Śląsk w zmiennym oku kamery – nowe kino powstające w regionie w kontekście filmowego „imaginarium”

• Authors: Copik Ilona

Title variants

EN

Silesia in Variable Eye of the Camera – New Cinema Created in the Region in the Context of Film Imaginarium

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Artykuł podejmuje problem zmiennego wizerunku Górnego Śląska w kinie polskim. Myślą przewodnią jest stosunek współczesnych reżyserów dzieł śląskich do filmowego imaginarium regionalnego wypracowanego przez mistrzów: Kazimierza Kutza, Janusza Kidawę, Lecha Majewskiego i innych. Kontekst rozważań stanowią odzwierciedlone w filmach antropologiczne i społeczne przemiany przestrzeni kulturowej regionu, będące efektem transformacji ekonomiczno-ustrojowej oraz różne strategie odnoszenia się do tradycji i poetyki kina regionalnego stosowane przez dzisiejszych twórców. Materiał badawczy stanowią filmy fabularne ostatniej dekady należące do kina głównego nurtu.

EN

The article addresses the problem of the changing image of Upper Silesia in Polish cinema. The guiding thought is the attitude of contemporary directors of work related to Silesia to the regional film imaginarium developed by the masters: Kazimierz Kutz, Janusz Kidawa, Lech Majewski and others. The context of the analysis are the anthropological and social transformations of the cultural space of the region, resulting from the economic and political transformation and different strategies of referring to the tradition and poetics of regional cinema reflected in the films of contemporary filmmakers. The research material is made up of feature films of the last decade that belong to the mainstream cinema.

Keywords

PL

Górny Śląsk;; kino polskie;; wizerunek Górnego Śląska w kinie polskim;; Kazimierz Kutz;; Janusz Kidawa;; Lech Majewski;; transformacja ekonomiczno-ustrojowa;; tradycja i poetyka kina regionalnego;

EN

Upper Silesia;; Polish cinema;; image of Upper Silesia in Polish cinema;; Kazimierz Kutz;; Janusz Kidawa;; Lech Majewski;; the economic and political transformation;'; the tradition and poetics of regional cinema;

• Publisher: Polska Akademia Nauk. Instytut Sztuki PAN
• Journal: Kwartalnik Filmowy
• Year: 2018
• Issue: 103 Młode kino polskie - konfrontacja pokoleń
• Pages: 25-41

Contributors

author

Copik Ilona

• Uniwersytet Śląski

References

• Baniewicz E., Kazimierz Kutz. Iskry, Warszawa 1999.
• Baniewicz E., Kazimierz Kutz. Z dołu widać inaczej, Wydawnictwa Artystyczne i Filmowe, Warszawa 1994.
• Bauman Z., Tożsamość. Rozmowy z Benedetto Vecchim, Gdańskie Wydawnictwo Psychologiczne, Gdańsk 2007.
• Copik I., Topografie i krajobrazy. Filmowy Śląsk, Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego, Katowice 2017.
• Dąb A., Śląski .„Gazeta Wyborcza”. Gazeta w Katowicach. 05/09/2001.
• Gerlich M. G., „My prawdziwi Górnoślązacy…”. Studium etnologiczne, Uniwersytet Śląski, Katowice 2010.
• Gerlich M. G., Śląski witraż. Prawdy, złudzenia, mity, Wydawnictwo „Śląsk”, Katowice 2016.
• Górny A., Miasto w świadomości jego mieszkańców, w: Katowice. Środowisko, dzieje, kultura, język i społeczeństwo…
• Gruszczyńska A., Symbol polskiego górnictwa hitem turystycznym. Turyści w zabrzańskiej kopalni, m. in. pracują, „Gazeta Wyborcza” Biznes 30.07.2016. http://wyborcza.biz/biznes/1,147747,20474633,symbol-gornictwa-polskim-hitem-turystycznym-turysci-przyjezdzaja.html?disableRedirects=true (dostępność: 02.08.2018).
• Haltof M., Kino polskie, tłum. M. Przylipiak, Słowo/obraz/terytoria, Gdańsk 2004.
• Hendrykowska M., Kazimierz Kutz odkrywa siłę „małej ojczyzny”, w: Historia kina polskiego, red. T. Lubelski, K. J. Zarębski, Fundacja Kino, Warszawa 2007.
• Kijonka J., Tożsamość współczesnych Górnoślązaków. Studium socjologiczne. Wydawnictwo Thesaurus Silesiae, Katowice 2016.
• Kutzowisko 2. Red. A. Gwóźdź. Wydawnictwo „Śląsk”, Katowice 2009.
• Kutzowisko. O twórczości filmowej, teatralnej i telewizyjnej Kazimierza Kutza. Red. A. Gwóźdź. Wydawnictwo „Książnica”, Katowice 2000.
• Lewandowski J. F., Historia Śląska według Kutza. Wydawnictwo „Śląsk”, Katowice 2004.
• Lewandowski J. F., Kino śląskie. Wydawnictwo „Śląsk”, Katowice 2012.
• Lubelski T., Autor jako bohater. W: Autor w filmie. Red. M. Hendrykowski. Państwowa Wyższa Szkoła Sztuk Plastycznych i Uniwersytet Adama Mickiewicza, Poznań 1991.
• Lubelski T., Historia kina polskiego. Twórcy, filmy, konteksty. Videograf II, Katowice 2009.
• Maniewski M., Zgorszenie publiczne. „Kino” 2010 nr 9.
• Miczka T., Instytucje kinematograficzne i profesjonalna twórczość filmowa. W: Katowice. Środowisko, dzieje, kultura, język i społeczeństwo. T. 2. Red. A. Barciak, E. Chojecka, S. Fertacz. Muzeum Historii Katowic, Katowice 2012.
• Nadgrodkiewicz G., Śląsk, czyli szkic do portretu pokolenia. „Kwartalnik Filmowy” 2007, nr 57/58.
• Obozowe dzieje Świętochłowic Eintrachthütte-Zgoda. Red. A. Dziurok. IPN, Katowice-Świętochłowice 2002.
• Reżyser „Zgody”: Również i my Polacy możemy odegrać rolę oprawcy, „Gazeta Prawna” Kultura 13.10.2017 http://kultura.gazetaprawna.pl/artykuly/1077846,rezyser-zgody-o-swoim-filmie-zgoda.html (dostępność: 02.08.2018).
• Smolorz M., Śląsk wymyślony, Antena Górnośląska, Katowice 2012.
• Sobolewski T., Festiwal w Gdyni 2016. Kino moralnego niepokoju 2.0,. „Gazeta Wyborcza” Kultura, 22.09.2016. http://wyborcza.pl/7,75410,20727504,festiwal-w-gdyni-2016-kino-moralnego-niepokoju-2-0-sobolewski.html (dostępność: 26.07.2018).
• Staszczyszyn B., Zgoda, reż. Maciej Sobieszczański, https://culture.pl/pl/dzielo/zgoda-rez-maciej-sobieszczanski (dostępność: 02.08.2018).
• Swadźba U., Wartości pracy, rodziny, religii – ciągłość i zmiana. Socjologiczne studium społeczności śląskich, Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego, Katowice 2012.
• Swadźba U., Żak M., Od żony górnika do naukowca. Zmiana systemu wartości i ról społecznych kobiet na terenach poprzemysłowych Górnego Śląska, Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego, Katowice 2016.
• Szpulak J., Kino wśród mitów. O filmach śląskich Kazimierza Kutza, Wydawnictwo Fundacji Collegium Europaeum Gnesnense, Gniezno 2005.
• Tes U., Honek U., Wobec tajemnicy. Rozmowa z Lechem Majewskim. W: W stronę kina filozoficznego. Antologia…
• Tes U., W poszukiwaniu kamienia filozoficznego – Angelus Lecha Majewskiego. W: W stronę kina filozoficznego. Antologia. Red. Taż. Wydawnictwo WAM, Kraków 2011.
• Zacher L., Transformacje społeczeństw od informacji do wiedzy. Wydawnictwo C. H. Beck, Warszawa 2007.