Temperamentalne podłoże zrównoważonej perspektywy czasowej. Mediacyjna rola temporalnego metapoznania

• Authors: Stolarski, Maciej , Krężołek, Katarzyna , Witowska, Joanna

Abstracts

PL

Prace badawcze prowadzone w obszarze psychologii temporalnej dostarczają rosnącej liczby danych, świadczących o doniosłej roli równoważonej perspektywy czasowej dla społecznej i emocjonalnej adaptacji jednostki. W niniejszej pracy podjęto próbę empirycznej replikacji wyniku, wskazującego na kluczową rolę cech temperamentu w rozwoju temporalnego zrównoważenia, pionierski zaś charakter przeprowadzonych analiz polegał na uwzględnieniu pośredniczącej roli zupełnie nowego konstruktu różnicowego – wymiarów emporalnego metapoznania. W przeprowadzonym badaniu wzięło udział 115 osób. Uczestnicy wypełnili kwestionariusz temperamentu FCZ- -KT, skalę ZTPI, służącą do pomiaru różnic indywidualnych w zakresie perspektyw czasowych oraz Skalę Temporalnego Metapoznania TMCS. Przeprowadzone analizy wskazują na istotną rolę cech temperamentu – Reaktywności Emocjonalnej i Żwawości – w kształtowaniu zrównoważenia temporalnego. Ponadto wykazano, że zależności pomiędzy temperamentem a zrównoważoną perspektywą czasową są w pełni mediowane przez wymiary temporalnego metapoznania – Metapoznawczą Kontrolę Temporalną oraz Zorientowaną na Cel Ciągłość Intertemporalną. Co ważne, pierwszy z tych wymiarów okazał się w dużo większym stopniu uwarunkowany temperamentalnie niż drugi (42% vs. 4% wyjaśnionej wariancji). Wynik ten pozwala wysunąć hipotezę dotyczącą odmiennego podłoża obydwu aspektów temporalnego metapoznania: temperamentalnego w przypadku kontroli oraz pozatemperamentalnego (poznawczego lub doświadczeniowego) w przypadku ciągłości. Temporalne metapoznanie może być zatem mechanizmem odpowiedzialnym za opisywane w literaturze przedmiotu związki między temperamentem a zrównoważoną perspektywą czasową.

Keywords

PL

temperament; perspektywa czasowa; zrównoważona perspektywa czasowa; temporalne metapoznanie

• Publisher: Akademia Pedagogiki Specjalnej im. Marii Grzegorzewskiej. Wydawnictwo APS
• Journal: Psychologia Wychowawcza
• Year: 2017
• Volume: 54(12)
• Pages: 13-28

Dates

published

2018-04-18

Contributors

author

Stolarski, Maciej

author

Krężołek, Katarzyna

author

Witowska, Joanna

Identifiers

DOI

10.5604/01.3001.0011.7844