PL
Przedmiotem artykułu jest próba ukazania kolekcjonerstwa ks. Jana Wiśniewskiego (1876–1943), który ofiarował do Muzeum Diecezjalnego w Sandomierzu niezwykłe zbiory o charakterze artystycznym oraz patriotyczno- narodowym, zadziwiające bogactwem i różnorodnością. Jego kolekcjonerstwo miało korzenie w XIX w., w atmosferze dojrzewania myśli patriotycznych oraz zainteresowania historią własnego kraju, które budziło się w okresie niewoli narodowej. Oprócz działalności kolekcjonerskiej ks. Wiśniewski prowadził szeroko zakrojone badania. Jako historyk amator, opracował i wydał własnym nakładem 15 tomów Monografii dekanatów i Historycznych opisów kościołów. Gromadził swoje zbiory początkowo w Radomiu, a następnie w Borkowicach, gdzie na plebanii kościoła, w którym został proboszczem, urządził Muzeum Pamiątek Narodowych. Zbiory wypożyczał na liczne wystawy. Materiały źródłowe informują o szerokich kontaktach ks. Jana Wiśniewskiego z kolekcjonerami, antykwariuszami, marszandami i bibliofilami, nie brak wśród nich postaci wybitnych. Kolekcja ks. Jana Wiśniewskiego legła u podstaw Muzeum Diecezjalnego w Sandomierzu, można więc stwierdzić, że muzeum to oprócz zachowania od zniszczenia zabytkowych elementów wnętrz kościołów, jest również muzeum intencyjnym. Powstało bazując na prywatnych zbiorach kolekcjonera, którego zamysłem od początku gromadzenia zbiorów było ich upowszechnienie i przekazanie następnym pokoleniom.