Pomiar kosztów transakcyjnych - różne podejścia i perspektywa badawcza

• Authors: Plichta Jarosław

Title variants

EN

Measurement of Transaction Costs: Different Approaches and Research Perspective

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Celem artykułu jest prezentacja różnych podejść do pomiaru kosztów transakcyjnych na poziomie mikro- i makroekonomicznym oraz propozycja kierunku badań integrujących w tym zakresie. Prowadzone od lat 1970. badania kosztów transakcyjnych przyniosły szereg inspirujących wniosków dotyczących roli tego typu kosztów w gospodarce, wskazując na ich kluczowe znaczenie w efektywności działania podmiotów. Duże zróżnicowanie podejść badawczych oraz stosowanych metod jest przyczyną zarówno krytyki, jak i ograniczeniem w upowszechnieniu i aplikacji koncepcji kosztów transakcyjnych i powiązanych z nimi kosztów agencji czy transferu praw własności. Analiza przedstawionych podejść wskazuje na różne definiowanie kosztów transakcyjnych, stosowanie różnych metod, zmiennych jakościowych i ilościowych oraz bazowanie w większości przypadków na istniejącym systemie ewidencji kosztów w przedsiębiorstwach, który nie uwzględnia explicite kosztów transakcyjnych. Skutkiem tego jest to, że agregacja kosztów transakcyjnych na poziomie mezo- i makroekonomicznym budzi dużo wątpliwości co do wiarygodności szacunków. Podkreślał to również D.C. North w swoich badaniach opartych na danych historycznych. Wnioski z prowadzonych od wielu lat badań kosztów transakcyjnych skłoniły autora artykułu do zaproponowania podejścia integracyjnego, zakładającego identyfikację kosztów transakcyjnych na poziomie mikro z wykorzystaniem metod jakościowych i ilościowych, przyjmując jako przedmiot badań relacje pomiędzy podmiotami w określonym środowisku transakcyjnym i instytucjonalnym.

EN

The aim of the article is to present various approaches to measuring transaction costs at both micro- and macroeconomic levels, and a proposal for the direction of integrating research in this field. The study of transaction costs conducted since the 1970s brought a number of inspiring conclusions regarding the role of such costs in the economy, indicating their key importance in the efficiency of operations of economic agents. The wide variety of research approaches and methods used is the reason for both criticism and a limited dissemination and application of the concept of transaction costs and related agency costs or transfer of property rights. The analysis of the presented approaches indicates various definitions of transaction costs, various research methods using qualitative and quantitative variables, and relying in most cases on the existing system of cost accounting in enterprises that does not explicitly take into account transaction costs. The result is that the aggregation of transaction costs at the mezzo- and macroeconomic levels raises many doubts about the credibility of their estimates. This was also emphasized by D.C. North in his research based on historical data. The conclusions from his research on transaction costs conducted for many years prompted the author to propose an integration approach that identifies transaction costs at the micro level using qualitative and quantitative methods, accepting as a subject of research relationships between economic agents acting in a specific transaction and institutional environment.

Keywords

PL

Koszty transakcyjne; Metody pomiarowe; Metody badawcze; Ekonomia instytucjonalna

EN

Transaction cost; Measuring methods; Research methods; Institutional economics

• Publisher: Komitet Nauk Ekonomicznych PAN, Polskie Towarzystwo Ekonomiczne
• Journal: Ekonomista
• Year: 2019
• Issue: 3
• Pages: 291-300

Contributors

author

Plichta Jarosław

• Uniwersytet Ekonomiczny w Krakowie. Kolegium Nauk o Zarządzaniu i Jakości