Językowe przejawy doświadczenia potocznego w Dniu świra Marka Koterskiego

• Authors: Małgorzata Miławska

Title variants

EN

Linguistic manifestations of colloquial experience in Marek Koterski’s Day of the wacko

• Languages of publication: PL

Abstracts

EN

The article aims at discussing the most characteristic linguistic devices thanks to which Marek Koterski performs stylization into the colloquial Polish language in Day of the Wacko (2002). This film is very popular not only with the demanding elite audience but also a statistical Pole because apart from difficult inter-textual references, the film also plays with the language of everyday communication. The film director tells about a subjective, colloquial experience of the world by the main character – Adaś Miauczyński, by means of different experiments. They have been analyzed in this study with the use of methodology developed by both structural linguistics and cognitive linguistics. Thus, among the most essential endeavors used byMarek Koterski, we can list the following: colloquialization and vulgarization, breaking correct syntactic order, introducing word formative peculiarities and inflectional disorders. Exaggeration of mechanisms ruling the colloquial Polish language makes two main characters – Adaś and the Language, decide about Day of the Wacko popularity.

Keywords

EN

MAREK KOTERSKI; STYLIZATION; A POETIC FUNCTION OF THE LANGUAGE; A COLLOQUIAL LANGUAGE; A CATEGORY OF COLLOQUIALISM

• Journal: Białostockie Archiwum Językowe
• Year: 2013
• Issue: 13
• Pages: 203-226

Contributors

author

Małgorzata Miławska

• Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu, POLAND

References

• Czeszewski M., Słownik polszczyzny potocznej, Warszawa 2006.
• Dąbrowska A., Słownik eufemizmów polskich, czyli w rzeczy mocno, w sposobie łagodnie, Warszawa 2005.
• Słownik języka polskiego, red. W. Doroszewski, Warszawa 1958–1969, wersja elektroniczna: http://doroszewski.pwn. [dostęp: 9.06.2013 r.].
• Uniwersalny słownik języka polskiego, red. S. Dubisz, Warszawa 2003.
• Wielki słownik frazeologiczny PWN z przysłowiami, red. A. Kłosińska, E. Sobol, A. Stankiewicz, Warszawa 2005.
• Koterski M., 2002, Dzień świra. Monolog dramatokomiczny w trzech częściach na dowolną ilość osób, w: idem, Dzień świra i inne monologi Adasia Miauczyńskiego na jedną lub więcej osób, Izabelin, s. 5–82.
• Anusiewicz J., 1992, Potoczność jako sposób doświadczania świata i jako postawa wobec świata, w: Potoczność w języku i kulturze, red. J. Anusiewicz i F. Nieckula, Język a Kultura, t. 5, Wrocław, s. 9–20.
• Bartmiński J., 1992, Styl potoczny, w: Potoczność w języku i kulturze, red. J. Anusiewicz i F. Nieckula, Język a Kultura, t. 5, Wrocław, s. 37–54.
• Bartmiński J., Panasiuk J., 2001, Stereotypy językowe, w: Współczesny język polski, red. J. Bartmiński, Lublin, s. 371–395.
• Bielas K., 2002, „Maruś, dlaczego tak się torturujesz?”, „Gazeta Wyborcza – Duży Format” 7.11.2002, http://www.archiwum.wyborcza.pl/Archiwum/1,0,1894574,20021107RP-DGW D,MARUS DLACZEGO TAK SIE TORTURUJESZ,.html [dostęp: 10.06.2013 r.].
• Buttler D., 1982, Miejsce języka potocznego wśród odmian współczesnej polszczyzny, w: Język literacki i jego warianty, red. S. Urbańczyk, Wrocław – Warszawa –Kraków – Gdańsk – Łódź, s. 17–28.
• Chyb M., Rosiak P., 2002, Nie nienawidzę już, „Przekrój”, nr 40, s. 16–21.
• Cieślak J., 2012, Prawdę słyszę od widzów, „Rzeczpospolita” 27.01.2012, http://archiwum.rp.pl/artykul/1116382-Praw|de-slysze--od-widzow.html [dostęp: 10.06.2013 r.]. Dunaj B., 2006, Zasady poprawnej wymowy polskiej, „Język Polski”, z. 3, s. 161–172.
• Dunaj B., Przybylska R., Sikora K., 1999, Język na co dzień, w: Polszczyzna 2000. Orędzie o stanie języka na przełomie tysiącleci, red. W. Pisarek, Kraków, s. 227–251.
• Furdal A., 1973, Klasyfikacja odmian współczesnego języka polskiego, Wrocław.
• Gajda S., 2002, Agresja językowa w stosunkach międzyludzkich, w: Język narzędziem myślenia i działania. Materiały z konferencji zorganizowanej z okazji 100-lecia „Poradnika Językowego” (Warszawa, 10–11 maja 2001 r.), red. W. Gruszczyński, Warszawa, s. 59–66.
• Głowiński M., 1986, O intertekstualności, „Pamiętnik Literacki” LXXVII, z. 4,s. 75–100.
• Jakobson R., 1960, Poetyka w świetle językoznawstwa, „Pamiętnik Literacki”, z. 2, s. 431–473.
• Jóźwiak K., 1984,We własnym rytmie. Rozmowa z Markiem Koterskim, „Film”, nr 32, s. 11–12.
• Kapuściński R., 2007, Ten Inny, Kraków.
• Klejsa K., 2007, Trudna sztuka bycia mężczyzną, inteligentem, Polakiem... Problemy z tożsamością w filmach Marka Koterskiego, w: Kino polskie po roku 1989, red.P. Zwierzchowski i D. Mazur, Bydgoszcz, s. 177–193.
• Kloch Z., 2008, Potoczność i wypowiadanie. Przyczynek do antropologii codzienności, „Studia Litteraria Polono-Slavica”, t. 8, s. 191–204.
• Kopciński J., 2002, Achilles na piętnastym piętrze wieżowca, w: M. Koterski, „Dzień świra” i inne monologi Adasia Miauczyńskiego na jedną lub więcej osób, Izabelin,s. 235–259.
• Kyzioł A., 2011, Ucho do języka, „Polityka”, nr 42, s. 86–87.
• Lebda R., 2003, POTOCZNOŚĆ – czyli mowa bytu, „Biuletyn Polskiego Towarzystwa Językoznawczego”, z. 59, s. 113–124.
• Lubelski T., 2008, Historia kina polskiego, Chorzów.
• Lubelski T., 2009, Nasza komedia narodowa, „Kwartalnik Filmowy”, nr 67/68, s. 286–303.
• Lubelski T., 2003, Wstyd zostawiony w szufladzie, „Tygodnik Powszechny”, nr 12, s. 16.
• Marcjanik M., 2006, ABC grzeczności językowej, w: Polszczyzna na co dzień, red. M. Bańko, Warszawa, s. 231–310.
• Marcjanik M., 2007, Grzeczność w komunikacji językowej, Warszawa, s. 35–54.
• Marcjanik M., 2001, Etykieta językowa, w: Współczesny język polski, red. J. Bartmiński, Lublin, s. 281–291.
• Markowski A., 1992, Polszczyzna końca XX wieku, Warszawa.
• Mazierska E., 2006, Marek Koterski, czyli rzecz o braku harmonii, w: Marek Koterski, red. G. M. Grabowska, Warszawa, s. 7–53; eadem, Dzień świra, w: Marek Koterski, op. cit., s. 74–77.
• Mazierska E., 2003, Oswajanie szaleństwa, przyglądanie się polskości, „Kino”, nr 3,s. 39–44.mh, 2002, W kinie: „Dzień świra”, „Odra”, nr 07–08, s. 107.
• Najlepsze kasztany. Księga cytatów polskiego filmu, wybór i oprac.M. Hendrykowski,Poznań 2013.
• Ogonowska A., 2004, Film jako tekst kultury, w: eadem, Tekst filmowy we współczesnym pejzażu kulturowym, Kraków, s. 17–35.
• Pawłowski R., 1998, Bohater naszych czasów, „Gazeta Wyborcza – Gazeta Stołeczna” 28.09.1998, archiwum=http://www.archiwum.wyborcza.pl/Archiwum/1,0,557320,19980928WA-DLO,Bohater naszych czasow,.html [dostęp: 10.06.2013 r.].
• Piotrowska A., 2002, Psychoza po polsku, „Tygodnik Powszechny”, nr 26, s. 13.
• Pół znawca, pół kucharka, „Rzeczpospolita” 18.10.2002, http://archiwum.rp.pl/artykul/406357-Pol-znawca-pol-kucharka.html? =Rzeczpospolita-406357[dostęp: 10.06.2013 r.].
• Ruszpel M., 2007, Wszyscy jesteśmy Miauczyńskimi, „Dziennik: Polska – Europa –Świat” (dodatek „Kultura”), 29.06.2007, s. 86.
• Sikora T., 2006, „No zielono... Jak szlag... W rzeczy samej... Wegetacja roślinna w tym roku wybuchła nad wyraz bujnie”, czyli co Marek Koterski robi z polszczyzną--ojczyzną w swoich filmach, „Studia Filmoznawcze”, nr 27, s. 161–181.
• Skolasińska A., 2009, Zupa po polsku. Zależności pokoleniowe w polskiej rodzinie na przykładzie „Dnia świra” Marka Koterskiego, w: Inna scena. Konstelacje rodzinne.Obraz rodziny w polskim dramacie i teatrze w perspektywie gender i queer, red.A. Adamiecka–Sitek, D. Buchwald, Warszawa, s. 237–260.
• Sławińska J., 2002, Adaś w każdym z nas. Rozmowa z Markiem Kondratem, „Kino”,nr 11, s. 34.
• Sobolewski T., 1996, Śmiech to zdrowie, „Gazeta Wyborcza” 02.02.1996, http://www.archiwum.wyborcza.pl/Archiwum/1,0,206673,19960202RP-DGW,Kompleks Koterskiego,.html [dostęp: 10.06.2013 r.].
• Tokarski R., 2001, Słownictwo jako interpretacja świata, w: Współczesny język polski,red. J. Bartmińśki, Lublin, s. 343–370.
• Umińska B., 1988, Zapytano raz przechodnia..., „Kino”, nr 1, s. 7–10.
• Warchala J., 2003, Kategoria potoczności w języku, Katowice.
• Wilkoń A., 2000, Typologia odmian językowych współczesnej polszczyzny, wyd. II popr. i uzup., Katowice.
• Witaszek-Samborska M., 2005, Studia nad słownictwem kulinarnym we współczesnej polszczyźnie, Poznań.
• Witosz B., 2006, Potoczność jako wartość w dzisiejszej kulturze, „Stylistyka”, t. 15,s. 37–48.
• Wojtak M., 2002, Potoczność w tekstach prasowych, w: Język trzeciego tysiąclecia II. Zbiór referatów z konferencji (Kraków, 28 lutego – 2 marca 2002), t. 1: Noweoblicza komunikacji we współczesnej polszczyźnie, red. G. Szpila, Seria Języka komunikacja 4, Kraków, s. 323–334. Wójcik J., 1999, Szalona miłość czterdziestolatków, „Rzeczpospolita” 19.06.1999,http://archiwum.rp.pl/artykul/232452-Szalona-milosc-cztredziestolatkow.html? =Rzeczpospolita-232452 [dostęp: 10.06.2013 r.].
• Żurawiecki B., 2004, – Nie tym tonem, Miauczyński!, w: Autorzy kina polskiego, red.G. Stachówna, Kraków, s. s. 125–134
• http://pl.wikipedia.org/wiki/Kiwon [dostęp: 10.06.2013 r.].