Zachowania samobójcze młodzieży w kontekście trudności adaptacyjnych

• Authors: Urbanek, Arkadiusz

Abstracts

PL

W artykule podejmuję zagadnienie okoliczności prób samobójczych, podejmowanych przez młodzież w wieku 14–21 lat, rozważając tę problematykę w kontekście czynników ryzyka i uwarunkowań teoretycznych. Samobójstwo poddaję analizie w ujęciu epidemiologicznym i funkcjonalnym. Obrazuję częstotliwość statystyczną zdarzeń, czynniki ryzyka oraz mechanizmy, jakie współwystępują z samobójczą śmiercią dzieci i młodzieży. W tym zakresie dokonałem przeglądu wyników badań brytyjskich, amerykańskich i polskich, wskazując podobieństwa zmian poznawczych, wolicjonalnych i emocjonalnych nastoletnich samobójców. W warstwie teoretycznej artykułu rozważania koncentruję na teorii dysregulacji emocjonalnej (Linehan, 1993) oraz interpersonalnej teorii samobójstw (Van Orden i in., 2010), wyznaczając dwie przestrzenie, w jakich narasta zagrożenie samobójstwem nastolatków. Badaniom poddaję sferę emocji i relacji interpersonalnych. Pokazuję ich związki z trudnościami adaptacyjnymi, zmianami nastroju oraz usposobieniem. Procedura badań zakładała analizę materiału źródłowego, obejmującego listy pożegnalne zmarłych nastolatków oraz wypowiedzi ich bliskich (rodziców, znajomych), pozwalającą zrekonstruować okres poprzedzający zamach samobójczy. Teksty źródłowe, stanowiące materiał archiwalny prokuratur, poddaję analizie metodą pól semantycznych. Prezentacja wyników badań koncentruje się na sposobach opisywania doświadczanych emocji oraz interpretowania relacji interpersonalnych. Poszukiwałem słów kluczy używanych do tych opisów, częstotliwości ich używania oraz kontekstu interpretacji fragmentów wypowiedzi. Przeprowadzona analiza semantyczna pozwoliła mi sformułować istotne dla pedagogów wnioski, wskazujące obszary, w których młodzież informuje o swoich niekorzystnych doświadczeniach adaptacyjnych. Umiejętność tworzenia przestrzeni wypowiedzi i odczytywania przekazu staje się jedną z możliwości pedagogicznych działań profilaktycznych. Równocześnie proces interpretowania znaczeń, jakie wyłaniają się z listów samobójczych dzieci i młodzieży, dostarczył cennych informacji, które wyjaśniają trudności w komunikowaniu dorosłym swego cierpienia i odczuwanej presji.

Keywords

PL

emocje; relacje; młodzież; samobójstwo; list pożegnalny

• Publisher: Akademia Pedagogiki Specjalnej im. Marii Grzegorzewskiej. Wydawnictwo APS
• Journal: Szkoła Specjalna
• Year: 2019
• Volume: LXXX(5)
• Pages: 325-339

Dates

published

2019-12-13

Contributors

author

Urbanek, Arkadiusz

Identifiers

DOI

10.5604/01.3001.0013.6411