Lingwistyka antropocentryczna a badania okulograficzne

• Authors: Grucza Sambor

Title variants

EN

Anthropocentric Linguistics and Eye-Tracking Research

• Languages of publication: PL

Abstracts

EN

The consequence of acknowledging that language abilities are an inherent property of man is that the actual speaker/ listener has come to the foreground of linguistic deliberations and thereby the emphasis in these reflections and in the research has been shifted to what is happening in the brain as far as language processes are concerned. The last few decades, due to increasingly modern technologi­cal solutions, have brought about the possibility of more detailed and in-depth explorations of human brain functioning and its properties. In the first part of the present article, the characteristics of the object of research in linguistics are presented, and in the second, the possibilities of its exploration are described. Special attention was focused on the possibilities of using eye-tracking research in applied linguistics. Summing up the observations, it should be admitted that in order to make progress in linguistics and to be innovative, experimental research carried out using apparatus must be incorporated and started. However, it must be emphasized that this type of experimental research in linguistics, including obviously eye-tracking studies, is scientifically relevant only to the point that it really contributes to the creation of new knowledge or the verification of scientific knowledge gained earlier, and only if it contributes to the scientific exploration of the object of linguistics.

Keywords

PL

lingwistyka antropocentryczna; badania okulograficzne; lingwistyka stosowana; lingwistyka czysta; idiolekt; identyfikacja biometryczna

• Publisher: Instytut Komunikacji Specjalistycznej i Interkulturowej
• Journal: Lingwistyka Stosowana / Applied Linguistics / Angewandte Linguistik
• Year: 2011
• Issue: 4
• Pages: 149-162

Dates

published

2011

Contributors

author

Grucza Sambor

• Uniwersytet Warszawski

References

• ANTOS G. (1997), Texte als Konstitutionsformen von Wissen. Thesen zu einer evolutionstheoretischen Begründung der Textlinguistik, (w:) G. Antos, H. Tietz (red.), Die Zukunft der Textlinguistik. Traditionen, Transformationen, Trends. Tübingen, 43-63.
• ANTOS G. (2007), „Texte machen Wissen sichtbar!“ Zum Primat der Medialität im Spannungsfeld von Textwelten und (inter-=kulturellen Wirklichkeitskonstruktionen, (w:) F. Grucza, M. Olpińska, H.-J. Schwenk (red.), Germanistische Perspektiven der Multimedialität, Multilingualität und Mul- tikulturalität. Materialien der Jahrestagung des Verbandes Polnischer Germanisten, Opole 11-13, Mai 2007. Warszawa, 34-45.
• BALL LINDEN J., N. EGER, R. STEVENS, J. DODD (2006), Applying the post-experience eye- tracked protocol (PEEP) method in usability testing, (w:) Interfaces 67, 15-19.
• BENEDETTI G., G. MARCHETTI, A. A. FINGELKURTS, A. A. FINGELKURTS (2009), Mind Operational Semantics and Brain Operational Architectonics: a Putative Correspondence, [http:// www.mind-consciousness-language.com/Opsemanticsandopsarchitectonics.pdf].
• BIERNACKI M., A. TARNOWSKI (2005), Wpływ uwagi wzrokowej na odtwarzanie materiału z pamięci, (w:) Polski Przegląd Medycyny Lotniczej 2005/4, 365-372.
• BUSWELL G.T. (1922), Fundamental reading habits: A study of their development. Chicago.
• BUSWELL G.T. (1937), How adults read. Chicago.
• CROFT, W. (1998), Linguistic evidence and mental representations, (w:) Cognitive Linguistics 9(2), 151-173.
• CZARNOCKA, M. (1992),, Doświadczenie w nauce. Analiza epistemologiczna. Warszawa.
• DĘBOWSKI J. (2000), Bezpośredniość poznania. Spory – dyskusje – wyniki. Lublin.
• DĘBOWSKI J. (2001), Świadomość. Poznanie. Naoczność poznania. Lublin.
• DODGE R., CLINE, T. S. (1901), The angle velocity of eye movements, (w:) Psychology Review, 8, 145-157.
• DUCHOWSKI A. (2003), Eye Tracking Methodology. Theory and Practice. London.
• EHLICH K. (1981), Funktional-pragmatische Kommunikationsanalyse, (w:) D. Flader (red.), Verbale Interaktion. Studien zur Empirie und Methodologie der Pragmatik. Stuttgart, 127-144.
• EMBICK D., D. POEPPEL (2006), Mapping Syntax Using Imaging: Problems and Prospects for the Study of Neurolinguistic Computation, (w:) Encyclopedia of Language & Linguistics, 484-486.
• ERDMANN B., R. DODGE (1898), Psychologische Untersuchung über das Lesen auf experimenteller Grundlage. Halle.
• FRITH Ch. (2011), Od mózgu do umysłu. Jak powstaje nasz wewnętrzny świat. Warszawa.
• GORZELAŃCZYK E. J. (2003), Genetyczne źródła języka. Scripta Neophilologica Posnaniensia V, 49-54.
• GRABIAS S. (1990), Pojęcie sprawności językowej a praktyka logopedyczna, (w:) Logopedia 17, 51-63.
• GRABIAS S. (1991), Logopedia – jej przedmiot i stopień zaawansowania refleksji metajęzykowej, (w:) Borowiec H. et al. (red.), Przedmiot logopedii. Lublin, 26-48.
• GRABIAS S. (1992), Pojęcie sprawności językowej, (w:) Socjolingwistyka 11, 47-56. GRABIAS S. (1994/2003), Język w zachowaniach społecznych. Lublin.
• GRABIAS S. (1996), Typologie zaburzeń mowy. Narastanie refleksji logopedycznej, (w:) Logopedia 23, 79-90.
• GRABIAS S. (2000), Mowa i jej zaburzenia, (w:) Logopedia 28, 7-36.
• GRABIAS S. (2001), Perspektywy opisu zaburzeń mowy, (w:) Grabias S. (red.), Zaburzenia mowy (= Mowa. Teoria – praktyka, t. 1.). Lublin, 11-43.
• GRABIAS S. (2005), Interakcja językowa i jej uwarunkowania. Perspektywa lingwistyczna, (w:) Bartmiński J., Majer-Baranowska U. (red.), Bariery i pomosty komunikacji językowej Polaków. Lublin, 19-44.
• GRUCZA F. (1983), Zagadnienia metalingwistyki. Lingwistyka - jej przedmiot, lingwistyka stosowana. Warszawa.
• GRUCZA F. (1993a), Język, ludzkie właściwości językowe, językowa zdolność ludzi, (w:) J. Piontka, A. Wiercińska (red.), Człowiek w perspektywie ujęć biokulturowych. Poznań, 151-174.
• GRUCZA F. (1993b), Zagadnienia ontologii lingwistycznej: O językach ludzkich i ich (rzeczywistym) istnieniu, (w:) Opuscula Logopaedica. In honorem Leonis Kaczmarek. Lublin, 25-47.
• GRUCZA F. (1994), O wieloznaczności nazwy „język”, heterogeniczności wiązanych z nią desygnatów i istocie rzeczywistych języków ludzkich, (w:) Przegląd Glottodydaktyczny 13, 7-38.
• GRUCZA F. (2007), Lingwistyka Stosowana. Historia – zadania – osiągnięcia. Warszawa.
• GRUCZA F. (2010a), Od lingwistyki wyrazu do lingwistyki tekstu i dyskursu: o wielości dróg rozwoju lingwistyki i kryteriów jego oceny, (w:) A. Waszczuk-Zin (red.), Lingwistyka stosowana – języki specjalistyczne – dyskursy zawodowe. Publikacja jubileuszowa, t III. Warszawa, 13-56.
• GRUCZA F. (2010b), Zum ontologischen Status menschlicher Sprachen, ihren Funktionen, den Aufgaben der Sprachwissenschaft und des Sprachunterrichts, (w:) Kwartalnik Neofilologiczny 3/2010 [w druku].
• GRUCZA F. (2011), Lingwistyka i kulturologia antropocentryczna: Co łączy, co dzieli te dziedziny? (w druku).
• GRUCZA S. (2007), Od lingwistyki tekstu do lingwistyki tekstu specjalistycznego. Warszawa.
• GRUCZA S. (2008), Lingwistyka języków specjalistycznych. Warszawa.
• GRUCZA S. (2010a), Glottodydaktyka specjalistyczna – jej przedmiot i cele poznawcze, (w:) J. Knieja, T. Zygmunt, Ł. Brzana (red.), Literaturoznawstwo, językoznawstwo i kulturoznawstwo jako płaszczyzny przekazu we współczesnej glottodydaktyce. Lublin, 35-48.
• GRUCZA S. (2010b), Język a poznanie – kilka uwag na temat rozważania ich wzajemnych relacji, (w:) S. Grucza, A. Marchwiński, M. Płużyczka (red.), Translatoryka. Koncepcje – Modele – Ana- lizy. Księga jubileuszowa ofiarowana Profesor Barbarze Z. Kielar z okazji 80. rocznicy urodzin. Warszawa, 54-67.
• GRUCZA S. (2011), Nowe platformy dydaktyczne: Lingwistycznie Inteligentne Systemy Translo- i Glottodydaktyczne (LISTiG), (w:) Lingwistyka Stosowana/ Applied Linguistics/ Angewandte Linguistik, 3, 167-176.
• GRUCZA S. 2008b, Dydaktyka translacji. Terminologiczna preparacja dydaktycznych tekstów specjalistycznych, (w:) F. Grucza, J. Lukszyn (red.), Podstawy Technolingwistyki II, 155-182.
• HOCHMAN D. W. (2006), Optical Imaging, (w:) Encyclopedia of Language & Linguistics, 5-60.
• HUEY E. B. (1908/1968), The Psychology and Pedagogy of Reading. With a Review of the History of Reading and Writing and of Methods, Texts, and Hygiene in Reading. New York. (1968: Cambridge, MA: MIT Press).
• JADACKI J. (2003), Człowiek i świat. Propedeutyka filozofii. Warszawa.
• JÄGER L. (2004), Wie viel Sprache braucht der Geist? Mediale Konstitutionsbedingungen des Menta- len, (w:) L. Jäger, E. Linz (red.), Medialität und Mentalistät. Theoretische und empirische Studien zum Verhältnis von Sprache, Subjektivität und Kognition. München, 15-42.
• KACZMAREK, B. L. J. (1993), Płaty czołowe a język i zachowanie człowieka. Lublin.
• KACZMAREK, B. L. J. (1995a), Mózg, język, zachowanie. Lublin.
• KACZMAREK, B. L. J. (1995b), Mózgowa organizacja mowy. Lublin.
• KAPCZYŃSKI A., P. KASPROWSKI, P. KUŹNIACKI (2006), Modern access control based on eye movement analysis and keystroke dynamics, (w:) Proceedings of the International Multiconference on Computer Science and Information Technology, 477 – 483: [http://www.proceedings2006.imc- sit.org/pliks/126.pdf].
• KAPCZYŃSKI A., P. KASPROWSKI, P. KUŹNIACKI, J. OBER (2004), Behawioralne metody identyfikacji tożsamości. Materiały konferencji Współczesne Problemy Sieci Komputerowych. Warszawa.
• KASPROWSKI P. (2004), Human Identification Using Eye Movements. [Rozprawa doktorska Politechnika Śląska, Gliwice].
• KRÄMER S. (2002), Sprache und Sprechen oder: Wie sinnvoll ist die Unterscheidung zwischen einem Schema und seinem Gebrauch? Ein Überblick, (w:) S. Krämer, E. König, (red.), Gibt es eine Sprache hinter dem Sprechen? Frankfurt a. M., 97-125.
• LIEBERT W.-A. (2002), Wissenstransformationen: Handlungssemantische Analysen von wissenschafts- und Vermittlungstexten. Berlin.
• LINZ E. (2002), Indiskrete Semantik. Kognitive Linguistik und neurowissenschaftliche Theoriebildung. München.
• LÖNNEKER B. (2005), Weltwissen in Textannotationen mit Konzeptframes: Modell, Methode, Re- sultate, (w:) S. Bran, K. Kohn (red.), Sprache(n) in der Wissensgesellschaft. Frankfurt a. M., 127-142.
• LURIA A. R. (1974), Language and Brain Towards the Basic Problems of Neurolinguistics, (w:) Brain and Language 1, 1-14.
• MONTPELLIER Ph.C. (2006), The ontology and epistemology of linguistic objects, (w:) S. Auroux, E.F.K. Koerner, H.-J. Niederehe, K. Versteegh (red.) History of the Language Sciences Geschichte der Sprachwissenschaften Histoire des sciences du langage. Berlin, New York, 2571-2579.
• MUSZYŃSKI Z. (2004), Język a umysł rozszerzony, (w:) Logopedia 33, 9-25.
• PAPANICOLAOU A. C., P. G. SIMOS, S SARKARI (2006), Magnetoencephalography, (w:) Encyclopedia of Language & Linguistics, 437-444.
• PAVLOVIĆ N., K.T.H. JENSEN (2009), Eye tracking translation directionality, (w:) A. Pym, A. Perekrestenko (red.), Translation Research Projects 2, Tarragona: Intercultural Studies Group, 93-109: [http://isg.urv.es/publicity/isg/publications/trp_2_2009/index.htm].
• POOLE, A., L.J. BALL (2005), Eye Tracking in Human-Computer Interaction and Usability Research: Current Status and Future Prospects, (w:) Psychology (2005) 211–219 [citeseerx.ist.psu.edu].
• RAYMOND Jr. W. G., T. MATLOCK (2000), Psycholinguistics and mental representations, (w:) Cognitive Linguistics, 10 (3), 263–269.
• REITBAUER M. (2008), Keep an Eye on Information Processing: Eye Tracking Evidence for the Influence of Hypertext Structures on Navigational Behaviour and Textual Complexity, (w:) LSP & Profesonial Communication 8 2(16), 14-38.
• RICHARDSON D.C., M.J. SPIVEY (2004), Part 1: Eye-Tracking: Characteristics and Methods; Part 2: Eye-Tracking: Research Areas and Applications, (w:) Encyclopedia of Biomaterials and Biomedical Engineering, G. Wnek. G. Bowlin (red.) [http://www.eyethink.org/publications_assets/ EyeTrackingEBBE.pdf].
• ROTH G. (1996), Das Gehirn und seine Wirklichkeit: kognitive Neurobiologie und ihre philosophischen Konsequenzen. Frankfurt a. M.
• ROTH G. (2003), Fühlen, Denken, Handeln: Wie das Gehirn unser Verhalten steuert. Frankfurt a. M.
• SANDRA D. (1998), What linguists can and can’t tell you about the human mind: A reply to Croft, (w:) Cognitive Linguistics 9 (4), 361-378.
• SCHMIDT Ch.M. (2001), Abstraknonsgrad als Fachsprachenparameter? Die methodologische Relevanz eines kognitionslinguistisch fundierten Fachsprachen-Begriffs aus interkultureller Perspek- tive, (w:) Zeitschrift für Angewandte Linguistik, 34, 83-104.
• SCHNEIDER H.J. (2002), Beruht das Sprechenkönnen auf einem Sprachwissen?, (w:) S. Krämer, E. König (red.), Gibt es eine Sprache hinter dem Sprechen? Frankfurt a. M., 129-150.
• SCHNOTZ W. (1994), Aufbau von Wissenstrukturen. Untersuchungen zur Kohärenzbildung beim Wissenserwerb mit Texten. Weinheim.
• SCHÖNBERGER A. (2003), Drei falsche Grundannahmen der modernen Sprachwissenschaft, (w:) H.-I. Radatz, R. Schlösser (red.), Donum grammaticorum: Festschrift für Harro Stammerjohann. Tübingen, 267-286.
• SCHOTT E. (1922), Über die Registrierung des Nystagmus und anderer Augenbewegungen vermittels des Saitengalvanometers, (w:) Deutsches Archiv für klinisches Medizin 140, 79–90.
• STEPHEN D., Sh, O’BRIEN, M. CARL (2010), Eye tracking as an MT evaluation technique, (w:) Machine Translation, Vol. 24, Number 1, 1-13.
• VENDLER Z. (1995), Philosophy of language and ontology, (w:) M. Pascal, D. Gerhardus, K. Lorenz, G. Meggle (red.) Philosophy of Language/ La philosophie du langage/ Sprachphilosophie, t. 2. Berlin, New York, 1729-1738.
• WĄSIK Z. (1986), W sprawie koncepcji antropocentrycznej języka na potrzeby lingwistyki stosowanej. Na marginesie ksiażki Franciszka Gruczy Zagadnienia Metalingwistyki, (w:) Acta Universi- tatis Wratislaviensis. Studia Linguistica X 1986, 91-102.
• WĄSIK Z. (1996), O heteronomicznej naturze przedmiotu nauk o języku i sposobach jego autonomizowania, (w:) Z. Wąsik (red.), Heteronomie języka. Wrocław, 9-26.
• WĄSIK Z. (2005a) Język, języki czy właściwości językowe członków wspólnot komunikatywnych w przedmiocie badań lingwistycznych, (w:) Scripta Neophilologica Posnaniensia VII, 195-219.
• WĄSIK Z. (2005b) Rozumienie sposobów istnienia języka a kryteria podziału pracy lingwistycznej, (w:) M. Balowski, W. Chlebda (red.), Ogród nauk filologicznych. Księga jubileuszowa poświęcona Profesorowi Stanisławowi Kochmanowi. Opole, 657-665.
• WĄSKI E. (2007), Język – narzędzie czy właściwość człowieka? Poznań.
• WOLEŃSKI J. (2005), Epistemologia. Poznanie, prawda, wiedza i realizm. Warszawa.
• WOŹNIAK T. (2000), Zaburzenia języka w schizofrenii. Lublin.
• WOŹNIAK T. (2005), Narracja w schizofrenii. Lublin.
• WOŹNIAK T. (2006), Narracja jako narzędzie badania mowy u osób z zaburzeniami psychicznymi, (w:) Logopedia 35, 9-42.
• YNGVE V.H. (1986), Linguistics as a Science. Bloomington and Indianapolis.
• YNGVE V.H. (1991), Concepts of text and knowledge, (w:) A.D. Volpe (red.), The 17th LACUS Forum, 1990, Linguistic Association of Canada and the United States, Lake Bluff, IL, 539-550.
• YNGVE V.H. (1996), From Grammar to Science: New Foundations for General Linguistics. Amsterdam, Philadelphia.
• ZIMMERMANN K. (2004), Die Frage der Sprache hinter dem Sprechen: Was kann die Gehirnforschung dazu beitragen?, (w:) A. Graumann, P. Holz, M. Plümacher (red.) Towards a Dynamic Theory of Language. A Festschrift for Wolfgang Wildgen on Occasion of his 60th Birthday. Bo- chum, 21-57.
• ZIMMERMANN K. (2006), Wilhelm von Humboldts Verstehens- und Wortbegriff. Eine konstruktivistische Sprachtheorie avant la lettre, (w:) Beiträge zur Geschichte der Sprachwissenschaft, 16 (2006), 1-26.

Identifiers

ISSN

2080-4814