Związki heterofilii płciowej z pozycją socjometryczną i cechami sieci rówieśniczej w trzeciej klasie szkoły podstawowej

• Authors: Grygiel Paweł , Humenny Grzegorz

Title variants

EN

Gender heterophily and its relationship to sociometric position and peer network characteristics in the third grade of primary school

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Tematem artykułu są związki zachodzące między pozycją zajmowaną w sieci rówieśniczej oraz jej cechami strukturalnymi (spójnością, hierarchicznością) a preferencjami heterofilnymi, czyli częstością wskazywania osób odmiennej płci jako lubianych. W analizach wykorzystano dane pochodzące z badania przeprowadzonego na ogólnopolskiej, reprezentatywnej próbie uczniów trzecich klas szkół podstawowych i przeprowadzono dwuczęściowe modelowanie wielopoziomowe. Wyniki wskazują, że: (1) preferencje heterofilne są stosunkowo rzadkie; (2) dziewczynki wykazują nieco wyższy ich poziom niż chłopcy; (3) preferencje heterofilne wiążą się z niską pozycją w ramach sieci rówieśniczej wśród chłopców, wśród dziewcząt taka zależność nie występuje; (4) oddziaływanie gęstości oraz scentralizowania sieci na poziomie klasy na preferencje heterofilne nie jest spójne; różnicuje się ono w zależności od tego, czy bierze się pod uwagę występowanie czy też natężenie tego zjawiska; dodatkowo jest ono odmienne wśród chłopców oraz dziewcząt. W artykule dyskutuje się potencjalne zmiany w funkcjach pełnionych przez preferencje heterofilne w okresie szkoły podstawowej.

EN

In this study – based on a Polish nationwide, representative sample of third grade primary school pupils – we analysed the relationships between position within the peer network, its structural features (cohesion, hierarchy) and preferences for heterophily (PH), i.e. the frequency of choosing children of the other sex as liked. The analysis used two-part multi-level modelling. The results indicate that: (1) PH is relatively rare; (2) girls have a slightly higher PH level than boys; (3) PH is associated with a low position within peer networks among boys but not among girls; (4) the impact of network density and centralization (network measures at the class level) on PH is not consistent as it varies depending on whether the occurrence or intensity of PH is taken into account and it additionally differs for boys and girls. The article discusses potential changes in the functions performed by PH during primary school.

Keywords

PL

socjologia edukacji; akceptacja rówieśnicza; homofilia; heterofilia; płeć; pozycja społeczna; sieć rówieśnicza

EN

sociology; peer acceptance; homophily; heterophily; sex; gender; social position; peer network

• Publisher: Instytut Badań Edukacyjnych
• Journal: Edukacja
• Year: 2017
• Issue: 3(2017)
• Pages: 37–51

Contributors

author

Grygiel Paweł

• Instytut Badań Edukacyjnych

author

Humenny Grzegorz

• Instytut Badań Edukacyjnych

References

• Ahn, H.-J., Garandeau, C. F. i Rodkin, P. C. (2010). Effects of classroom embeddedness and density on the social status of aggressive and victimized children. The Journal of Early Adolescence, 30(1), 76–101. doi: 10.1177/0272431609350922
• Alexander, C. N. (1963). A method for processing sociometric data. Sociometry, 26(2), 268. doi: 10.2307/2785912
• Babarro, J. M., Diaz-Aguado, M. J., Martinez Arias, R. i Steglich, C. (2016). Power structure in the peer group: the role of classroom cohesion and hierarchy in peer acceptance and rejection of victimized and aggressive students. The Journal of Early Adolescence. doi: 10.1177/0272431616648451
• Bahrami, N., Sibmar, M., Bukowski, W. M., Vedadhir, A. i Panarello, B. (2016). Factors that promote and impede other-sex friendships: a qualitative study of Iranian adolescent girls. International Journal of Adolescent Medicine and Health. doi: 10.1515/ijamh-2016-0067
• Bojanowski, M. i Corten, R. (2014). Measuring segregation in social networks. Social Networks, 39, 14–32. doi: 10.1016/j.socnet.2014.04.001
• Bowker, J. C., Adams, R. E., Bowker, M. H., Fisher, C. i Spencer, S. V. (2016). Same- and other-sex popularity and preference during early adolescence. The Journal of Early Adolescence, 36(5), 704–722. doi: 10.1177/0272431615581417
• Bruhn, J. (2009). The concept of social cohesion. W: J. Bruhn, The group effect (s. 31–48). Boston: Springer.
• Bukowski, W. M., Sippola, L. K. i Hoza, B. (1999). Same and other: interdependency between participation in same- and other-sex friendships. Journal of Youth and Adolescence, 28(4), 439–459.
• Caldera, Y. M., Huston, A. C. i O’Brien, M. (1989). Social interactions and play patterns of parents and toddlers with feminine, masculine, and neutral toys. Child Development, 60(1), 70–76. doi: 10.2307/1131072
• Connolly, J. A., Furman, W. i Konarski, R. (2000). The role of peers in the emergence of heterosexual romantic relationships in adolescence. Child Development, 71(5), 1395–1408. doi: 10.1111/1467-8624.00235
• Csardi, G. i Napusz, T. (2006). The igraph software package for complex network research. InterJournal, Complex Systems, 1695.
• Dijkstra, J. K., Cillessen, A. H. N., Lindenberg, S. i Veenstra, R. (2010). Same-gender and cross-gender likeability: associations with popularity and status enhancement: the trails study. The Journal of Early Adolescence, 30(6), 773–802. doi: 10.1177/0272431609350926
• Dijkstra, J. K., Lindenberg, S. i Veenstra, R. (2007). Same-gender and cross-gender peer acceptance and peer rejection and their relation to bullying and helping among preadolescents: comparing predictions from gender-homophily and goal-framing approaches. Developmental Psychology, 43(6), 1377–1389.
• Dolata, R., Hawrot, A., Humenny, G., Jasińska-Maciążek, A., Koniewski, M. i Majkut, P. (2014). Kontekstowy model oceny efektywności nauczania po pierwszym etapie edukacyjnym. Warszawa: Instytut Badań Edukacyjnych.
• Dolata, R., Hawrot, A., Humenny, G., Jasińska-Maciążek, A., Koniewski, M., Majkut, P., … Otręba-Szklarczyk, A. (2015). (Ko)warianty efektywności nauczania. Wyniki badania w klasach IV–VI. Warszawa: Instytut Badań Edukacyjnych.
• Dunphy, D. C. (1963). The social structure of urban adolescent peer groups. Sociometry, 26(2), 230–246. doi: 10.2307/2785909
• Emerson, R. M. (1962). Power-dependence relations. American Sociological Review, 27(1), 31–41. doi: 10.2307/2089716
• Everett, M. G. i Borgatti, S. P. (2012). Categorical attribute based centrality: E–I and G–F centrality. Social Networks, 34(4), 562–569. doi: 10.1016/j.socnet.2012.06.002
• Fagot, B. I. (1993). Gender-role development in young children: from discrimination to labeling. Developmental Review, 13(2), 205–224. doi: 10.1006/drev.1993.1009
• Feiring, C. (1999). Other-sex friendship networks and the development of romantic relationships in adolescence. Journal of Youth and Adolescence, 28(4), 495–512.
• Freeman, L. C. (1978). Centrality in social networks conceptual clarification. Social Networks, 1(3), 215–239. doi: 10.1016/0378-8733(78)90021-7
• Friedkin, N. E. (1981). The development of structure in random networks: an analysis of the effects of increasing network density on five measures of structure. Social Networks, 3(1), 41–52. doi: 10.1016/0378-8733(81)90004-6
• Garandeau, C. F., Ahn, H.-J. i Rodkin, P. C. (2011). The social status of aggressive students across contexts: the role of classroom status hierarchy, academic achievement, and grade. Developmental Psychology, 47(6), 1699–1710. doi: 10.1037/a0025271
• Gaub, M. i Carlson, C. L. (1997). Behavioral characteristics of DSM-IV ADHD subtypes in a school-based population. Journal of Abnormal Child Psychology, 25(2), 103–111.
• Grygiel, P. (2015). Test ukrytej struktury kwestionariusza „Poczucie Integracji Rówieśniczej”. Częściowo konfirmacyjny model podwójnego czynnika z ładunkami krzyżowymi. W: B. Niemierko i M. K. Szmigel (red.), Zastosowania diagnozy edukacyjnej (s. 438–458). Kraków: Polskie Towarzystwo Diagnostyki Edukacyjnej.
• Grygiel, P. (2016). Test podłużnej niezmienności modelu podwójnego czynnika na przykładzie Kwestionariusza poczucia integracji rówieśniczej. Edukacja, 137(2), 79–99.
• Heck, R. H. i Thomas, S. L. (2015). An introduction to multilevel modeling techniques: MLM and SEM approaches using Mplus (wyd. 3). New York: Routledge–Taylor&Francis.
• Humenny, G. i Grygiel, P. (2015a). Poza ścisłą jedno- i wielowymiarowość. Struktura czynnikowa skali samotności de Jong Gierveld wśród dzieci. W: A. Pokropek (red.), Modele cech ukrytych w badaniach edukacyjnych, psychologii i socjologii. Teoria i zastosowania (s. 400–424). Warszawa: Instytut Badań Edukacyjnych.
• Humenny, G. i Grygiel, P. (2015b). Wielowymiarowa struktura latentna w perspektywie analizy czynnikowej. W: A. Pokropek (red.), Modele cech ukrytych w badaniach edukacyjnych, psychologii i socjologii. Teoria i zastosowania (s. 130–165). Warszawa: Instytut Badań Edukacyjnych.
• Kornienko, O., Santos, C. E., Martin, C. L. i Granger, K. L. (2016). Peer influence on gender identity development in adolescence. Developmental Psychology, 52(10), 1578–1592. doi: 10.1037/dev0000200
• Kovacs, D. M., Parker, J. G. i Hoffman, L. W. (1996). Behavioral, affective, and social correlates of involvement in cross-sex friendship in elementary school. Child Development, 67(5), 2269–2286. doi: 10.1111/j.1467-8624.1996.tb01856.x
• Krackhardt, D. i Stern, R. N. (1988). Informal networks and organizational crises: an experimental simulation. Social Psychology Quarterly, 51(2), 123–140. doi: 10.2307/2786835
• Kuttler, A. F. i La Greca, A. M. (2004). Linkages among adolescent girls’ romantic relationships, best friendships, and peer networks. Journal of Adolescence, 27(4), 395–414. doi: 10.1016/j.adolescence.2004.05.002
• La Freniere, P., Strayer, F. F. i Gauthier, R. (1984). The emergence of same-sex affiliative preferences among preschool peers: a developmental/ethological perspective. Child Development, 55(5), 1958– 1965. doi: 10.2307/1129942
• Ladd, G. W. (1983). Social networks of popular, average, and rejected children in school settings. Merrill-Palmer Quarterly, 29(3), 283–307.
• Lazarsfeld, P. F. i Merton, R. K. (1954). Friendship as a social process: a substantive and methodological analysis. W: M. Berger (red.), Freedom and control in modern society (s. 18–66). New York: Van Nostrand.
• Leaper, C. (1994). Exploring the consequences of gender segregation on social relationships. New Directions for Child and Adolescent Development, 1994(65), 67–86. doi: 10.1002/cd.23219946507
• Lee, E. A. E. i Troop-Gordon, W. (2011). Peer socialization of masculinity and femininity. Differential effects of overt and relational forms of peer victimization: Peer socialization of gendered behaviour. British Journal of Developmental Psychology, 29(2), 197–213. doi: 10.1111/j.2044-835X.2010.02022.x
• Lewin, K., Lippitt, R. i White, R. K. (1939). Patterns of aggressive behavior in experimentally created “social climates”. The Journal of Social Psychology, 10(2), 269–299. doi: 10.1080/00224545.1939.9713366
• McHale, S. M., Kim, J.-Y., Whiteman, S. i Crouter, A. C. (2004). Links between sex-typed time use in middle childhood and gender development in early adolescence. Developmental Psychology, 40(5), 868–881. doi: 10.1037/0012-1649.40.5.868
• McPherson, M., Smith-Lovin, L. i Cook, J. M. (2001). Birds of a feather: homophily in social networks. Annual Review of Sociology, 27(1), 415–444. doi: 10.1146/annurev.soc.27.1.415
• Mehta, C. M. i Strough, J. (2009). Sex segregation in friendships and normative contexts across the life span. Developmental Review, 29(3), 201–220. doi: 10.1016/j.dr.2009.06.001
• Mitchell, J. C. (red.). (1969). Social networks in urban situations: analyses of personal relationships in Central African towns. Manchester: Manchester University Press.
• Monsour, M. (2002). Women and men as friends: relationships across the life span in the 21st century. Mahwah: Lawrence Erlbaum.
• Moody, J. i White, D. R. (2003). Structural cohesion and embeddedness: a hierarchical concept of social groups. American Sociological Review, 68(1), 103. doi: 10.2307/3088904
• Mullahy, J. (1986). Specification and testing of some modified count data models. Journal of Econometrics, 33(3), 341–365. doi: 10.1016/0304-4076(86)90002-3
• Muthén, B. O., Muthén, L. K. i Asparouhov, T. (2016). Regression and mediation analysis using Mplus. Los Angeles: Muthén&Muthén.
• Muthén, L. K. i Muthén, B. O. (2012). Mplus user’s guide. Seventh edition. Los Angles: Muthén &Muthén.
• Navarro, R., Larrañaga, E. i Yubero, S. (2016). Gender identity, gender-typed personality traits and school bullying: victims, bullies and bully-victims. Child Indicators Research, 9(1), 1–20. doi: 10.1007/s12187-015-9300-z
• Poulin, F. i Pedersen, S. (2007). Developmental changes in gender composition of friendship networks in adolescent girls and boys. Developmental Psychology, 43(6), 1484–1496. doi: 10.1037/0012-1649.43.6.1484
• Prell, C. (2012). Social network analysis: history, theory & methodology. Los Angeles–London: SAGE.
• Rose, A. J. i Rudolph, K. D. (2006). A review of sex differences in peer relationship processes: potential trade-offs for the emotional and behavioral development of girls and boys. Psychological Bulletin, 132(1), 98–131. doi: 10.1037/0033-2909.132.1.98
• Sherif, M. (1956). Experiments in group conflict. Scientific American, 195, 54–58.
• Sroufe, L. A., Bennett, C., Englund, M., Urban,
• J. i Shulman, S. (1993). The significance of gender boundaries in preadolescence: Contemporary correlates and antecedents of boundary violation and maintenance. Child Development, 64(2), 455–466. doi: 10.1111/j.1467-8624.1993.tb02921.x
• Stehlé, J., Charbonnier, F., Picard, T., Cattuto,
• C. i Barrat, A. (2013). Gender homophily from spatial behavior in a primary school: a sociometric study. Social Networks, 35(4), 604–613. doi: 10.1016/j.socnet.2013.08.003
• Stockard, J. (2006). Gender Socialization. W J. Saltzman Chafetz (red.), Handbook of the sociology of gender (s. 215–227). New York: Springer.
• Szumski, G. (2010). Wokół edukacji włączającej: efekty kształcenia uczniów z niepełnosprawnością intelektualną w stopniu lekkim w klasach specjalnych, integracyjnych i ogólnodostępnych. Warszawa: Wydawnictwo Akademii Pedagogiki Specjalnej.
• Szumski, G. i Karwowski, M. (2015). Emotional and social integration and the big-fish-little-pond effect among students with and without disabilities. Learning and Individual Differences, 43, 63–74. doi: 10.1016/j.lindif.2015.08.037
• Treiman, D. J. (1977). Occupational prestige in comparative perspective. New York: Academic Press.
• Vansteenkiste, M., Soenens, B., Verstuyf, J. i Lens, W. (2009). “What is the usefulness of your schoolwork?” The differential effects of intrinsic and extrinsic goal framing on optimal learning. Theory and Research in Education, 7(2), 155–163. doi: 10.1177/1477878509104320
• Yu, L. i Xie, D. (2010). Multidimensional gender identity and psychological adjustment in middle childhood: a study in China. Sex Roles, 62(1–2), 100–113. doi: 10.1007/s11199-009-9709-2

Notes

http://www.edukacja.ibe.edu.pl/images/numery/2017/3-3-grygiel-humenny-zwiazki-heterofilii-plciowej.pdf

Identifiers

DOI

10.24131/3724.170303