PRAWNE ASPEKTY EKSPONOWANIA SZCZĄTKÓW LUDZKICH W MUZEACH POLSKICH

• Authors: Jastrzębska, Emilia

Title variants

EN

LEGAL ASPECTS OF PRESENTING HUMAN REMAINS IN POLISH MUSEUMS

Abstracts

Human remains have formed part of museum collections from the very beginning of the history of museum studies. Despite their multitude, in Polish museums also, there are still no regulations on how to deal with such precious historical material, nor is there any mention in the law on the functioning of museums. In Polish legislation, human remains are covered by three basic legal acts: the Act on Museums, the Act on Protection of Cultural Property and the Act on Cemeteries and Burials. They state that human remains may indeed be incorporated into a museum collection. However, this conclusion is rather based on the lack of contraindications, and not on a direct provision in any of the above-mentioned documents which would allow for such an action. As a result, museums are not supported by specific legal regulations, and are left to their own devices to decide whether to incorporate human remains into their collection and how to exhibit them. Displaying them may elicit opposition from the museums’ public for moral, religious, or simply aesthetic reasons. The reasons for this are various and related to diverse factors; mainly, however, they are related to the alleged lack of respect for the deceased, and the dubious way of treating corpses. Therefore, it is necessary, as in the Western world, to introduce legal regulations which would provide Polish museums with specific frameworks to consider when studying or exhibiting these museum objects which are so disturbing and emotive for some people.

PL

W zasadzie od początku historii muzealnictwa szczątki ludzkie stanowiły część prezentowanych w muzeach kolekcji. Pomimo ich mnogości, również w muzeach polskich, do dnia dzisiejszego w Polsce nie powstał ani nie został zaproponowany żaden regulamin precyzujący zasady postępowania z tego rodzaju materiałem zabytkowym. Nie ma też o nim wzmianki w przepisach prawa dotyczących funkcjonowania muzeów. W ustawodawstwie polskim tematyki szczątków ludzkich i muzeów dotyczą trzy podstawowe ustawy: o muzeach, o ochronie dóbr kultury oraz o cmentarzach i chowaniu zmarłych. Wynika z nich, że szczątki ludzkie faktycznie mogą być włączone do kolekcji muzealnej, ale jest to wniosek oparty raczej na braku wyraźnych przeciwwskazań, niż na bezpośrednim zapisie w którymkolwiek z wymienionych dokumentów, pozwalającym na takie działanie. Efektem tego jest sytuacja, w której muzea nie mają oparcia w konkretnych uregulowaniach prawnych i pozostawione są same sobie w obliczu podjęcia decyzji o włączeniu do kolekcji i sposobie eksponowania różnego rodzaju szczątków ludzkich. Wystawianie ich wywoływać może bowiem sprzeciw publiczności muzealnej na tle zarówno religijno/moralnym, jak i po prostu estetycznym. Powody tego sprzeciwu są różne i uzależnione od wielu czynników, w większości jednak kwestią kluczową jest domniemany brak szacunku dla zmarłych oraz wątpliwe etycznie postępowanie ze zwłokami. W związku z tym zdecydowanie należy doprowadzić do stworzenia, wzorem świata zachodniego, przepisów prawnych i regulacji które wskazywałyby muzeom polskim konkretne ramy, których muszą się trzymać przy opracowywaniu i eksponowaniu tych, jakże drażliwych dla niektórych i budzących wiele emocji, muzealiów.

Keywords

EN

human remains; museum; exposition; law; ethics.

• Publisher: Krajowy Ośrodek Badań i Dokumentacji Zabytków
• Journal: Muzealnictwo
• Year: 2015
• Volume: 56
• Pages: 183-189

Contributors

author

Jastrzębska, Emilia