Wzór duszpasterza w świetle wybranych opracowań pastoralnych okresu zaborów. Zarys problematyki

• Authors: Krzysztof Lewalski

Title variants

EN

+e model of a parish priest in the light of selected pastoral works in the time of the partitions

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Do interesujących źródeł pozwalających odtworzyć funkcjonujący w danej epoce ideał, wzór czy model kapłana-duszpasterza należą dzieła z zakresu teologii pastoralnej. Podstawę źródłową artykułu stanowią wybrane opracowania wydane w języku polskim pochodzące z lat 1809‒1914. Ich analiza umożliwia uchwycenie wielu płaszczyzn życia duszpasterza, w tym szeregu aspektów życia codziennego, działalności duszpasterskiej, aktywności społecznej, a także kwestii związanych z relacjami państwo-Kościół. Wymogi stawiane wzorowemu duszpasterzowi były odzwierciedleniem uwarunkowań i potrzeb epoki, a nadto wyrazem koncepcji pastoralnej wyznawanej przez autorów badanych prac.

EN

The works on pastoral theology are interesting sources that allow to reconstruct the model of a parish priest functioning in the era. Selected works published in Polish in the years 1809‒1914 are the basis of the source article. These include not only worksbooks, but also handbooks, guides, as well as the pastoral publications. The image that emerges from the works is not only the postulated, imaginated or created image, they are not only the theoretical work. The authors, experienced pastors, o=en wrote about what they experienced, in many passages there were reports of what and how it was. Their analysis makes it possible to capture many aspects of the priest’s life, including some aspects of everyday life pastoral activity, social activity, as well as issues related to the state-church relations. The article could not be a detailed discussion of all aspects of the issues undertaken in the title, it was to pay attention to certain features or the problems connected with the requirements that had to be met in order to move closer to the ideal pastor. These requirements were a re;ection of the conditions and needs of the age, and, moreover, an expression of the pastoral concept professed by the authors of studied works.

Keywords

PL

duchowieństwo; duszpasterstwo; stosunki państwo-Kościół; teologia pastoralna; religijność; życie codzienne

EN

clergy; everyday life; ministry; pastoral theology; religious; state-church relations

• Publisher: Gdańskie Seminarium Duchowne, Kuria Metropolitalna Gdańska
• Journal: Studia Gdańskie
• Year: 2012
• Issue: 31
• Pages: 97-116

Contributors

author

Krzysztof Lewalski

• Wydział Historyczny Uniwersytet Gdański

References

• Biernacki M., Teologia Pasterska według ostatnich decyzji Kongregacji Rzymskich i postanowień Papieskich, Warszawa; Poznań 1911.
• Bujak G., Synody diecezjalne Kościoła katolickiego w Polsce w latach 1922‒1931. Organizacja i problematyka uchwał, Kielce 2010.
• Charszewski I., O rozumnej gorliwości kapłańskiej przez X. I. Ch., Warszawa 1903.
• Czapla P., Ogólne zasady duszpasterstwa, Włocławek 1919.
• Dębiński K., Podręcznik Praktyczny Teologii Pasterskiej, Warszawa – Lublin – Łódź 1914, t. 1.
• Górnicki J., Ksiądz na parafii. Praktyczne pasterskie wskazówki, Włocławek 1913.
• Kamiński R., Historyczny rozwój teologii pastoralnej, w: Teologia Pastoralna, red. R. Kamiński, t. 1, Teologia pastoralna fundamentalna, Lublin 2000.
• Kobierski J., Ideał kapłana w pojęciu współczesnych, Włocławek 1937.
• Królicki A., Ideał Kapłana, wyd. A. Pleszczyński, Warszawa 1904.
• Krukowski J., Teologii pasterskiej katolickiej dla użytku seminariów duchownych i pasterzów dusz, Kraków 1887.
• Pelczar J.S., Rozmyślania o życiu kapłańskim czyli ascetyka kapłańska, wyd. 6, Ząbki 2008.
• Przygoda W., Teologia pastoralna w Polsce, w: Teologia Pastoralna, red. R. Kamiński, t. 1, Teologia pastoralna fundamentalna, Lublin 2000.
• Szafrański A. L., Zarys dziejów teologii pastoralnej ogólnej (hodegetyki), w: Dzieje teologii katolickiej w Polsce, red. M. Rechowicz, t. 3, Wiek XIX i XX, cz. 2, Lublin 1977.
• Teologia pasterska podług x. F. Giftschütza przez ś.p. X. Jana Kantego Chodaniego, doktora ś. teologii kan. kat. wileńskiego, prof. publ. zw. teologii moralney i pasterskiey, dziekana oddziału nauk moralnych, politycznych w Cesarskim Uniw. Wileńskim, ułożona, Wilno 1824.
• Teologia pastoralna czyli sposób jak kapłani maią kierować duszami i zarządzać dobrze parafiami (…) z francuzkiego na polski język przełożona, t. 2, Łowicz 1809.
• Wilczek J., Pastoralna o homiletyce, Kraków 1864.
• Wizerunki i roztrząsania naukowe. Poczet nowy drugi, t. 20, Wilno 1841.