EN
Artykuł prezentuje stadia konstruowania mapy mentalnej twórców literatury izraelskiej. Pierwszy etap tego procesu wyznaczają pisarze-pionierzy wielkiej narracji syjonistycznej od pokolenia Avrahama Mapu do rówieśników Szmuela Josefa Agnona. Usiłowali oni stworzyć filozofię starej-nowej przestrzeni narodowej (altneuland) oraz wykreować zamieszkującego ją starego-nowego człowieka (altneumann). Drugi etap związany jest z dokonaniami pisarskimi tzw. pierwszych Izraelczyków, czyli pokolenia Amosa Oza. W perspektywie tych autorów miejsce Izraela jako ziemi ostatecznej realizacji suwerennych pragnień narodowych zostaje zastąpione „innymi miejscami” – jak proponował Oz w tytule swojej pierwszej powieści z 1966 r. – usytuowanym gdzieś w nowej-starej przestrzeni Europy. Ostatni etap to twórczość pokolenia Eshkola Nevo, które projektuje miejsca alternatywne, nienaznaczone piętnem przemocy. Autor dowodzi, że podważenie statusu ziemi Izraela jako „miejsca” stworzyło swoistą próżnię w wyobraźni narodowej, przez pewien czas częściowo wypełnioną przez Europę. Na początku lat osiemdziesiątych XX w. pozycja ziemi Izraela jako „miejsca” i pozycja Europy jako „alternatywnego miejsca” zaczęła być jednak zastępowana przestrzeniami do tej pory marginalizowanymi. Jedną z nich była Ameryka Południowa, które zaczęła zajmować coraz ważniejsze miejsce na mapie mentalnej Izraelczyków.