OGRODY BOTANICZNE JAKO NAUKOWO OPRACOWANE KOLEKCJE MUZEALNE

• Authors: Grzonkowska, Joanna

Title variants

EN

BOTANIC GARDENS AS SCIENTIFICALLY ELABORATED MUSEUM COLLECTIONS

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Celem artykułu jest wskazanie podobieństw i różnic w historii i przede wszystkim w funkcjonowaniu dzisiejszych ogrodów botanicznych i muzeów. Zdarza się, że działania tych dwóch rodzajów instytucji zazębiają się, a podjęcie wspólnych projektów mogłoby przynieść korzyści zarówno instytucjom, jak i publiczności. Szanse stoją przed wspólnymi projektami naukowymi, edukacyjnymi, ale także promocyjnymi czy służącymi rozrywce publiczności. Artykuł służy przedstawieniu pracownikom muzeów historii i wspólnych punktów rozwoju ogrodów botanicznych i muzeów. Pisany z punktu widzenia muzealnika stara się wskazać potencjalne szanse współpracy. Przedstawia także drogę rodzenia się i rozwoju ogrodów botanicznych: średniowieczne utylitarne kolekcje roślin leczniczych przy domach medyków i podobne XVI-wieczne dydaktyczne kolekcje miejskie, mające służyć edukacji studentów medycyny; wspólne korzenie w Wunderkammerze, której wersja bardziej naukowa miała stanowić rodzaj teatru mnemotechnicznego – trójwymiarowego odpowiednika dzisiejszej encyklopedii; poszukiwanie egzotycznych okazów w czasach wielkich odkryć geograficznych i później, w trakcie specjalnie organizowanych wypraw sponsorowanych przez kolekcjonerów bądź towarzystwa botaniczne; rodzenie się botaniki jako współczesnej nauki; zjawisko tzw. tulipomanii; związki kolekcjonerstwa sztuki z kolekcjami botanicznymi (np. arboreta XIX-wiecznych siedzib znakomitych rodów polskich), oraz dzisiejsze placówki naukowo-badawcze, w których skład wchodzą często muzea oraz banki nasion, zielniki, biblioteki specjalistyczne. Muzea i ogrody botaniczny łączą także priorytety działalności oraz podobny lub wręcz ten sam widz.

EN

This article aims at highlighting similarities and differences in history and operation of the present botanic gardens and museums. Activities of the aforementioned types of institutions are sometimes linked; therefore, joint actions could be beneficial for both institutions and visitors. There are opportunities in terms of joint projects in the field of science, education, promotion and delivering entertainment to visitors. This article aims at presenting the history and common directions of development of botanic gardens and museums to museum employees. Composed from the point of view of a museum employee, this article is an attempt to underline potential opportunities of cooperation. Moreover, the history of creating and development of botanic garden is presented: medieval utilitarian collections of medicinal plants in doctors’ houses and similar didactic municipal collections from the 16th century, used in education of medicine students; common roots in Wunderkamer, which more scientific version was to constitute a type of mnemonic theater – 3D-equivalent of the present encyclopedia; search for exotic specimen in the Age of the Great Geographic Discoveries and later, during expeditions sponsored by collectors or botanic societies; flourishing of botany as a modern science; phenomenon of the so-called tulip mania; links between art collections and botanic collections (e.g. arboreta of the seats of major Polish families in 19th century), and present research and scientific facilities that are often composed of museums and seed banks, herbaria, specialized libraries. Furthermore, museums and botanic gardens have the same priorities in terms of their activity as well as similar or the same visitors.

Keywords

PL

ogrody botaniczne; nauka; muzea; kolekcje; zbiory; botanika

• Publisher: Krajowy Ośrodek Badań i Dokumentacji Zabytków
• Journal: Muzealnictwo
• Year: 2014
• Volume: 55
• Pages: 97-106

Contributors

author

Grzonkowska, Joanna

Identifiers

DOI

10.5604/04641086.1124738