POCZYNAJĄC OD POJEDYNCZYCH PRZYPADKÓW, CZYLI RZECZ O POLSKO-NIEMIECKIEJ WYMIANIE STAROŻYTNOŚCI POMORSKICH

• Authors: Kowalski, Krzysztof

Abstracts

PL

Przed niemal 50. laty zrodził się pomysł unormowania losów zbiorów archeologicznych przedwojennego szczecińskiego Pommersches Landesmuseum, które po II wojnie światowej częściowo pozostały w Szczecinie, a po części znalazły się w Stralsundzie. Dopiero przemiany polityczne przełomu lat 80 i 90. XX w. w Europie Środkowej i Wschodniej umożliwiły skuteczne przystąpienie do polsko-niemieckich rozmów na ten temat. Rozpoczęty wówczas dialog pomiędzy archeologami z obu sąsiadujących regionów, Pomorza Zachodniego i Mecklenburg-Vorpommern, przeniesiono na szczebel Ministerstw Spraw Zagranicznych obu państw, a podjęte negocjacje prowadzono w oparciu o „Traktat między Rzeczypospolitą Polską a Republiką Federalną Niemiec o dobrym sąsiedztwie i przyjaznej współpracy, zawarty w Bonn 17 czerwca 1991 r.”, w którym obie strony zapewniają, iż będą dążyć do rozwiązywania problemów związanych z dobrami kultury i archiwaliami, poczynając od pojedynczych przypadków (art. 28 pkt. 3).Podstawę koncepcji wymiany zabytków stanowiła zasadnicza cecha muzealnictwa archeologicznego, czyli silny związek gromadzonych kolekcji z określonym terenem, którego zakres uwarunkowany jest historycznie, administracyjnie oraz rozmieszczeniem i rangą placówek muzealnych. Realizacja projektu dobiegła końca w 2009 roku.Początki gromadzenia zbioru starożytności pomorskich sięgają 1. poł. XIX w. i łączą się z powstaniem Gesellschaft für Pommersche Geschichte und Altertumskunde. Ta przedwojenna kolekcja archeologiczna była jednym z podstawowych elementów regionalnego zbioru świadectw dawnej kultury Pomorza, które u schyłku II wojny światowej znalazło się w dwóch sąsiadujących państwach. Przeprowadzona ewakuacja części kolekcji miała charakter typowych działań zabezpieczających zabytki i dokumentację. W ten sposób część szczecińskiej kolekcji archeologicznej została na miejscu, część zabezpieczona poza muzeum znalazła się w granicach dzisiejszych Niemiec, a pozostałe – zdeponowane w miejscach ewakuacji położonych w obecnych granicach Polski – zaginęły w zawierusze końca wojny i pierwszych lat powojennych.Zabytki archeologiczne, które podlegały wymianie, pod względem chronologii pochodzą z różnych epok i okresów pradziejów, aż po schyłek starożytności oraz z wczesnego średniowiecza. Wymiana pozwoliła na uporządkowanie pomorskich zabytków archeologicznych i złagodzenie straty zasobów dziedzictwa archeologicznego obu części ziem pomorskich oraz służy pełniejszej prezentacji najstarszych odcinków dziejów ich kultury.

• Publisher: Krajowy Ośrodek Badań i Dokumentacji Zabytków
• Journal: Muzealnictwo
• Year: 2010
• Volume: 2010(51)
• Pages: 152-158

Contributors

author

Kowalski, Krzysztof