Full-text resources of CEJSH and other databases are now available in the new Library of Science.
Visit https://bibliotekanauki.pl

PL EN

Journal

Folia Toruniensia

2012 | 12 | 7-14

Article title

Średniowieczne rękopisy ze zbiorów toruńskich bibliotek i archiwów

Authors

Janusz Tandecki

Selected contents from this journal

Title variants

EN
Medieval manuscripts from the collections of Toruń’s libraries and archives
DE
Mittelalterliche Handschriften aus den Beständen der Thorner Bibliotheken und Archive

Languages of publication

PL

Abstracts

PL
Największa liczba typowych bibliotecznych rękopisów średniowiecznych przechowywana jest w zbiorach Biblioteki Uniwersyteckiej w Toruniu. Wszystkie one trafiły tu po zakończeniu II wojny światowej, przede wszystkim w latach 1945-1947, gdzie w bibliotece umieszczono je wśród tzw. „zbiorów zabezpieczonych”. Obecnie w skład tego zbioru wchodzi 770 jednostek inwentarzowych oraz 6 metrów bieżących materiałów nie zinwentaryzowanych. Dzisiejszą kolekcję 71 średniowiecznych rękopisów Biblioteki UMK tworzą przede wszystkim dawne zbiory Państwowej i Uniwersyteckiej Biblioteki w Królewcu. Obejmują one dzieła religijne, prawnicze, teksty historyczne, medyczne i astronomiczne. Kolejną biblioteką toruńską, w której przechowywane są rękopisy średniowieczne jest Wojewódzka Biblioteka Publiczna-Książnica Kopernikańska w Toruniu. W jej zbiorach zachowało się w sumie 19 rękopisów (m.in. kalendarze, modlitewniki, żywoty świętych) z tego okresu (do 1500 r.), zapisanych po łacinie, niemiecku i w języku greckim. Spora liczba średniowiecznych ksiąg urzędowych wytworzonych w kancelarii Starego i Nowego Miasta Torunia przechowywana jest również w zasobie Archiwum Państwowego w Toruniu. Wśród nich są także rękopisy o charakterze zbliżonym do bibliotecznych.
EN
The highest number of typical library medieval manuscripts may be found in the collections of the University Library in Toruń. All the manuscripts were brought there after the end of WW II, mostly in the years 1945-1947, and were placed among the so-called “protected collections”. Currently the collection consists of 770 inventory units and 6 linear metres of uncatalogued material. Today’s collection of 71 medieval manuscripts of NCU library constitute mainly old collections of the State and University Library in Königsberg. They comprise religious works, legal works, and historical, medical and astronomical texts. Another library which stores medieval manuscripts is Copernicus Voivodeship Public Library in Toruń. Its collections consists of 19 manuscripts (e.g. calendars, prayer books, the lives of the saints) from the period until 1500, written in Latin, German and Greek. A considerable number of medieval official books generated in the office files of the Old and the New Towns of Toruń are kept in the State Archive in Toruń. The collection includes also manuscripts similar to those found in the library.
DE
Die größte Anzahl typischer mittelalterlicher Bibliothekshandschriften wird in den Beständen der Universitätsbibliothek in Toruń (Thorn) aufbewahrt. Sie alle kamen nach Ende des Zweiten Weltkriegs dorthin, vor allem in den Jahren 1945-1947, als sie in der Bibliothek den sog. "sichergestellten Beständen" zugeordnet wurden. Heute gehören 770 Inventareinheiten sowie 6 laufende Meter nicht inventarisierter Materialien zu diesen Beständen. Die heutige Sammlung von 71 mittelalterlichen Handschriften der Bibliothek der Nikolaus-Kopernikus-Universität besteht vor allem aus den früheren Beständen der Staats- und Universitätsbibliothek zu Königsberg. Sie umfassen religiöse und juristische Werke sowie geschichtliche, medizinische und astronomische Texte. Eine weitere Thorner Bibliothek, in der mittelalterliche Handschriften aufbewahrt werden, ist die Öffentliche Woiwodschaftsbibliothek – Kopernikus-Bücherei in Toruń. In ihren Beständen sind insgesamt 19 Handschriften (u.a. Kalender, Gebetbücher, Hagiographien) aus dieser Zeit (bis 1500) erhalten geblieben, die in lateinischer, deutscher und griechischer Sprache geschrieben sind. Eine beträchtliche Anzahl mittelalterlicher Amtsbücher, die in der Thorner Alt- und Neustadt erstellt worden waren, wird ebenfalls in den Beständen des Staatsarchivs in Toruń aufbewahrt. Darunter sind auch Handschriften von bibliotheksähnlichem Charakter.

Keywords

PL
EN
DE

Publisher

The Nicolaus Copernicus Public Provincial Library in Torun, Poland

Journal

Folia Toruniensia

Year

2012

Volume

12

Pages

7-14

Physical description

Dates

published
2012

Contributors

author
Janusz Tandecki
tandecki@umk.pl
  • Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu, Instytut Historii i Archiwistyki, ul. Władysława Bojarskiego 1, 87-100 Toruń, Poland

References

  • Archiwum Państwowe w Toruniu, Akta miasta Chełmna, sygn. 1.
  • Archiwum Państwowe w Toruniu, Katalog I, nr 1079.
  • Archiwum Państwowe w Toruniu, Katalog I, nr 1080.
  • Archiwum Państwowe w Toruniu, Katalog I, nr 1081.
  • Archiwum Państwowe w Toruniu, Katalog II, III nr 61.
  • Archiwum Państwowe w Toruniu, Katalog II, III nr 62.
  • Archiwum Państwowe w Toruniu, Katalog II, III nr 64.
  • Archiwum Państwowe w Toruniu, Katalog II, III nr 66.
  • Archiwum Państwowe w Toruniu, Katalog II, III nr 67.
  • Archiwum Państwowe w Toruniu, Katalog II, III nr 68.
  • Archiwum Państwowe w Toruniu, Katalog II, III nr 68.
  • Archiwum Państwowe w Toruniu, Katalog II, III nr 70.
  • Archiwum Państwowe w Toruniu, Katalog II, III nr 72.
  • Archiwum Państwowe w Toruniu, Katalog II, III nr 73.
  • Archiwum Państwowe w Toruniu, Katalog II, III nr 74.
  • Archiwum Państwowe w Toruniu, Katalog II, IV nr 1.
  • Archiwum Państwowe w Toruniu, Katalog II, IV nr 2.
  • Archiwum Państwowe w Toruniu, Katalog II, IV nr 3.
  • Archiwum Państwowe w Toruniu, Katalog II, IV nr 4.
  • Archiwum Państwowe w Toruniu, Katalog II, IV nr 5.
  • Archiwum Państwowe w Toruniu, Katalog II, IX nr 1.
  • Archiwum Państwowe w Toruniu, Katalog II, IX nr 2.
  • Archiwum Państwowe w Toruniu, Katalog II, IX nr 3.
  • Archiwum Państwowe w Toruniu, Katalog II, IX nr 4.
  • Archiwum Państwowe w Toruniu, Katalog II, IX nr 52.
  • Archiwum Państwowe w Toruniu, Katalog II, VII nr 1.
  • Archiwum Państwowe w Toruniu, Katalog II, VII nr 2.
  • Archiwum Państwowe w Toruniu, Katalog II, VII nr 3.
  • Archiwum Państwowe w Toruniu, Katalog II, VII nr 4.
  • Archiwum Państwowe w Toruniu, Katalog II, VII nr 5.
  • Archiwum Państwowe w Toruniu, Katalog II, XVI nr 10.
  • Archiwum Państwowe w Toruniu, Katalog II, XVI nr 11.
  • Archiwum Państwowe w Toruniu, Katalog II, XVI nr 12.
  • Archiwum Państwowe w Toruniu, Katalog II, XVI nr 13.
  • Archiwum Państwowe w Toruniu, Katalog II, XVI nr 14.
  • Archiwum Państwowe w Toruniu, Katalog II, XVI nr 15.
  • Archiwum Państwowe w Toruniu, Katalog II, XVI nr 16.
  • Archiwum Państwowe w Toruniu, Katalog II, XVI nr 17.
  • Archiwum Państwowe w Toruniu, Katalog II, XVI nr 18.
  • Archiwum Państwowe w Toruniu, Katalog II, XVI nr 3.
  • Archiwum Państwowe w Toruniu, Katalog II, XVI nr 5.
  • Archiwum Państwowe w Toruniu, Katalog II, XVI nr 6.
  • Archiwum Państwowe w Toruniu, Katalog II, XVI nr 7.
  • Archiwum Państwowe w Toruniu, Katalog II, XVI nr 8.
  • Archiwum Państwowe w Toruniu, Katalog II, XVI nr 9.
  • Biblioteka Uniwersytecka w Toruniu, rkps 10/I.
  • Biblioteka Uniwersytecka w Toruniu, rkps 11/I.
  • Biblioteka Uniwersytecka w Toruniu, rkps 12/II.
  • Biblioteka Uniwersytecka w Toruniu, rkps 144/IV.
  • Biblioteka Uniwersytecka w Toruniu, rkps 2/I.
  • Biblioteka Uniwersytecka w Toruniu, rkps 20/II.
  • Biblioteka Uniwersytecka w Toruniu, rkps 23/III.
  • Biblioteka Uniwersytecka w Toruniu, rkps 251b/V.
  • Biblioteka Uniwersytecka w Toruniu, rkps 3/I.
  • Biblioteka Uniwersytecka w Toruniu, rkps 3556/III.
  • Biblioteka Uniwersytecka w Toruniu, rkps 37/III.
  • Biblioteka Uniwersytecka w Toruniu, rkps 40/IV.
  • Biblioteka Uniwersytecka w Toruniu, rkps 44/III.
  • Biblioteka Uniwersytecka w Toruniu, rkps 46/III.
  • Biblioteka Uniwersytecka w Toruniu, rkps 50/IV.
  • Biblioteka Uniwersytecka w Toruniu, rkps 54/III.
  • Biblioteka Uniwersytecka w Toruniu, rkps 6/I.
  • Biblioteka Uniwersytecka w Toruniu, rkps 64/III.
  • Biblioteka Uniwersytecka w Toruniu, rkps 68/V.
  • Biblioteka Uniwersytecka w Toruniu, rkps 7/II.
  • Biblioteka Uniwersytecka w Toruniu, rkps 76/V.
  • Biblioteka Uniwersytecka w Toruniu, rkps 78/II.
  • Biblioteka Uniwersytecka w Toruniu, rkps 82/I.
  • Biblioteka Uniwersytecka w Toruniu, rkps 84/I.
  • Ciesielska K., Wykazy mieszczan toruńskich zobowiązanych do udziału w wyprawach krzyżackich na Gotlandię w latach 1398-1408, Zapiski Historyczne, t. 32: 1967, z. 4.
  • Cz[yżak] M., Prosa-Apokalypse, zwana Apokalipsa Królewiecką, [w:] Fundacje artystyczne na terenie państwa krzyżackiego w Prusach. Katalog wystawy w Muzeum Zamkowym w Malborku 25 czerwca-12 września 2010 toku, t. 1, red. B. Pospieszna, Malbork 2010.
  • Ginter M., Miniatury z Divanu Hafiza ze zbiorów Biblioteki Głównej Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu, [w:] Toruńskie Studia o Sztuce Orientu, t. 1, Toruń 2004.
  • Homeyer [C]. G., Die deutsche Rechtsbücher des Mittelalters und ihre Handschriften, Weimar 1931/1934.
  • Janosz-Biskupowa I., Materiały dotyczące udziału Torunia w wyprawie krzyżackiej na ziemię dobrzyńską w r. 1409, ZH, t. 25: 1960, z. 2.
  • Jasiński T., Tabliczki woskowe w kancelariach miast Pomorza Nadwiślańskiego, Poznań 1991.
  • Katalog der mittelalterlichen deutschsprachigen Handschriften der ehemaligen Staats- und Universitätsbibliothek Königsberg, erarbeitet Ralf Päsler, hrsg. V. Uwe Meves, München 2000.
  • Księga długów miasta Torunia z okresu wojny trzynastoletniej, wyd. K. Ciesielska, I. Janosz-Biskupowa, Toruń 1964.
  • Księga kamlarii miasta Torunia 1453-1495 [Kämmereibuch der Stadt Thorn von 1453 bis 1495], wyd. K. Kopiński, K. Mikulski, J. Tandecki, Toruń 2007.
  • Księga ławnicza Nowego Miasta Torunia (1387-1450), wyd. K. Ciesielska, Warszawa-Poznań 1973.
  • Księga ławnicza sądu przedmiejskiego Chełmna 1480-1559 (1567), wyd. Z. H. Nowak, J. Tandecki, Warszawa-Poznań-Toruń 1990.
  • Księga ławnicza Starego Miasta Torunia (1428-1456), wyd. K. Ciesielska, J. Tandecki, cz. 1 (1428-1443), Toruń 1992; cz. 2 (1444-1456), Toruń 1993.
  • Księga ławnicza Starego Miasta Torunia (1456-1479), wyd. K. Kopiński, J. Tandecki, Toruń 2007.
  • Księga Theudenkusa, wyd. L. Koczy, Toruń 1937.
  • Księga żołdu Związku Pruskiego z okresu wojny trzynastoletniej 1454-1466, wyd. A. Czacharowski, Toruń 1969.
  • Księgi małoletnich z lat 1376-1429 [Mündelbücher aus den Jahren 1376-1429], wyd. K. Mikulski, J. Tandecki, Toruń 2002.
  • Księgi szosu i wykazy obciążeń mieszkańców Starego Miasta Torunia z lat 1394-1435 [Schoßbücher Und Lastenverzeichnisse der Einwohner der Altstadt Thorn von 1394-1435], wyd. K. Mikulski, J. Tandecki, A. Czacharowski, Toruń 2002.
  • Lewandowska M., Naldiusa Florentczyka renesansowy poemat o bibliotece, Folia Toruniensia, t. 2-3, 2002.
  • Liber scabinorum Veteris Civitatis Thorunensis (1363-1428), wyd. K. Kaczmarczyk, Toruń 1936.
  • Marburger Repertorium, Deutsprachige Handschriften des 13. und 14. Jahrhunderts, [online], [dostęp 10 III 2008]. Dostępny w World Wide Web: http://www.mr1314.de/13955.
  • Marburger Repertorium, Deutsprachige Handschriften des 13. und 14. Jahrhunderts, [online], [dostęp 10 III 2008]. Dostępny w World Wide Web: http://www.mr1314.de/13958.
  • Marburger Repertorium, Deutsprachige Handschriften des 13. und 14. Jahrhunderts, [online], [dostęp 10 III 2008]. Dostępny w World Wide Web: http://www.mr1314.de/13993.
  • Marburger Repertorium, Deutsprachige Handschriften des 13. und 14. Jahrhunderts, [online], [dostęp 10 III 2008]. Dostępny w World Wide Web: http://www.mr1314.de/2579.
  • Marburger Repertorium, Deutsprachige Handschriften des 13. und 14. Jahrhunderts, [online], [dostęp 10 III 2008]. Dostępny w World Wide Web: http://www.mr1314.de/2838.
  • Marburger Repertorium, Deutsprachige Handschriften des 13. und 14. Jahrhunderts, [online], [dostęp 10 III 2008]. Dostępny w World Wide Web: http://www.mr1314.de/2870.
  • Marburger Repertorium, Deutsprachige Handschriften des 13. und 14. Jahrhunderts, [online], [dostęp 10 III 2008]. Dostępny w World Wide Web: http://www.mr1314.de/2871.
  • Marburger Repertorium, Deutsprachige Handschriften des 13. und 14. Jahrhunderts, [online], [dostęp 10 III 2008]. Dostępny w World Wide Web: http://www.mr1314.de/4060.
  • Marburger Repertorium, Deutsprachige Handschriften des 13. und 14. Jahrhunderts, [online], [dostęp 10 III 2008]. Dostępny w World Wide Web: http://www.mr1314.de/4061.
  • Marburger Repertorium, Deutsprachige Handschriften des 13. und 14. Jahrhunderts, [online], [dostęp 10 III 2008]. Dostępny w World Wide Web: http://www.mr1314.de/4063.
  • Marburger Repertorium, Deutsprachige Handschriften des 13. und 14. Jahrhunderts, [online], [dostęp 10 III 2008]. Dostępny w World Wide Web: http://www.mr1314.de/4064.
  • Marburger Repertorium, Deutsprachige Handschriften des 13. und 14. Jahrhunderts, [online], [dostęp 10 III 2008]. Dostępny w World Wide Web: http://www.mr1314.de/4065.
  • Marburger Repertorium, Deutsprachige Handschriften des 13. und 14. Jahrhunderts, [online], [dostęp 10 III 2008]. Dostępny w World Wide Web: http://www.mr1314.de/4067.
  • Marburger Repertorium, Deutsprachige Handschriften des 13. und 14. Jahrhunderts, [online], [dostęp 10 III 2008]. Dostępny w World Wide Web: http://www.mr1314.de/4068.
  • Marburger Repertorium, Deutsprachige Handschriften des 13. und 14. Jahrhunderts, [online], [dostęp 10 III 2008]. Dostępny w World Wide Web: http://www.mr1314.de/4069.
  • Marburger Repertorium, Deutsprachige Handschriften des 13. und 14. Jahrhunderts, [online], [dostęp 10 III 2008]. Dostępny w World Wide Web: http://www.mr1314.de/4070.
  • Marburger Repertorium, Deutsprachige Handschriften des 13. und 14. Jahrhunderts, [online],[dostęp 10 III 2008]. Dostępny w World Wide Web: http://www.mr1314.de/13944.
  • Mycio A., Jeroszin M., Kronika ziemi pruskiej, [online], [dostęp 28 V 2012]. Dostępny w World Wide Web: http://www.bu.umk.pl/cymelia/jeroschin.html.
  • Mycio A., Statuty zakonu krzyżackiego, [online], [dostęp 28 V 2012]. Dostępny w World Wide Web: http://www.bu.umk.pl/cymelia/statuty.html.
  • Mycio A., Struktura proweniencyjna rękopisów pochodzących z tak zwanych „zbiorów zabezpieczonych” w Bibliotece Uniwersyteckiej w Toruniu, Folia Toruniensia, t. 9-10, 2009-2010.
  • Päsler R. G., Deutschsprachige Sachliteratur im Preußenland bis 1500. Untersuchungen zu ihrer Überlieferung (Aus Archiven, Bibliotheken und Museen Mittel- und Osteuropas 2), Köln Weimar Wien 2003.
  • Szramowski W., Hafiza D., [online], [dostęp 10 III 2008]. Dostępny w World Wide Web: http://www.bu.umk.pl/cymelia/divan.html.
  • Tabliczki woskowe miasta Torunia, ok. 1350-I Pol. XVI w., wyd. K. Górski, W. Szczuczko, Warszawa-Poznań-Toruń 1980.
  • Tandecki J., Kancelarie toruńskich korporacji rzemieślniczych w okresie staropolskim, Warszawa-Poznań-Toruń 1987.
  • Tandecki J., Średniowieczne księgi wielkich miast pruskich jako źródła historyczne i zabytki kultury mieszczańskiej (organizacja władz, zachowane archiwalia, działalność kancelarii), Warszawa- Toruń 1990.
  • Wojewódzka Biblioteka Publiczna-Książnica Kopernikańska w Toruniu, rkps 29-30, 98.
  • Wróblewska E., Katalog rękopisów Biblioteki Głównej UMK w aspekcie wydawniczym, Sprawozdania Towarzystwa Naukowego w Toruniu za 1973 r., t. 27, 1975.
  • Wykaz właścicieli domów kupieckich w Starym Mieście Toruniu zobowiązanych do służby wojskowej z około 1401 r., [w:] Księgi szosu i wykazy obciążeń mieszkańców Starego Miasta Torunia z lat 1394-1435 [Schoßbücher Und Lastenverzeichnisse der Einwohner der Altstadt Thorn von 1394-1435], wyd. K. Mikulski, J. Tandecki, A. Czacharowski, Toruń 2002.
  • Wykazy członków cechów Starego Miasta Torunia zobowiązanych do świadczeń wojskowych z około 1401 roku, [w:] Księgi szosu i wykazy obciążeń mieszkańców Starego Miasta Torunia z lat 1394-1435 [Schoßbücher Und Lastenverzeichnisse der Einwohner der Altstadt Thorn von 1394-1435], wyd. K. Mikulski, J. Tandecki, A. Czacharowski, Toruń 2002.
  • Wyszomirski S., O toruńskim rękopisie Scholiów Hermiasza z Aleksandrii do Fajdrosa Platona, [w:] Sapere Aude. Księga pamiątkowa ofiarowana prof. dr hab. Marianowi Szarmachowi z okazji 65 rocznicy urodzin, red. I. Mikołajczyk, Toruń 2004.
  • Zbiory rękopisów w bibliotekach i muzeach w Polsce, opr. D. Kamolowa, T. Sieniatycka, Warszawa 2003.

Document Type

Publication order reference

Identifiers

DOI
10.12775/FT.2012.001

YADDA identifier

bwmeta1.element.cejsh-eb60d340-3b9e-42a4-99ee-fcfacd4dc560
JavaScript is turned off in your web browser. Turn it on to take full advantage of this site, then refresh the page.