The Poems of Ossian: Between Memory and Imagination

• Authors: Bugajska Anna
• Languages of publication: EN

Abstracts

EN

The Poems of Ossian (1760, 1765) by James Macpherson are considered the most famous literary hoax in history. On the wave of pseudo-historical productions of the first half and – especially – the middle of the eighteenth century the counterfeit songs of a fictional third-century Scottish bard gained popularity that spanned the ocean, exerting a lasting influence on literature and culture (to mention the endurance of such names as Malvina or Oscar). The battle over their authenticity, waged for fifty years, testifies to the eagerness with which the contemporary people embraced the fictional version of history, choosing to preserve the idealized and heroic version of the past. Considering the destruction of the old Highland culture that Scotland was facing at that time, the attitude of the Scots can be understood. However, the rising sensibility movement also expressed its support for Macpherson’s creation, regardless of nationality. In the words of Thomas Gray (1716–71): „I am resolved to believe them genuine, spite of the Devil and the Kirk” (Poems and Letters, 1820, 276). It must be noted that the eighteenth century was the time in which the division between factual history and fictional history was in its nascence. Imagination, traditionally distrusted, was sometimes considered a part of memory. Some thinkers – like seventeenth-century Hobbes – believed the two are essentially the same. Others – like David Hume – saw the difference in the vividness of the images they create. From the attempts to define the mental faculties responsible for perception there arises the image of the „universe of imagination” (Hume): built of ever-changing impressions, hazy and blurry. The Poems of Ossian, a complex and little-studied work, responds to all the questions of the period outlined above. It is a perfect example of imaginative alternate history arrested between the Enlightened reverence for history and Romantic awe for imagination. The main hero, Ossian, a blind bard, the last of his race, tries to retrieve from his crumbling memory the „tales of the times of old”, creating the world of mist and shadow: a liminal, limbo-like space, between the actual memory of the past and imagination filling in for the missing facts.

PL

Pieśni Osjana (1760, 1765) Jamesa Macphersona uważane są za najsłynniejsze oszustwo literackie w historii. Sfabrykowane poematy fikcyjnego szkockiego barda z trzeciego wieku naszej ery zyskały popularność po obu stronach Atlantyku na fali osiemnastowiecznej mody na pseudo-historyczne dzieła. Pieśni wywarły trwały wpływ na literaturę i kulturę (by wspomnieć używane wciąż imiona Malwina czy Oskar). Pięćdziesięcioletni konflikt, dotyczący ich autentyczności dowodzi, jak chętnie ówcześni ludzie zanurzyli się w fikcyjnej wersji historii, która zachowuje wyidealizowany, heroiczny obraz przeszłości. Biorąc pod uwagę zniszczenie starej kultury szkockich Highlands, można zrozumieć entuzjazm Szkotów. Macpherson znalazł jednak również głosy poparcia wśród rodzącego się ruchu sentymentalistów, niezależnie od ich narodowości. W słowach Thomasa Graya (1716–71): “Chcę wierzyć w ich autentyczność, niezależnie od tego, co mówi diabeł czy Kościół” (Poems and Letters, 1820, 276; tłum. własne). Należy zauważyć, iż wiek osiemnasty był czasem, w którym rozdział pomiędzy faktycznością i fikcyjnością historii dopiero powstawał. Wyobraźnia, tradycyjnie traktowana z niedowierzaniem, uważana była za część pamięci. Niektórzy filozofowie – jak siedemnastowieczny Hobbes – sądzili, że wyobraźnia i pamięć są tym samym. Inni – jak David Hume – dostrzegali różnicę w żywości obrazów, tworzonych przez te władze. Próby zdefiniowania władz umysłowych odpowiedzialnych za percepcję przyniosły obraz “uniwersum wyobraźni” (Hume), które zbudowane jest ze zmieniających się impresji, zacierających się i mglistych. Pieśni Osjana, złożone i mało zbadane dzieło, dotyka wszystkich powyżej nakreślonych kwestii. Jest to doskonały przykład fantastycznej historii alternatywnej, zawieszonej pomiędzy oświeceniową rewerencją dla historii i romantycznym zachwytem nad wyobraźnią. Główny bohater, Osjan, niewidomy bard, ostatni ze swojej rasy, próbuje przywołać ze swej słabnącej pamięci „opowieści o dawnych czasach”, tworząc świat mgły i cienia: liminalną przestrzeń limbo, pomiędzy faktyczną pamięcią o przeszłości i wyobraźnią, wypełniającą w niej luki.

Keywords

EN

imagination; memory; Poems of Ossian; Scottish literature; eighteenth century

PL

wyobraźnia; pamięć; Pieśni Osjana; literatura szkocka; osiemnasty wiek

• Publisher: Wyższa Szkoła Europejska im. ks. Józefa Tischnera
• Journal: Kultura i Polityka
• Year: 2015
• Issue: 18
• Pages: 29-41

Contributors

author

Bugajska Anna

• Wyższa Szkoła Europejska im. ks. Józefa Tischnera