MUZEUM W PROCESIE. WYBRANE TENDENCJE W MUZEALNICTWIE XX WIEKU

• Authors: Tołysz, Aldona

Abstracts

PL

Dyskusja nad definicją muzeum podjęta w 2019 r. w czasie Konferencji Generalnej ICOM w Kioto wskazuje na rolę, jaką pełni współcześnie muzeum oraz na oczekiwania, jakie przed nim stoją. Jest ona również konsekwencją zmian dokonujących się w muzeum począwszy od XIX w., aż do dnia dzisiejszego. Szczególnie ważne procesy miały miejsce w minionym stuleciu. Początkowo zmiany obejmowały metody działania muzeum, głównie na polu edukacji muzealnej i wystawiennictwa, ale także statusu obiektów w kolekcji muzealnej w kontekście zbiorów artystycznych i etnograficznych. Jednym z najciekawszych pomysłów redefinicji muzeum była zaproponowana w 1. poł. XX w. formuła Muzeów Kultury Artystycznej. Proponowane przez rosyjską awangardę odejście od tradycyjnie rozumianego muzeum ku „laboratorium współczesności” miało jeszcze wówczas zbyt rewolucyjny charakter. Od lat 60. XX w., obok refleksji nad sposobem działania muzeum, coraz wyraźniejsze były pytania o to, jaką rolę ono pełni i jaką powinno pełnić w nowoczesnym społeczeństwie. Bezpośredni wpływ na zmieniający się kształt muzeum miały procesy natury politycznej, społecznej czy ekonomicznej, które kryją się m.in. pod hasłami globalizacji, liberalizacji, demokratyzacji, glokalizacji. Krytyka muzeum i jego dotychczasowych praktyk zwróciła uwagę na istotowy charakter relacji między instytucją a jej odbiorcą. Zwrot ku społeczeństwu pozwolił na pojawienie się takich rozwiązań, jak „ecomuseum”, muzeum partycypacyjne, muzeum otwarte. Rozwiązania czerpiące z nowej muzeologii wskazują nie tylko na konieczność przesunięcia poziomu relacji między muzeum a społeczeństwem, ale przede wszystkim refleksji nad jego działalnością, która w założeniu prowadzić ma do stworzenia instytucji możliwie transparentnej i etycznej. W praktyce, z różnych względów, nie wszystkie rozwiązania proponowane przez muzea spełniają te kryteria. Muzeum w dalszym ciągu stoi przed wieloma wyzwaniami, jednak posiada potencjał, aby się z nimi mierzyć.

Keywords

PL

muzeum; nowa muzeologia; muzeum partycypacyjne; kolonializm; edukacja muzealna; nowa definicja muzeum

• Publisher: Krajowy Ośrodek Badań i Dokumentacji Zabytków
• Journal: Muzealnictwo
• Year: 2020
• Volume: 61
• Pages: 96-105

Dates

published

2020-06-24

Contributors

author

Tołysz, Aldona

Identifiers

DOI

10.5604/01.3001.0014.2477