity, imagination and moral imagination, described by Józef Górniewicz in an interdisciplinary and systematic way. These categories, in the face of profound changes, transformations and social crises, currently require redefinition and updating as significant categories. Moreover, one can notice that they are very strongly anchored in the metacategories that are currently very strong in the social and pedagogical space, which, in my opinion, are: presence and recognition. The article also shows the value and importance of intergenerational dialogue in the search for knowledge about oneself, the world and others.

Keywords

PL

kategorie pedagogiczne; doświadczenia biograficzne; seniorki/seniorzy; relacje międzypokoleniowe; dialog; obecność; uznanie

EN

Pedagogical categories; biographical experiences; seniors; intergenerational; dialogue; presence and recognition

• Publisher: Akademickie Towarzystwo Andragogiczne
• Journal: Edukacja Dorosłych
• Year: 2023
• Volume: 2(89)
• Pages: 43-65

Contributors

author

Sulik Monika

• Uniwersytet Śląski w Katowicach

• https://orcid.org/0000-0003-0000-5744

References

• Frejusz, K. (2021). Obecność jako metakategoria pedagogiczna. W: B. Majerek, A. Domagała-Kręcioch (red), Kategorie (nie)obecne w edukacji. Wychowanie – kształcenie – rozwój. Kraków: Wydawnictwo Impuls.
• Gadacz, T. (2009). Historia filozofii XX wieku, t. 2. Kraków: Wydawnictwo Znak. Górniewicz, J. (2001). Kategorie pedagogiczne. Olsztyn: Wydawnictwo Uniwersytetu Warmińsko-Mazurskiego.
• Homplewicz, J. (2003). Dawna wiedza o starości i wiedza nam współczesna. W: J. Homplewicz (red.), Pedagogika jesieni. Problemy wychowawcze ludzi starych. Rzeszów:
• Wydawnictwo Instytut Teologiczno-Pastoralny im. bł. bp. Józefa Sebastiana Pelczara. Kategorie (Nie)obecne w edukacji. Wychowanie – kształcenie – rozwój. Red. B. Majerek
• i A. Domagała-Kręcioch (2021). Kraków: Wydawnictwo Impuls.
• Legut-Golonka, J. (2019). Edukacyjny potencjał indywidualnego doświadczenia życiowego. Wrocław: Oficyna Wydawnicza Atut.
• Nowak-Dziemianowicz, M. (2016). Walka o uznanie w narracjach. Jednostka i wspólnota w procesie poszukiwania tożsamości. Wrocław: Wydawnictwo Naukowe Dolnoślą- skiej Szkoły Wyższej.
• Perkowska-Klejman, A. (2013). Modele refleksyjnego uczenia się. Teraźniejszość – Człowiek – Edukacja, nr 1(61).
• Perkowska-Klejman, A. (2014). Cztery poziomy refleksyjności studentów. Teraźniejszość – Człowiek – Edukacja, nr 2 (66).
• Rutkowiak, J. (1995). Odmiany myślenia o edukacji. Kraków: Oficyna Wydawnicza Impuls.
• Stopińska-Pająk, A. (2018). Sąsiedzi u naszych drzwi – starość w perspektywie poruszonej mapy. W: A. Stopińska-Pająk, Z. Dacko-Pikiewicz (red.), W starzejącej się Europie... Konteksty sąsiedztwa i dialogu we współczesnym świecie. Warszawa: PWN.
• Stopińska-Pająk, A. (2023). Dialog międzypokoleniowy w perspektywie doświadczeń ma- cierzyńskich matek dorosłych dzieci. Pedagogika Katolicka, [online] http://www.ped- kat.pl/images/czasopisma/pk33_33a/Pedagogika_Katolicka_33A_net.pdf.
• Sulik, M. (2018). W poszukiwaniu katalizatora refleksyjnego uczenia się dorosłych. W: M. Gromadzka (red.), Przestrzenie i miejsca edukacji dorosłych w Polsce. War- szawa: Fundacja Rozwoju Systemu Edukacji.
• Sulik, M. (2017). Miejsce osób starszych w doświadczeniach biograficznych studentek i studentów: refleksje z badań. W: E. Dubas, M. Muszyński (red.), Obiektywny i su- biektywny wymiar starości. Łódź: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego.
• Sulik, M. (2020). Silversi w narracjach millennialsów – relacje międzypokoleniowe w kon- tekście refleksyjno-edukacyjnym. Edukacja Dorosłych [online], https://apcz.umk.pl/ ED/article/view/ED.2020.013/28821.
• Steuden, S. (2011). Psychologia starzenia się i starości. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
• Tischner, J. (2003). Spotkanie. Z ks. Józefem Tischnerem rozmawia Anna Karoń-Ostrowska. Kraków: Wydawnictwo Znak.
• Wnuk, W. (2013). O potrzebie kształtowania relacji międzypokoleniowych. W: Dialog międzypokoleniowy. Między ideą a praktyką. Inspiracje. Zasada równego traktowania. Prawo i praktyka. Warszawa: Biuro Rzecznika Praw Obywatelskich.

Identifiers

DOI

10.12775/ED.2023.013