New public management wyzwaniem dla rachunkowości, kontroli zarządczej i audytu wewnętrznego w sektorze finansów publicznych

• Authors: Adamek-Hyska Dorota , Szczepankiewicz Elżbieta I.

Title variants

EN

New public management – challenges for accounting, management control and internal audit in the public finance sector

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

W polskim sektorze finansów publicznych przyjęto nową filozofię zarządzania New Public Management (NPM; Nowe Zarządzanie Publiczne). NPM traktowane jako reakcja na biurokrację administracji publicznej dotyczy wprowadzenia do zarządzania publicznego instrumentów sprawdzonych w zarządzaniu przedsiębiorstwami. Celem artykułu jest próba udzielenia odpowiedzi na pytania: jak należy dostosować system rachunkowości i kontroli zarządczej oraz audyt wewnętrzny w jednostkach sektora finansów publicznych dla skutecznego realizowania koncepcji NPM. W opracowaniu wykorzystano studia literaturowe, metodę analizę przepisów prawnych, standardów audytu oraz wnioskowanie.

EN

In Polish public finance sector was accepted the new philosophy of management New Public Management (NPM). NPM is treated as reaction on bureaucracy of public administration. NPM concerns the introductions to management public finances sector the instruments checked in management with enterprises. This article attemps to answer the questions: how to adapt the accounting system and management control and internal audit in institutions of public finance sector for effective realizing conception of NPM. In the article the following methods are employed: analyses of legal regulations, standards of internal audit, relevant literature studies and concluding.

Keywords

PL

Audyt wewnętrzny; Budżet zadaniowy; Kontrola zarządcza; Nowe Zarządzanie Publiczne (NPM); Partnerstwo publiczno-prywatne

EN

Internal audit; Management control; New Public Management (NPM); Performance budgeting; Public-private partnership

• Publisher: Uniwersytet Ekonomiczny w Katowicach
• Journal: Studia Ekonomiczne
• Year: 2016
• Volume: 307
• Pages: 7-21

Contributors

author

Adamek-Hyska Dorota

• Uniwersytet Ekonomiczny w Katowicach. Wydział Finansów i Ubezpieczeń. Katedra Rachunkowości

author

Szczepankiewicz Elżbieta I.

• Uniwersytet Ekonomiczny w Poznaniu. Wydział Zarządzania. Katedra Rachunkowości

References

• Adamek-Hyska D. (2014), Partnerstwo publiczno-prywatne w rachunkowości jednostki samorządu terytorialnego, Wydawnictwo Uniwersytetu Ekonomicznego w Katowicach, Katowice.
• Adamek-Hyska D., Lis T., Szewieczek A., Tatoj M., Tkocz-Wolny K. (2015), Analiza i ocena funkcjonowania kontroli zarządczej w jednostkach sektora finansów publicznych, Wydawnictwo Uniwersytetu Ekonomicznego w Katowicach, Katowice.
• Babuśka E.W. (2011), Audyt wewnętrzny w usprawnianiu zarządzania jednostką, „Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Ekonomicznego w Krakowie”, nr 849, s. 327-336.
• Babuśka E.W. (2012a), Rola kontroli zarządczej i audytu wewnętrznego w racjonalizacji budżetów jednostek samorządu terytorialnego, „Annales Universitatis Mariae Curie-Skłodowska”, Sectio H Oeconomia 2, s. 311-318.
• Babuśka E.W. (2012b), Nowe rozwiązania w zakresie kontroli i audytu wewnętrznego w aspekcie poprawy rachunkowości i sprawozdawczości w sektorze finansów publicznych [w:] B. Micherda (red.), Kierunki ewolucji sprawozdawczości i rewizji finansowej, Difin, Warszawa, s. 215-222.
• Bela A. (2011), Mierniki oceny systemu kontroli zarządczej w Polsce, PIKW, Warszawa.
• Bitner M., Szczepankiewicz E.I., Bryl A., Rokicka-Buczek A., Włodarska K. (2011), Audyt wewnętrzny w samorządach – standardy, organizacja, zadania, „Poradnik Samorządowca”, nr 7.
• Borowiec L. (2007), Controlling w realizacji usług publicznych gminy, Wolters Kluwer, Kraków.
• Buk H. (2006), Nowoczesne zarządzanie finansami. Planowanie i kontrola, C.H. Beck, Warszawa.
• Drucker P.F. (2009), Zarządzanie XXI w. – wyzwania, MT Biznes, Warszawa.
• Jastrzębska M. (2013), Zarządzanie ryzykiem jednostki samorządu terytorialnego, „Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego”, nr 786.
• Kaczmarek M. (2011), Budżet zadaniowy – aspekty finansowo-księgowe, „Poradnik Rachunkowości Budżetowej”, nr 7.
• Kamela-Sowińska A. (2015), Audyt śledczy w jednostkach sektora finansów publicznych [w:] E.I. Szczepankiewicz, A. Kamela-Sowińska, R. Żółtowski, J. Klak, A. Szyba, K. Młynarczyk, M. Witkowska, A. Luma (red.), Kontrola zarządcza i audyt wewnętrzny w jednostkach samorządu terytorialnego, Wolters Kluwer, Warszawa, s. 61-90.
• Kostrzewa T. (2007), Standardy sprawozdawczości finansowej sektora publicznego w Stanach Zjednoczonych [w:] W. Gabrusewicz (red.), Rachunkowość teorii i praktyce, t. III, Wydawnictwo Akademii Ekonomicznej w Poznaniu, Poznań, s. 169-181.
• Kożuch B. (2004), Zarządzanie publiczne w teorii i praktyce polskich organizacji, Placet, Warszawa.
• Kuc B.R. (2007), Kontrola i audyt w sektorze publicznym, kierunki zmian, PTM, Warszawa.
• Lewkowicz P.J. (2006), Art. 9 [w:] E. Ruśkowski, J. Salachna (red.), Finanse publiczne, Praktyczny komentarz, ODDK, Gdańsk, s. 96-117.
• Lubińska T. (2010), Budżet a finanse publiczne, Difin, Warszawa.
• Nita B. (2015), Sprawozdawczość wewnętrzna jako instrument kontroli zarządczej w sektorze publicznym, „Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego”, nr 864, t. 2 , s. 209-218.
• Piasny B. (2013), Praktyczne aspekty zarządzania jednostką sektora finansów publicznych [w:] E. Sławińska-Tomtała (red.), Teczka kontroli zarządczej w jednostkach sektora publicznego. Wzory dokumentów z wyjaśnieniami, C.H. Beck, Warszawa, s. 1-28.
• Piotrowska K. (2015), Audyt wewnętrzny w doskonaleniu działów badawczo-rozwojowych, „Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego”, nr 864, „Finanse. Rynki finansowe. Ubezpieczenia”, nr 76, s. 111-120.
• Postuła M., Perczyński P. (2010), Budżet zadaniowy – wprowadzenie; znaczenie wieloletniego planowania strategicznego w procesie budżetowania [w:] M. Postuła, P. Perczyński (red.), Budżet zadaniowy w administracji publicznej, Ministerstwo Finansów, Warszawa.
• Postuła M. (2012), Wyznaczanie celów i mierników ich realizacji elementem kontroli zarządczej [w:] K. Winiarska (red.), Kontrola zarządcza w jednostkach sektora finansów publicznych, Wolters Kluwer, Warszawa, s. 46-70.
• Rozporządzenie Ministra Finansów z dnia 5 lipca 2010 r. w sprawie szczególnych zasad rachunkowości oraz planów kont dla budżetu państwa, budżetów jednostek samorządu terytorialnego, jednostek budżetowych, samorządowych zakładów budżetowych, państwowych funduszy celowych oraz państwowych jednostek budżetowych mających siedzibę poza granicami Rzeczypospolitej Polskiej (tekst jednolity Dz.U. z 2013 r. poz. 289 ze zm.).
• Skoczylas W. (2011), Mierniki monitorowania celów i zadań jednostki samorządu terytorialnego, „Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego”, nr 669, „Finanse, Rynki Finansowe, Ubezpieczenia”, nr 42, s. 173-184.
• Strąk T. (2012), Modele dokonań jednostek sektora finansów publicznych, Difin, Warszawa.
• Szczepankiewicz E.I. (2009a), Rozwój audytu wewnętrznego w sektorze finansów publicznych [w:] T. Białas, M. Grzybowski, J. Tomaszewski (red.), Zarządzanie bezpieczeństwem w sektorze publicznym i w biznesie, Wyższa Szkoła Administracji i Biznesu im. E. Kwiatkowskiego w Gdyni, Gdynia, s. 155-168.
• Szczepankiewicz E.I. (2009b), Wpływ standardów światowych na kształt standardów kontroli finansowej w polskim sektorze publicznym [w:] Audyt wewnętrzny instrumentem zarządzania, „Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego”, nr 564, „Finanse, Rynki Finansowe, Ubezpieczenia”, nr 16, s. 317-326.
• Szczepankiewicz E.I. (2009c), Zasady audytu wewnętrznego w 2009 r. w jednostkach sektora finansów publicznych, „Poradnik Rachunkowości Budżetowej”, nr 11.
• Szczepankiewicz E.I. (2010a), The Role and Tasks of Internal Audit in the Units of Local Governments, „Studia i Materiały Polskiego Stowarzyszenia Zarządzania Wiedzą”, nr 30, s. 360-364.
• Szczepankiewicz E.I. (2010b), Wpływ standardów światowych na treść standardów kontroli zarządczej w polskim sektorze finansów publicznych, „Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego”, nr 621, „Finanse, Rynki Finansowe, Ubezpieczenia”, nr 30, s. 105-114..
• Szczepankiewicz E.I. (2011), Implementation of Management Control Standards in Local Government Entities (Bodies), „Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego”, nr 687, „Finanse, Rynki Finansowe, Ubezpieczenia”, nr 48, s. 247-258.
• Szczepankiewicz E.I. (2013), Systemy kontroli zarządczej w jednostkach sektora finansów publicznych a systemy zarządzania w instytucjach finansowych – podobieństwa i różnice [w:] E. Nowak, M. Nieplowicz (red.), Systemy rachunku kosztów i kontroli zarządczej, Prace Naukowe Uniwersytetu Ekonomicznego we Wrocławiu, nr 289, s. 526-536.
• Szczepankiewicz E.I. (2015), Funkcje oraz zadania kontroli zarządczej i audytu wewnętrznego w jednostkach samorządu terytorialnego [w:] E.I. Szczepankiewicz, A. Kamela-Sowińska, R. Żółtowski, J. Klak, A. Szyba, K. Młynarczyk, M. Witkowska, A. Luma (red.), Kontrola zarządcza i audyt wewnętrzny w jednostkach samorządu terytorialnego, Wolters Kluwer, Warszawa, s. 15-60.
• Szczepankiewicz E.I., Dudek M. (2006), System kontroli wewnętrznej jako przedmiot oceny audytora [w:] K. Winiarska (red.), Audyt wewnętrzny jako instrument usprawniający zarządzanie, Uniwersytet Szczeciński, Szczecin, s. 249-260.
• Szczepankiewicz E.I., Szczepankiewicz P. (2005), Współczesne standardy audytu wewnętrznego w zarządzaniu organizacją [w:] K. Winiarska (red.), Controlling i audyt wewnętrzny w usprawnianiu zarządzania, Uniwersytet Szczeciński, Szczecin, s. 264-274.
• Szczepankiewicz E.I., Szczepankiewicz P., Dudek M. (2007), Audyt wewnętrzny w jednostkach sektora finansów publicznych, „Poradnik Rachunkowości Budżetowej”, nr 8.
• Ustawa z dnia 27 sierpnia 2009 r. o finansach publicznych (tekst jednolity Dz.U. z 2016 r., poz. 1870, ze zm.).
• Walczak M., Kowalczyk M. (2010), Rachunkowość i budżetowanie w zarządzaniu finansami gminy, Difin, Warszawa.
• Winiarska K. (red.), (2016), Sprawozdawczość finansowa i budżetowa jednostek sektora finansów publicznych, Wolters Kluwer, Warszawa.
• Winiarska K., Postuła M. (2012), Kontrola zarządcza w systemie kontroli finansów publicznych [w:] K. Winiarska (red.), Kontrola zarządcza w jednostkach sektora finansów publicznych, Wolters Kluwer, Warszawa, s. 33-45.
• Zalewski A. (red.), Nowe zarządzanie publiczne w polskim samorządzie terytorialnym, Wydawnictwo Szkoły Głównej Handlowej w Warszawie, Warszawa, s. 21.

Identifiers

ISSN

2083-8611