PL
Rozpoznanie oczekiwań nauczyciela wobec absolwenta edukacji wczesnoszkolnej wiązało się z próbą dotarcia do przyjętego przez niego obrazu ucznia, do tego elementu jego teorii indywidualnej, który przekłada się na praktykę nauczycielską, warunkującą rodzaj tworzonego środowiska edukacyjnego, w którym będzie odbywała się adaptacja czwartoklasistów. Przyjęta perspektywa fenomenograficzna, zakładająca jedność myślenia i działania, pozwoliła podjąć próbę ujawnienia, jak zaproszeni do badania nauczyciele języka polskiego w klasie 4. identyfikują własne spostrzeganie kompetencji ucznia z codzienną praktyką edukacyjną. Ich wypowiedzi dotyczące obrazu absolwenta edukacji wczesnoszkolnej pokazują także postrzeganie, ocenianie codziennej praktyki edukacyjnej nauczycieli pierwszego szczebla szkoły. Przedstawione wyniki badań wskazują na tendencję usilnego konserwowania modelu deficytów. Nauczycielskie oczekiwania wobec ucznia rozpoczynającego naukę w 4.klasie wyraźnie akcentują jego ubogie zasoby, których ocena wiąże się z deprecjonującym postrzeganiem różnych wymiarów edukacji wczesnoszkolnej. Na obraz absolwenta wczesnej edukacji będą zatem składały się jego braki, których uzupełnianie będzie zadaniem nauczycieli edukacji przedmiotowej. Oczekiwania nauczyciela koncentrujące się na brakach dzieci kończących edukację wczesnoszkolną wpływają na ich adaptację na początku 4. klasy, na poziom lęku, frustracji i bierności. Oczekiwania nauczycieli czwartoklasistów na początku nauki stanowią dla dzieci bariery, które dla większości są nie do pokonania i zaważą na dalszej, szkolnej biografii.