Cechy osobowości i poczucie kontroli w sytuacjach sukcesów i niepowodzeń wśród uczniów pierwszych klas gimnazjum

• Authors: Filipiak, Sara , Łubianka, Beata

Abstracts

PL

Zmiana etapu edukacji to ważny moment w życiu młodzieży szkolnej. Zakończenie nauki w szkole podstawowej i rozpoczęcie jej w pierwszej klasie gimnazjum jest związane ze zmianami rozwojowymi charakterystycznymi dla okresu adolescencji. Zaakceptowanie psychofizycznych zmian, jakie zachodzą w organizmie, przy jednoczesnej konieczności przystosowania się do nowego środowiska i wypełniania zobowiązań wpisanych w rolę ucznia, może być interpretowane przez młodzież w kategoriach szans rozwojowych bądź zagrożenia. W artykule przedstawiono wyniki badań 560 gimnazjalistów uczęszczających w roku szkolnym 2016/2017 do klas pierwszych. Badania dotyczyły poznania związków pomiędzy cechami osobowości w modelu Wielkiej Piątki mierzonymi Obrazkowym Pomiarem Cech Osobowości Dzieci OPCO-D (Maćkiewicz, Cieciuch, 2012) a poczuciem kontroli w sytuacjach sukcesów oraz porażek ustalonym na podstawie Kwestionariusza do Badania Poczucia Kontroli KBPK (Krasowicz, Kurzyp-Wojarska, 1990). Uzyskane wyniki skłaniają do wniosku, że poczucie kontroli gimnazjalistów jest nieustalone zarówno w sytuacjach sukcesów, jak i porażek. Brakuje też istotnych różnic pomiędzy chłopcami a dziewczętami w wyjaśnianiu przyczyn sytuacji i zdarzeń, które ich spotykają. Chłopcy w porównaniu z dziewczętami charakteryzują się istotnie wyższym nasileniem cech związanych z poszukiwaniem kontaktów i czerpania radości z przebywania z innymi. Natomiast dziewczęta przejawiają istotnie wyższe niż chłopcy nasilenie cech odpowiadających za podwyższone odczuwanie niepokoju. Najsilniejsze korelacje cech osobowości z poczuciem kontroli dotyczą związków z sumiennością, otwartością na doświadczenie oraz ugodowością. Dodatkowo wykazano, że istnieje efekt interakcyjny między płcią a cechą otwartości na doświadczenie, jednak tylko w sytuacjach odnoszonych sukcesów.

Keywords

PL

cechy osobowości; Wielka Piątka; poczucie kontroli; wczesna adolescencja; zmiana etapu edukacji

• Publisher: Akademia Pedagogiki Specjalnej im. Marii Grzegorzewskiej. Wydawnictwo APS
• Journal: Psychologia Wychowawcza
• Year: 2019
• Volume: 57(15)
• Pages: 38-62

Dates

published

2019-07-18

Contributors

author

Filipiak, Sara

author

Łubianka, Beata

Identifiers

DOI

10.5604/01.3001.0013.2961