Świadeczność Leksykon świadków rozproszonej Zagłady

• Authors: Kobielska Maria , Szczepan Aleksandra

Title variants

EN

Testimoniality: A Lexicon of Witnesses to the Dispersed Holocaust

• Languages of publication: PL

Abstracts

EN

The authors use the adjective ‘testimonial’ (orig. ‘świadeczny’), i.e. ‘bearing witness, confirmed by testimonies’ to propose an analysis of bottom-up figurations of the role of witness, which are present in communities living in the vicinity of uncommemorated sites of the dispersed Holocaust. The eponymous ‘testimoniality’, or the disposition for bearing testimony or being a witness, is examined as a special situation in which the sites of past violence engage witnesses, both human (e.g. neighbours and guardians) and non-human: the landscape, the biotope, objects, various gestures and relations. By proposing categories grounded in the material gathered during field research, the authors analyse functions which can be referred to as testimonial, or seeking to give testimony to the past. The result is a lexicon of testimonial actors, practices, objects and words.

Keywords

EN

witness; Holocaust; genocide; gesture; Polish culture of memory

• Publisher: Instytut im. Jerzego Grotowskiego we Wrocławiu
• Journal: Didaskalia. Gazeta Teatralna
• Year: 2020
• Issue: 160
• Pages: 1-35

Dates

published

2020-12

Contributors

author

Kobielska Maria

• Uniwersytet Jagielloński

author

Szczepan Aleksandra

• Uniwersytet Jagielloński

References

• Austin, John, Jak działać słowami, [w:] tegoż, Mówienie i poznawanie, tłum. B. Chwedeńczuk, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 1993.
• Boroń, Elżbieta, „Nie chcą pamiętać, nie mogą zapomnieć”, „Brzozowska Gazeta Powiatowa” 2019 nr 2 (168).
• Butler, Judith, Ramy wojny. Kiedy życie godne jest opłakiwania?, tłum. A. Czarnacka, Książka i Prasa, Warszawa 2011.
• Creet, Julia, Na poboczu. Świadectwo i gest, tłum. T. Mazur, [w:] Pamięć w filozofii XX wieku, red. Z. Rosińska, Uniwersytet Warszawski. Wydział Filozofii i Socjologii, Warszawa 2006.
• Czech, Sebastian, Holokaust – opętańcza wizja świata, „Brzozowska Gazeta Powiatowa” 2018 nr 1 (157).
• Dean, Carolyn J., The Politics of Suffering: From the Survivor-Witness to Humanitarian Witnessing, „Continuum. Journal of Media & Cultural Studies” 2017 nr 31, s. 5.
• Domański, Paweł, Izraelici w Żabnie, brak wydawcy, Żabno 2003.
• Domański, Paweł, Żabno w latach okupacji hitlerowskiej (1939-1945), brak wydawcy, Żabno 1997.
• Fulbrook, Mary, A Small Town Near Auschwitz: Ordinary Nazis and the Holocaust, Oxford University Press, Oxford 2012.
• Fulbrook, Mary, Bystanders: Catchall Concept, Alluring Alibi or Crucial Clue?, [w:] Probing the Limits of Categorization: The Bystander in Holocaust History, red. C. Morina i K. Thijs, Berghahn, New York, Oxford 2019.
• Greenblatt, Stephen, Pośrednik, tłum. K. Karpinowicz, M. Łukowska [w:] tegoż, Poetyka kulturowa. Pisma wybrane, red. i wstęp K. Kujawińska-Courtney, Universitas, Kraków 2006.
• Gross, Jan T., Sprawcy, ofiary i inni, „Zagłada Żydów. Studia i Materiały” 2014 nr 10.
• Hirsch, Marianne; Spitzer, Leo, Testimonial Objects: Memory, Gender, and Transmission, „Poetics Today” 2006 t. 27 nr 2.
• Janicka, Elżbieta, Pamięć przyswojona. Koncepcja polskiego doświadczenia zagłady Żydów jako traumy zbiorowej w świetle rewizji kategorii świadka, „Studia Litteraria et Historica” 2014/2015 nr 3-4.
• Józefczyk, Andrzej, Upamiętnienie haniebnych mordów, „Nowe Podkarpacie”, 6 lutego 2019.
• Kobielska, Maria, Polska pamięć autoafirmacyjna, „Teksty Drugie” 2016 nr 6.
• Kołodziejski, Lucjan, Ostatni świadek?, „Kurier Borzęcki” 2008 nr 2.
• Kołodziejski, Lucjan, Praca po linii zwalczania band, 2017, http://brzesko.ws/DesktopModules/Articles/ArticlesView.aspx?tabID=0&Ite… [dostęp: 30 X 2019].
• Kołodziejski Lucjan, Żydowska społeczność Borzęcina 1817-1942, b.d., maszynopis.
• Kołodziejski, Lucjan, Emilia Piękosz-Hynek: ostatnia Sprawiedliwa Wśród Narodów Świata z Borzęcina, „Kurier Borzęcki” 2019 nr 1.
• Kosofsky Sedgwick, Eve, Queer Performativity: Henry James’s “The Art of Novel”, „GLQ” 1993 t. 1.
• Krauss, Rosalind, Notatki o indeksie. Część 1, [w:] tejże, Oryginalność́ awangardy i inne mity modernistyczne, tłum. M. Szuba, słowo/obraz terytoria, Gdańsk 2011.
• „Kurier Borzęcki” 2019, nr 2, numer specjalny: Pamiętamy 1939–1945. Mieszkańcy Bielczy, Borzęcina Dolnego i Górnego, Jagniówki, Łazów, Przyborowa i Warysia w czasie II wojny światowej, 2019, nr 2.
• Linde Samuel Bogumił, Słownik języka polskiego, t. I-VI, nakładem autora, Warszawa 1807-1814.
• Nagranie uroczystości w Drugich Dołach w Radecznicy (inauguracja pomnika), 2 IX 2016 [nagranie własne].
• Nagranie uroczystości w Haczowie/Trześniowie (inauguracja pomnika), 12 X 2015 [dzięki uprzejmości Fundacji Zapomniane].
• Nagranie uroczystości w Szczurowej, 28 VII 2017 [nagranie własne].
• Nichols, Bill, Documentary Reenactment and the Fantasmatic Subject, „Critical Inquiry” 2008 t. 30 nr 1.
• Nycz, Ryszard, My, świadkowie, „Teksty Drugie” 2018 nr 3.
• Porębski, Mieczysław, Polskość jako sytuacja, „Znak” 2012, nr 690, http://www.miesiecznik.znak.com.pl/6902012mieczyslaw-porebskipolskosc-j… [dostęp: 29 X 2019].
• Rozmowa z A.B. przeprowadzona przez Kingę Siewior i Aleksandrę Szczepan, Szczurowa, 28 VII 2017.
• Rozmowa z Kazimierzem Siemczykiem p Radecznica, 2-3 IX 2016.
• Rozmowa z Marianną Zybałą, Radecznica, 2 VIII 2016.
• Sendyka, Roma, Od obserwatorów do gapiów. Kategoria bystander i analiza wizualna, „Teksty Drugie” 2018 nr 3.
• Sendyka, Roma, Od świadków do postronnych. Kategoria bystander i analiza podmiotów uwikłanych, [w:] Świadek: jak się staje, czym jest, red. A. Dauksza, K. Koprowska, IBL PAN, Warszawa 2019.
• Słownik języka polskiego, red. J. Karłowicz, A. A. Kryński, W. Niedźwiedzki, t. I–VIII, Warszawa 1900–1927 (tzw. Słownik warszawski).
• Słownik języka polskiego, red. W. Doroszewski, PWN, Warszawa 1958-1969.
• Smoter-Grzeszkiewicz, Regina, W dymie kominów ich pieśń…, brak wydawcy, Lublin 2005.
• Szczepan, Aleksandra, O wystawianiu historii. Świadek Zagłady na scenie zbrodni, „Teksty Drugie” 2018 nr 3.
• Szczepan, Aleksandra, Wyrodny świadek, „Czas Kultury” 2020 nr 1.
• „Tabor Pamięci Romów 2012”, https://www.youtube.com/watch?v=eYmmlQpxQ_U [dostęp: 3 II 2020].
• „Upamiętnienie w Trześniowie”, TVP 3 Rzeszów, https://rzeszow.tvp.pl/22147360/upamietnienie-w-trzesniowie [dostęp: 30 XII 2019].
• Weissman, Gary, Fantasies of Witnessing: Postwar Efforts to Experience the Holocaust, Cornell University Press, Ithaca 2004.
• Yahad – In Unum, nagranie nr 734P, 22 VIII 2017.
• Zdanowicz, Aleksander i in., Słownik języka polskiego, t. I-II, wydany staraniem i kosztem Maurycego Orgelbranda, Wilno 1861 (tzw. Słownik wileński).
• Zybała, Marianna, Stanisław Rozwar, Tak Cię widzę Radecznico, Urząd Gminy Radecznica, Radecznica 2013.
• Zybała, Marianna, Stanisław Rozwar, Żyli wśród nas, rękopis, Radecznica 2001.

Identifiers

DOI

10.34762/n1fp-3r02