POLISEMIA KRZYŻA W PRAKTYKACH SPOŁECZEŃSTWA POLSKIEGO Symbol krzyża w kulturze popularnej. Analiza użycia i przekształcania symbolu na przykładzie czasopisma „Machina”

• Authors: Kołodziejska, Marta

Abstracts

PL

Artykuł koncentruje się na zjawisku użycia i transformacji w kulturze popularnej symboli religijnych, szczególnie zaś symbolu krzyża. Do przeprowadzonych analiz został wybrany najstarszy i najbardziej wpływowy w Polsce popkulturowy magazyn „Machina”. Metody zastosowane w badaniach zawierają jakościową analizę treści, ale także wkraczają na teren semiologii (termin przyjęty za Gillian Rose). Kultura popularna opiera się głównie na komunikacji wizualnej, posiada płynne kanony i swoistą (auto)ironiczną naturę. Dlatego też symbole z różnych dziedzin są przekształcane przez tę kulturę tak, by pasowały do obowiązujących w niej reguł komunikacji. W miesięczniku „Machina” symbole religijne są stale obecne, a wśród nich symbol krzyża, którego użycie może być kategoryzowane jako: konwencjonalne (ilustrowanie artykułu poświęconego tematowi religii), humorystyczne (nadające „lżejszego” tonu poważnemu artykułowi, niezawierające intencji „szokowania”), prześmiewcze (pozostające w ostrym kontraście z zawartością artykułu, na ogół mające przez szok przyciągnąć uwagę czytelnika, prezentując idola porównanego do Chrystusa). Według wyników analiz użycie symboli religijnych w kulturze popularnej jestw sposób nieunikniony powiązane z nawiązywaniem do siebie komunikacji religijnej i popkulturowej, co wytwarza partykularną ambiwalencję znaczenia użytego symbolu. Możliwe jest zatem postawienie pytania, czy adaptacja symboli religijnych przez kulturę popularną może być rozważana jako desakralizacja tychże. Na podstawie analiz wspomnianego przypadku niemożliwe jest udzielenie jednoznacznej odpowiedzi. Z jednej strony, mamy do czynienia z symbolami, których znaczenie zostało zmienione poprzez użycie ich w odmiennym kontekście. Z drugiej strony, obecne jest także takie użycie symboli, które nie narusza ich oryginalnych znaczeń i funkcji. Pomimo tego popkulturowa komunikacja może prowadzić do uproszczenia i dekonstrukcji symboli, co nie może być uznane jednak za de-symbolizację jako taką. Desymbolizacja i desakralizacja są procesami, które mają miejsce, ale paralelnie do nich obserwujemy proces kreowania i przekształcania symboli. Przeprowadzone i opisane w artykule badanie może być inspiracją do dalszych analiz sposobów funkcjonowania symboli religijnych w ramach kultury popularnej.

Keywords

PL

Analiza użycia

• Publisher: Uniwersytet Gdański
• Journal: Miscellanea Anthropologica et Sociologica
• Year: 2012
• Volume: 13(1)

Contributors

author

Kołodziejska, Marta

Identifiers

DOI

10.5604/20842937.1093904