Full-text resources of CEJSH and other databases are now available in the new Library of Science.
Visit https://bibliotekanauki.pl

PL EN


2015 | 13 | 83-100

Article title

Organizacja i funkcjonowanie rewkomów na terenie powiatu łukowskiego (11-17 sierpnia 1920 r.)

Authors

Content

Title variants

EN
Organization and activity of pro-Bolshevik revolutionary committees in Łuków county (August 11-17, 1920)

Languages of publication

PL

Abstracts

PL
Artykuł omawia niespełna tygodniową okupację powiatu łukowskiego przez Armię Czerwoną w sierpniu 1920 roku oraz przebieg organizacji i funkcjonowania komitetów rewolucyjnych (rewkomów) na tym obszarze. Po wycofaniu się wojsk polskich znad Bugu, na południowe Podlasie wkroczyła Armia Czerwona, której zadaniem było m.in. zakładanie struktur komunistycznych w każdej zajętej miejscowości, folwarku i fabryce. Powiatowe, miejskie, gminne, folwarczne, i fabryczne rewkomy wyznaczone przez Armię Czerwoną miały charakter cywilno-wojskowy, i bezpośrednio były podporządkowane Radzie Wojskowo Rewolucyjnej armii, działającej na danym terenie. Na ich czele stawiano przeważnie dwóch komisarzy: wojskowego i cywilnego. Wojskowym był oficer Armii Czerwonej, a cywilnym przedstawiciel miejscowej ludności. Członkami większości rewkomów na zajmowanych terenach byli Żydzi, zwłaszcza działacze partii Bund i Poalej-Syjon, z którymi wkraczający na ziemie etnicznie polskie Sowieci łatwiej mogli się porozumieć po rosyjsku. Krótkotrwała okupacja powiatu łukowskiego przez Armię Czerwoną zakończyła się wraz z rozpoczęciem polskiej kontrofensywy znad Wieprza 16 sierpnia 19120 roku. Działalność sowieckiej władzy na omawianym obszarze nie spowodowała poważniejszych zmian polityczno-ekonomicznych, a próba pozyskania ludności polskiej dla idei komunistycznej zakończyła się całkowitym niepowodzeniem.
EN
The following article outlines Łuków county in August 1920, when the Red Army occupied it for almost a week, as well as the organization and activity of revolutionary committees (revkoms) in the region. After Polish troops retreated from the Bug river, the Red Army entered Southern Podlasie with the aim of setting up communist structures in every village, manor and factory that had been seized. County, municipal, district, manor and factory revkoms, which were established by the Red Army, were civil-military organs supervised by the Military Revolutionary Council operating in that region. Most of the time, revkoms were chaired by two commissars – a military and civil one. The first was appointed from among Red Army officers whereas the latter was a representative of the local community. Jews, especially those belonging to the Bund and Poalej-Syjon parties, held membership in most revkoms across occupied territories as the Soviets who had entered the Polish soil found it easier to communicate with them in Russian. The Red Army occupation of Łuków county ended when the Polish army launched its counteroffensive by the Wieprz river on August 16, 1920. Altogether, the Soviet authority did not have much impact on the political or economic situation in the region and failed to recruit Polish supporters of its communist ideology.

Year

Volume

13

Pages

83-100

Physical description

Contributors

author
  • Państwowa Szkoła Wyższa im. Papieża Jana Pawła II w Białej Podlaskiej

References

  • J. S. Majewski, Łuków miasto powiatowe w województwie lubelskim. Monografia, Łuków 1930 R. Orłowski, J. R. Szaflik, Dzieje miasta Łukowa, Lublin 1962 K. Jastrzębska, Życie polityczne Łukowa i powiatu łukowskiego w okresie dwudziestolecia międzywojennego, [w:] Łuków i okolice w XIX i XX wieku, pod red. R. Turkowskiego, Warszawa 1981 J. Szczepański, Wojna 1920 na Mazowszu i Podlasiu, Warszawa – Pułtusk 1995 H. Mierzwiński, Wojna polsko-sowiecka 1919-1920, Biała Podlaska 1991 S. Krzykała, Rady delegatów na Lubelszczyźnie 1918-1920, Lublin 1968 D. Magier, Komuniści w powiecie radzyńskim w latach 1918-1944, „Radzyński Rocznik Humanistyczny”, t. 6, 2008 P. Borek, Garnizon Wojska Polskiego w Białej Podlaskiej w latach 1918-1939, Biała Podlaska 2006 P. Borek, Walki z Armią Czerwoną nad Bugiem w pierwszej dekadzie sierpnia 1920 r., [w:] Pola bitew wczoraj i dziś, red. A. Olejko i in., Oświęcim 2013 A. Ajnenkiel, Od rządów ludowych do przewrotu majowego. Zarys dziejów politycznych Polski 1918-1926, Warszawa 1978 Obrona Państwa w 1920 roku. Księga Sprawozdawczo-Pamiątkowa Generalnego Inspektoratu Armii Ochotniczej i Obywatelskich Komitetów Obrony Państwa, pod red. W. Ścibor-Rylskiego, Warszawa 1923 W. Pobóg-Malinowski, Najnowsza historia polityczna Polski 1864-1945, t. II, Wyd. 3, Gdańsk 1990 L. Wyszczelski, Warszawa 1920, wyd. III, Warszawa 2005 N. Davies, Orzeł biały Czerwona gwiazda, Kraków 1997 I. Babel, Dziennik 1920, Warszawa 2000 H. Mierzwiński, Wojna polsko-sowiecka 1919-1920, [w:] Rok 1920 na Podlasiu. Materiały z sesji popularno-naukowej zorganizowanej 10 XI 1990 r. w Białej Podlaskiej, red. H. Mierzwiński, Biała Podlaska 1991 S. Kawczak, Milknące echa. Wspomnienia z wojny 1914-1920, Warszawa 1991 D. Magier, Kolaboracja z bolszewikami w regionie bialskopodlaskim w sierpniu 1920 roku skala, motywy, konsekwencje, [w:] Wobec Komunizmu. Materiały z sesji naukowej pt. „Lubelskie i południowe Podlasie wobec komunizmu 1918-1989”. Radzyń Podlaski 2 IX 2005, red. D. Magier, Radzyń Podlaski 2006 T. Żenczykowski, Dwa Komitety 1920 1944. Polska w planach Lenina i Stalina. Szkic historyczny, wyd. III, Warszawa 1990 P. Borek, Komitety rewolucyjne na południowym Podlasiu podczas wojny polsko-bolszewickiej (sierpień 1920 r.), „Podlaski Kwartalnik Kulturalny”, 2010, nr 3 J. Marchlewski, Rosja proletariacka a Polska burżuazyjna, [w:] Pisma wybrane, t. II, Warszawa 1956 T. Krawczak, W szlacheckim zaścianku, Warszawa – Siedlce 1993 P. Borek, Działalność siedleckiego komitetu wojskowo-rewolucyjnego w sierpniu 1920 roku, „Komunizm: System – Ludzie – Dokumentacja. Rocznik Naukowy” 2014, nr 3 M. Sioma, Społeczne konsekwencje najazdu Armii Czerwonej w 1920 roku na Lubelszczyznę, „Rocznik Chełmski” 2007, t. 11 M. Pietrzak, Sokołów Podlaski dawniej i dziś oraz opowiadania podlaskie z lat 1863-1945, Sokołów Podlaski, Sokołów Podlaski 2002 K. Czubaszek, Żydzi Łukowa i okolic, Warszawa 2008 K. Jastrzębska, Życie polityczne Łukowa i powiatu łukowskiego w okresie dwudziestolecia międzywojennego, [w:] Łuków i okolice w XIX i XX wieku, pod red. R. Turkowskiego, Warszawa 1981 F. Gryciuk, Wrzenie rewolucyjne w łukowskiem, [w:] Społeczeństwo siedleckie w walce o wyzwolenie narodowe i społeczne, Warszawa 1981 Inwazja bolszewicka a Żydzi. Zbiór dokumentów, z. I, Warszawa 1921 H. Mierzwiński, Południowe Podlasie w 1920 roku. 34 Pułk Piechoty w wojnie polsko-sowieckiej, Siedlce 1998 T. Krawczak, Postawa społeczeństwa siedleckiego w pierwszych latach niepodległego państwa, [w:] Społeczeństwo siedleckie w walce o wyzwolenie narodowe i społeczne, pod red. J. R. Szaflika, Warszawa 1981 D. Magier, Co konserwatywni endecy robili w bolszewickich komitetach rewolucyjnych?, „Podlaski Kwartalnik Kulturalny", 2007, nr 1 P. Borek, Polskie kontruderzenie znad Wieprza i walki na południowym Podlasiu w ostatniej fazie Bitwy Warszawskiej 1920 r., „Wschodni Rocznik Humanistyczny” 2014, t. X J. Piłsudski, Rok 1920, Łódź 1989 P. Borek, Postawa społeczeństwa Południowego Podlasia wobec kontruderzenia znad Wieprza w sierpniu 1920 roku, „Radzyński Rocznik Humanistyczny”, t. 8, 2010 A. Kołodziejczyk, Trudne początki niepodległości, [w:] Węgrów – dzieje miasta i okolic w latach 1441-1944, Węgrów 1991 D. Magier, Art. 108 kk, „Słowo Podlasia”, nr 34 z 25-31 VIII 1998

Document Type

Publication order reference

Identifiers

YADDA identifier

bwmeta1.element.desklight-00ea0224-50ea-4c12-98a4-3ad7d22e5137
JavaScript is turned off in your web browser. Turn it on to take full advantage of this site, then refresh the page.