POLISEMIA KRZYŻA W PRAKTYKACH SPOŁECZEŃSTWA POLSKIEGO Tańce wokół krzyża. Analiza semiostrukturalna zachowań podczas demonstracji pod Pałacem Prezydenckim

• Authors: Kapuściński, Grzegorz

Abstracts

PL

Krzyż jest symbolem, który od zarania towarzyszy ludzkości, zarazem stanowi centralny symbol chrześcijaństwa. Jako taki jest elementem należącym do rdzenia symbolicznej kultury europejskiej. Jako mocny symbol staje się osią, wokół której ogniskują się zjawiska przemian kodów i systemów wartości, „pracy” kultury, jej zmian i adaptacji. Materialnym tego dowodem były wydarzenia mające miejsce wiosną–latem 2010 roku wokół krzyża pod Pałacem Prezydenckim na Krakowskim Przedmieściu w Warszawie. Znamienne były zachowania, które krzyż miały za swoje centrum, zarówno w znaczeniu realnie przestrzennym, jak i symbolicznym – były interpretacją i reinterpretacją tego znaku. Wszystkie strony sporu formułowały swoje wypowiedzi, odwołując się do warstwznaczeń narosłych wokół symbolu krzyża i czyniły zeń centrum rywalizacyjnego komunikowania, „ogrywając” go, przekazywały swój program ideologiczny i aksjologiczny. Demonstracyjne, rytualne, niekiedy wręcz karnawałowe zachowania, gesty, organizowanie i zawłaszczanie przestrzeni wokół krzyża, przenoszenie go, multiplikowanie itp., układają się w dialog sub-kultur polskich. Zarówno „wyznawcy”, broniący krzyża z narażeniem zdrowia i życia, a przynajmniej tak siebie postrzegający, jak i „bluźniercy”, układający go z puszek po piwie, stawiają w centrum swoich wypowiedzi krzyż. Podlega on zabiegom instrumentalizacji, desakralizacji, polityzacji i wielu innym. Zachowania te można rozpatrywać, zgodnie z zasadami semiotyki, jako symboliczne teksty, które o czymś mówią, coś komunikują. Przedmiotem tekstu jest analiza tych zachowań, odczytywanie ich w kontekście struktur symbolicznych, które leżą u ich korzeni, a które na ich podstawie można próbować odtworzyć i nazwać. Stanowi ona punkt wyjścia do próby uogólnień dotyczących systemów symbolicznych różnych grup społeczeństwa polskiego, w odniesieniu do tradycji, tak historycznej, jak religijnej.

Keywords

PL

Analiza semiostrukturalna

• Publisher: Uniwersytet Gdański
• Journal: Miscellanea Anthropologica et Sociologica
• Year: 2012
• Volume: 13(1)

Contributors

author

Kapuściński, Grzegorz

Identifiers

DOI

10.5604/20842937.1093896