MICH(A)EL MANN WIELKI MISTRZ MINIATUROWYCH DZIEŁ XVI–XVII WIEKU

• Authors: Jagodziński, Zygmunt K

Title variants

EN

Mich(a)el Mann the great master of miniatures OF 16th AND 17th CENTURY

Abstracts

Among many different kinds of works of art and artistic craft, one may also readily find one which concerns a group of classical objects from the 16th and 17th centuries, but in miniature versions, including military ones, namely handguns, long-gun firearms and cannons, the so-called „jewellery weapons” as well as miniature boxes. They are quaint relics, works of the highest value, very expensive and extremely rare. They were created as a result of the harmonic merging of gold, the precious ore, the greatest craftsmanship, extraordinary manual abilities and unique style. Thanks to their undeniable value, once they appeared they became sought-after, luxurious and unique products. At the turn of the 17th century, their main producer was Mich(a)el Mann, together with his brother Conrad, who were active on the territory of the Holy Roman Empire with a highly-specialised workshop, regardless of where they operated. Mich(a)el Mann, as indicated by two lexical sources, locksmith and gunsmith, was born in about 1560 in Augsburg and died after 1630, most probably in Wöhrd, then on the outskirts of Nuremberg. He married Ursula Rempf in 1589. At the same time he received civic privileges in Augsburg, and the gunsmith Michael Sattler was one of his guarantors. He received craftsman’s privileges on 19 February 1589 when his name was entered into the guild book as a gunsmith. He appears to have stopped working in Augsburg in 1616, and a few years later he started working in Fürth and Wöhrd. On 13 June 1623, the council of Nuremberg refused to grant him civic priviliges. Of the very small group of mannerist masters of miniatures, Mich(a)el Mann is considered to be one of the most prominent representatives active principally in Nuremberg and Augsburg. He was the creator of sophisticated luxurious objects, extremely difficult to manufacture, which may be divided into two categories: ‘jewellery weapons’ and miniature ‘love boxes’ (in German Minnekästchen). Thanks to them, Mich(a)el Mann, and to a lesser extent his brother Conrad, gained European renown. When admiring his miniature works of micro-mechanics, it is worth remembering that they were created during a period when adequate precise machinery or specialised equipment and tools were not available. These objects, skilful and meticulously executed with great attention to detail, often on a scale 1:10 with respect to their real counterparts, demonstrate their creators’ manual skills. These objects, now to be found in European museums, also deserve the attention of Polish museum professionals, to be treated as valuable and worth seeking, so that lovers of old artistic craft and sophisticated collectors may admire them in our museums.

PL

Wśród różnych rodzajów dzieł sztuki oraz wyrobów rzemiosła artystycznego bez trudu odnaleźć można również taki, który odnosi się do wykonanej w XVI i XVII w. grupy klasycznych obiektów, ale w wydaniu miniaturowym, w tym militarnych, czyli broni palnej długiej i krótkiej oraz armat, tzw. broni biżuteryjnej, a także miniaturowych skrzyneczek. Są to zabytki osobliwe, dzieła sztuki „zbytkownej” najwyższej klasy, bardzo kosztowne i rzadkie. Powstały w wyniku harmonijnego połączenia cennego kruszcu – złota, najwyższego rzemieślniczego kunsztu, niezwykłych zdolności manualnych wykonawcy oraz niepowtarzalnej stylistyki. Niemal od momentu pojawienia się, dzięki niezaprzeczalnym walorom przez blisko sto lat były poszukiwanymi, luksusowymi, niezwykłymi wyrobami. Na przełomie XVI i XVII w. głównym ich twórcą był czynny na terenie Rzeszy Niemieckiej Mich(a)el Mann dysponujący wysoko wyspecjalizowanym warsztatem – niezależnie od miejsca jego funkcjonowania – oraz współpracujący z nim brat Conrad. Mich(a)el Mann – jak podają dwa źródła leksykalne – artysta ślusarz i rusznikarz urodził się ok. 1560 r. w Augsburgu, zm. po 1630 r. prawdopodobnie w Word, wtedy przedmieściu Norymbergi. 29 stycznia 1589 r. zawarł związek małżeński z Ursulą Rempf. Jednocześnie przyjął prawa miejskie w Augsburgu, a jednym z jego poręczycieli był rusznikarz Michael Sattler. Prawa rzemieślnicze przyznano mu 19 lutego 1589 r. i wtedy wpisano do księgi cechowej, jako rusznikarza. Ślad jego funkcjonowania w Augsburgu urywa się w 1616 roku. Po kilku latach ponownie podjął pracę w Fürth i w Wöhrd. Rada Norymbergi 13 czerwca 1623 r. odmówiła mu wtedy przyznania praw miejskich (?).Z bardzo nielicznej grupy manierystycznych mistrzów – miniaturzystów Mich(a)el Mann zaliczany jest do najwybitniejszych przedstawicieli działających głównie w Norymberdze i Augsburgu. Był twórcą wyrafinowanych w formie „zbytkownych”, niezwykle trudnych do wykonania przedmiotów, które można podzielić na dwie grupy: „broń biżuteryjną” i miniaturowe „miłosne skrzyneczki” (niem. Minnekästchen). To właśnie dzięki nim Mich(a)el Mann, a w nieco mniejszym stopniu także jego brat Conrad, zyskali europejską sławę. Oglądając jego miniaturowe dzieła mikro-mechaniki pamiętać należy, że powstawały w okresie kiedy nie dysponowano odpowiednimi precyzyjnymi maszynami i specjalistycznymi urządzeniami oraz narzędziami. Te kunsztownie, z ogromną pieczołowitością i dbałością o szczegóły wykonane przedmioty, często w skali 1:10 w stosunku do używanych odpowiedników, są dowodem manualnego kunsztu ich twórców. Obecne w europejskich muzeach, zasługują także na uwagę polskich muzealników, jako cenne obiekty, o które warto zabiegać, aby mogli je w naszych muzeach podziwiać miłośnicy dawnego rzemiosła artystycznego i wytrawni kolekcjonerzy.

Keywords

EN

jewellery weapons; love boxes; Gold; multipoint multiblock locks

PL

broń biżuteryjna; złoto; zamek rozporowy wieloryglowy

• Publisher: Krajowy Ośrodek Badań i Dokumentacji Zabytków
• Journal: Muzealnictwo
• Year: 2015
• Volume: 56
• Pages: 52-67

Contributors

author

Jagodziński, Zygmunt K

Identifiers

DOI

10.5604/04641086.1155717