Trzy biografie. Miasto, obóz i reporter w prozie faktograficznej Marcina Kąckiego "Oświęcim. Czarna zima"

• Authors: Szydłowska Joanna
• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Artykuł dotyczy sposobów odczytania współczesnej kondycji Oświęcimia jako miasta zmagającego się z trudnym balastem przeszłości i będącego tej przeszłości zakładnikiem. Przedmiotem uwagi są konkurujące narracje miasta, różne sensy miejsc pamięci i dyskusje o sposobach upamiętniania. Ważne będą trzy aspekty opowieści: reportażowa biografia miasta; pamięć o obozie śmierci jako faktor opowieści o współczesności; tekstowa obecność reportera.

EN

This article deals with ways of reading the contemporary condition of Oświęcim as a city struggling with the difficult ballast of the past to which it is held hostage. The focus is on the competing narratives of the city, the different meanings of the sites of memory and the discussions about the ways of commemoration. Three aspects of the story will be important: the reportage biography of the city; the memory of the death camp as a factor in the story of the present; and the textual presence of the reporter.

Keywords

EN

reportage; Oświęcim; death camp; memory; biography

• Publisher: Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w Olsztynie
• Journal: Acta Neophilologica
• Year: 2023
• Volume: XXV/2
• Pages: 9-20

Contributors

author

Szydłowska Joanna

• Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w Olsztynie

References

• Kącki, M. (2015), Białystok – biała siła, czarna pamięć. Wołowiec: Wydawnictwo Czarne.
• Kącki, M. (2017), Poznań – miasto grzechu. Wołowiec: Wydawnictwo Czarne.
• Kącki, M. (2020), Oświęcim. Czarna zima. Kraków: Znak.
• Pollack, M. (2014), Skażone krajobrazy. Przeł. Niedenthal, K. Wołowiec: Wydawnictwo Czarne.
• Snyder, T. (2015), Czarna ziemia. Holokaust jako ostrzeżenie. Przeł. Pietrzyk, B. Kraków: Znak.
• Sulej, K. (2020), Rzeczy osobiste. Opowieść o ubraniach w obozach koncentracyjnych i zagłady. Warszawa: Czerwone i Czarne.
• Sulej, K. (2021), Historie osobiste. O ludziach i rzeczach w czasie wojny. Warszawa: Czerwone i Czarne.
• Adamczewska-Baranowska, I. (2020), Łże-reportaże i prawdziwe fikcje: powieść dziennikarska i reportaż w czasie postprawdy i zwrotu performatywnego. Łódź: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego.
• Bartmiński, J. (2009), Językowe podstawy obrazu świata. Lublin: Wydawnictwo UMCS.
• Borkowski, I. (2019), Kategoria ‘miasto’ jako wyznacznik technik pracy reportera. Dziennikarstwo i Media 9: 157–168.
• Czechowicz, J. (2021), [recenzja] Oświęcim. Czarna zima. http://krytycznymokiem.blogspot.com/2020/05/oswiecim-czarna-zima-marcin-kacki.html [dostęp: 4.05.2022].
• Dąbrowicz, E. (2018), Miasto bez… Wokół książki Marcina Kąckiego „Biała siła, czarna pamięć”. W: Zawadzka, D./Lul, M. (red.), Podlasie. Od „terra incognito” do „White Power”. Białystok: Uniwersytet w Białymstoku: 419–448.
• Frukacz, K. (2020), Autor (w) reportażu. Personalizacja tekstu reporterskiego w dobie mediamorfozy. W: Palak-Hejno, E./Piechota, M. (red.), Trzydzieści. Polska w reportażu. Reportaż w Polsce po roku. Lublin: Wydawnictwo UMCS: 15–30.
• Gieba, K. (2919), Rodzaje zaangażowania we współczesnych polskich reportażach (na wybranych przykładach). Zagadnienia Rodzajów Literackich LXII/1: 67–80. DOI: 10.26485/ZRL/2019/62.1/5.
• Juchniewicz, A. (2017), Destrukcja wewnętrznego horyzontu czasu (Wolfgang Sofsky, „Ustrój terroru: obóz koncentracyjny”). ArtPapier 8/320 (15 kwietnia). http://artpapier.com/index.php?page=artykul&wydanie=323&artykul=6404 [dostęp: 30.04.2022].
• Konończuk, E. (2013), Geografia zapachów wobec dyskursów humanistyki. Białostockie Studia Literaturoznawcze 4: 53–61. DOI: 10.15290/bsl.2013.04.04.
• Małgowska, H.M. (1963), Gatunki reportażowo-dziennikarskie okresu dwudziestolecia. Próba interpretacji. W: Budzyk, K. (red.), Z teorii i historii literatury. Wrocław: Ossolineum: 193–200.
• Markusz, K. (2020), Zabrakło wrażliwości. O książce „Oświęcim. Czarna zima”. https://jewish.pl/pl/2020/06/13/zabraklo-wrazliwosci-o-ksiazce-oswiecim-czarna-zima/ [dostęp: 4.05.2022].
• Michalewska, A. (2020), Recenzja książki: „Oświęcim. Czarna zima”. https://www.granice.pl/ recenzja/oswiecim-czarna-zima/35529 [dostęp: 4.05.2022].
• Mikołajczak, M./Rybicka, E. (red.) (2020), Nowy regionalizm w badaniach literackich: badawczy rekonesans i zarys perspektyw. Kraków: Universitas.
• Porteous, J.D. (2006), Smellscape. W: Drobnick, J. (ed.), The Smell Culture Reader. Oxford/New York: Berg: 89–106.
• Roszczynialska, M. (2012), Małe miasta i prowincja w ofercie Wydawnictwa Czarne. Rekonesans. Świat i Słowo 2: 283–302.
• Rybicka, E. (2008), Miejsce, pamięć, literatura (w perspektywie geopoetyki). Teksty Drugie 1/2: 19–32.
• Rybicka, E. (2014), Geopoetyka. Przestrzeń i miejsce we współczesnych teoriach i praktykach literackich. Kraków: Universitas.
• Seklecka, N. (2015), Problem pamięci Holocaustu – prasa polska i zagraniczna o „polskich obozach śmierci”. W: Kącka, K./Piechowiak-Lamparska, J./Ratke-Majewska, A. (red.), Narracje pamięci: między polityką a historią. Toruń: Wydanictwo Naukowe UMK: 95–114.
• Siewior, K. (2019), Ślima, śrubeczka i śmierć. Reportaż intymny Mariusz Szczygła. Teksty Drugie: 66–85. DOI: 10.18318/td.2019.6.4.
• Staszak, J.-F. (2013), W stronę geografii zapachów. Przeł. Konończuk, E. Białostockie Studia Literaturoznawcze 4: 41–51.
• Szczepański, M.S./Ślęzak-Tazbir, W. (2008), Miejskie pachnidło. Fragmentacja i prywatyzacja przestrzeni w perspektywie osmosocjologicznej. Studia Regionalne i Lokalne 2: 18–40. https:// studreg.uw.edu.pl/pdf/2008_2_szczepanski_slezak.pdf [dostęp: 27.04.2022].
• Szot, W. (2020), [recenzja] Oświęcim. Czarna zima. https://zdaniemszota.pl/3124-recenzja-marcinkacki-oswiecim-czarna-zima [dostęp: 4.05.2022].
• Tabaszewska, J. (2013), Od literatury jako medium pamięci do poetyki pamięci. Kategoria pamięci kulturowej w badaniach nad literaturą. Pamiętnik Literacki 4: 53–72.
• Taborska, K. (2017), Literatura miejsca. Piśmiennictwo postlandsberskie. Gorzów Wielkopolski: Wydawnictwo Akademii im. Jakuba z Paradyża.
• Tarnowska, B. (2014), Jak pachnie Tel Awiw (i Łódź). O przestrzeniach olfaktorycznych w poezji Renaty Jabłońskiej. Archiwum Emigracji. Studia – szkice – dokumenty 1–2: 188–205.
• Ubertowska, A. (2002), Aporie, skandale, wyrwy w tekście. Etyka opowieści o Zagładzie. Teksty Drugie 1–2: 125–139.
• Wala, K./Pietrowiak, K. (2018), Antropologia zmysłów i sensoryczna etnografia – geneza, założenia, podejścia badawcze. Etnografia. Praktyki. Teorie. Doświadczenia 4: 15–40.
• Weismann, S. (2021), Odorogenne zwierzęta w międzywojennym Lublinie. W: Jaroszuk A./Piotrowski, I./Wróbel-Bardzik, K. (red.), Almanach antropologiczny. Communicare. T. 8: Miasta/Zwierzęta.
• Warszawa: Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego: 102–111.
• White, K. (2014), Geopoetyki. Przeł., oprac. Brakoniecki, K. Olsztyn: Centrum Polsko-Francuskie Côtes d’Armor/Warmia i Mazury.
• Wolny-Zmorzyński, K. (1996), Reportaż – jak go napisać? Rzeszów: Wydawnictwo Oświatowe Fosze.
• Wóycicka, Z. (2017), Auschwitz. Zbrodnia i różnorodność pamięci. W: Traba, R./Hahn, H.H. (red.), Wyobrażenia przeszłości: polsko-niemieckie miejsca pamięci. Warszawa: Scholar: 298–322.
• Żyrek-Horodyska, E. (2021), „Wszystko za Everest” Jona Krakauera w kontekście głównych założeń Nowego Nowego dziennikarstwa. Media, Biznes, Kultura 1: 51–65.

Identifiers

DOI

10.31648/an.9008