POLITYKA MUZEALNA POLSKIEGO KOMITETU WYZWOLENIA NARODOWEGO

• Authors: Hanula, Justyna

Abstracts

PL

Po II wojnie światowej w Polsce muzealnictwo miało podlegać i służyć polityce państwa. Nowa władza miała za zadanie kształtować i kreować świadomość obywateli zgodnie z ideologią stalinizmu. 21 lipca 1944 r. w Moskwie, pod patronatem Józefa Stalina, powołany został Polski Komitet Wyzwolenia Narodowego (PKWN). Od 1 sierpnia 1944 r. jego siedziba, w tym również Resortu Kultury i Sztuki, znajdowała się w Lublinie. Artykuł porusza kwestie kształtowania się muzealnictwa w okresie od 21 lipca 1944 r. do końca grudnia 1944 r. na tzw. ziemiach wyzwolonych. W tym okresie rozpoczęto tworzenie nowych placówek (np. Muzeum na Majdanku), jak i wznawiano działalność instytucji istniejących przed II wojną światową, takich jak Muzeum Lubelskie czy Muzeum Narodowe Ziemi Przemyskiej. Muzea w 1944 r. borykały się z wieloma problemami, były to m.in. zniszczenia wojenne, grabieże dokonywane przez stacjonujące na tych ziemiach wojsko ludowe, braki finansowe, czy niedobory kadrowe. Problemy z zatrudnianiem fachowców muzealników wynikały głównie z ówczesnej polityki PKWN, który w instytucjach kultury obsadzał na stanowiskach przeważnie pracowników zajmujących się działalnością propagandową. Nie bez znaczenia dla kwestii muzealnictwa była zapoczątkowana w 1944 r. reforma rolna, podczas której z rozparcelowywanych majątków ziemskich konfiskowano dzieła sztuki przekazując je m.in. do muzeów. Działania te były uzasadnione jedynie ideologicznie, ale – w ocenie historycznej – pozostały niesprawiedliwymi, wątpliwymi moralnie szykanami wobec grup społeczeństwa postrzeganych jako „obszarnicy”. Materiałami źródłowymi przy postawaniu artykułu były sprawozdania PKWN oraz Wydziałów Kultury Urzędów Wojewódzkich (lubelskiego, rzeszowskiego, białostockiego i warszawskiego), znajdujące się w Archiwum Akt Nowych w Warszawie.

Keywords

PL

Polski Komitet Wyzwolenia Narodowego; Resort Kultury PKWN; Wydziały Kultury Urzędów Wojewódzkich; działalność muzealna; ziemie wyzwolone; reforma rolna; konfiskata majątków

• Publisher: Krajowy Ośrodek Badań i Dokumentacji Zabytków
• Journal: Muzealnictwo
• Year: 2018
• Volume: 59
• Pages: 86-92

Dates

published

2018-06-22

Contributors

author

Hanula, Justyna

Identifiers

DOI

10.5604/01.3001.0012.1368