Stan badań klimatu Poznania ze szczególnym uwzględnieniem pola temperatury i zjawiska miejskiej wyspy ciepła

• Authors: Półrolniczak Marek , Kolendowicz Leszek , Majkowska-Juskowiak Agnieszka

Title variants

EN

The State of Poznań climate research with particular focus on the air temperature and urban heat island phenomenon

• Languages of publication: PL EN

Abstracts

PL

W artykule przedstawiono zestawienie i najważniejsze wyniki prac dotyczących klimatu Poznania, które podzie-lono na dwie grupy. W pierwszej kolejności zaprezentowano prace, w których autorzy wykonali analizy na podstawie elementów meteorologicznych, zanotowanych na stacji Poznań-Ławica. Następnie przedstawiono i szerzej omówiono wyniki prac, bazujące na danych pomiarowych nie tylko ze wspomnianej stacji, ale również pochodzących z sieci stacji miejskich. W tej części opracowania przedstawiono zagadnienia dotyczące m.in. miejskiej wyspy ciepła, powierzchniowej wyspy ciepła na podstawie zdjęć satelitarnych, związków miejskiej wyspy ciepła z cyrkulacją atmosferyczną oraz cech charakterystycznych temperatury powietrza i temperatury powierzchni czynnej w typach obszarów wg Corine Land Cover. Zwrócono również uwagę na zagadnienie modelowania temperatury powietrza w mieście na podstawie danych satelitarnych i danych in situ z sieci stacji miejskich. Na podstawie obecnego stanu badań klimatu Poznania można stwierdzić, że obserwowane zmiany temperatury powietrza nawiązują do obserwowanych w innych stacjach meteorologicznych na obszarze Polski. Uwagę zwraca duży wzrost średniej rocznej temperatury powietrza obserwowany od połowy lat 80. ubiegłego wieku wynoszący około 0,5°C na 10 lat. Średnia roczna intensywność miejskiej wyspy ciepła wynosi niewiele ponad 1,0°C. Coraz częściej obserwowane są fale upa-łów, a zjawiska fal chłodu występują coraz rzadziej.

EN

The article describes the most important results from selected papers concerning the climate of Poznań. The structure of the paper is twofold. The first part presents articles and topics which are based on the data recoded in the Poznań-Ławica airport meteorological station. The second part presents papers where, in addition to data from the airport station, data from the network measurements of municipal stations are also included. This section contains issues concerning the urban heat island, the surface urban heat island, relations between the urban heat island and atmospheric circulation, the characteristics of air temperature and surface temperature according to the Corine Land Cover classification types, as well as information on the creation of a statistical model of air temperature in town according to satellite and in situ data derived from municipal station.

Keywords

PL

klimat miasta; temperatura powierzchni czynnej; miejska wyspa ciepła; jezioro chłodu; Poznań

EN

climate of city; boundary layer temperature; urban heat island; cool lake; Poznań

• Publisher: Łódzkie Towarzystwo Naukowe, Stowarzyszenie
• Journal: Acta Geographica Lodziensia
• Year: 2019
• Volume: 108
• Pages: 79-92

Contributors

author

Półrolniczak Marek

• Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu, Wydział Nauk Geograficznych i Geologicznych, Zakład Klimatologii

author

Kolendowicz Leszek

• Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu, Wydział Nauk Geograficznych i Geologicznych, Zakład Klimatologii

author

Majkowska-Juskowiak Agnieszka

• Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu, Wydział Nauk Geograficznych i Geologicznych, Zakład Klimatologii

References

• Bednorz E. 2003a. Snow cover in Poznań in the winters of 1990–1999. W: J. Pyka, M. Dubicka, A. Szczepankiewicz-Szmyrka, M. Sobik, M. Błaś (red.) Man and climate in the 20th century. Acta Universitatis Wratislaviensis No 2542, Studia Geograficzne 75: 310-320.
• Bednorz E. 2003b. Wstępne porównanie średniej dobowej temperatury powietrza dwóch stacji meteorologicznych w rejonie Poznania. Badania fizjograficzne nad Polską Zachodnią, Seria A – Geo-grafia Fizyczna 54: 21-25.
• Bednorz E. 2013. Heavy snow in Polish–German lowlands–Large-scale synoptic reasons and economic impacts. Weather and Climate Extremes 2: 1-6.
• BernasM., Kolendowicz L. 2013. Wpływ cyrkulacji at-mosferycznej na występowanie ekstremalnych opadów w Poznaniu w latach 1920–2010. Badania Fizjograficzne nad Polską Zachodnią, Seria A – Geografia Fizyczna 64: 7-27.
• Busiakiewicz A. 2011. Dynamika miejskiej wyspy ciepła na obszarze Poznania w świetle wybranych elementów meteorologicznych. Rozprawa dok-torska – manuskrypt, Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu, Poznań.
• Czernecki B., Półrolniczak M., Kolendowicz L., Marosz M., Kendzierski S., Pilguj N. 2017. Influence of the atmospheric conditions on PM10 concentrations in Poznań, Poland. Journal of At-mospheric Chemistry 74, 1: 115-139.
• Koczorowska R. 1995. Rozkład podstawowych parametrów meteorologicznych w wybranych punk-tach Poznania. Gazeta Obserwatora IMGW 44, 1: 10.
• Koczorowska R., Farat R. 2006. Specyfika warunków termicznych i wiatrowych aglomeracji poznańskiej (The specificity of thermal and wind condition of Poznań agglomeration). IMGW, Poznań.
• Kolendowicz L. 1991. Wpływ typów cyrkulacji atmos-fery wg klasyfikacji B. Osuchowskiej-Klein na pojawienie się burz w Poznaniu w latach 1954–1965. Badania fizjograficzne nad Polską Zachodnią, Seria A – Geografia Fizyczna 42: 133-150.
• Kolendowicz L. 1992. Typy cyrkulacji atmosfery a występowanie dni z burzą w Poznaniu w latach 1951–1990. Badania fizjograficzne nad Polską Zachodnią, Seria A – Geografia Fizyczna 44: 103-114.
• Kolendowicz L. 1999. Zmniejszenie częstości dni z bu-rzą na przełomie czerwca i lipca w Poznaniu w latach 1961–1990. Przegląd Geofizyczny XLIV, 1-2: 73-78.
• Kolendowicz L. 2003. Variability of thunderstorm activity in Poznań. W: J. Pyka, M. Dubicka, A. Szczepankiewicz-Szmyrka, M. Sobik, M. Błaś (red.) Man and climate in the 20th century. Acta Universitatis Wratislaviensis No 2542, Studia Geograficzne 75: 335-346.
• Kolendowicz L. 2007. Wpływ cyrkulacji atmosferycznej na występowanie dni z burzą w Poznaniu w latach 1951–2000. Badania fizjograficzne nad Polską Zachodnią, Seria A – Geografia Fizyczna 58: 81-89.
• Kolendowicz L., Czernecki B., Półrolniczak M., Tasza-rek M., Tomczyk A.M., Szyga-Pluta K. 2018. Homogenization of air temperature and its long-term trends in Poznań (Poland) for the period 1848–2016. Theoretical and Applied Climatology: 1-14.
• Majkowska A. 2015. Charakterystyka miejskiej wyspy ciepła w Poznaniu w 2014 roku przy wykorzystaniu danych satelitarnych MODIS. Praca dy-plomowa – Studium Podyplomowe Geoinfor-macja, manuskrypt.
• Majkowska A., Kolendowicz L., Półrolniczak M., Hauke J., Czernecki B. 2017. The urban heat island in the city of Poznań as derived from Landsat 5 TM. Theoretical and Applied Climatology 128, 3-4: 769-783.
• Majkowska-Juskowiak A. 2018. Estymacja wpływu pokrycia terenu na rozkład temperatury po-wierzchni czynnej i powietrza w Poznaniu na podstawie danych satelitarnych Landsat oraz danych pomiarowych. Rozprawa doktorska – manuskrypt, WNGiG, Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu, Poznań.
• PółrolniczakM. 2009. Międzydobowe zmiany ciśnienia atmosferycznego w Poznaniu na tle cyrkulacji atmosferycznej. Badania fizjograficzne nad Polską Zachodnią, Seria A – Geografia Fizyczna 60: 115-132.
• Półrolniczak M. 2010. Bioklimat Poznania na tle mechanicznych bodźców biometeorologicznych w latach 1951–2000. W: E. Bednorz, L. Kolendowicz (red.) Klimat Polski na tle klimatu Eu-ropy. Zmiany i ich konsekwencje. Bogucki Wydawnictwo Naukowe, Poznań: 107-119.
• Półrolniczak M., Kolendowicz L., Majkowska A., Czer-necki B. 2017. The influence of atmospheric circulation on the intensity of urban heat island and urban cold island in Poznań, Poland. Theoretical and Applied Climatology 127, 3-4: 611-125.
• PółrolniczakM., Tomczyk A.M., Kolendowicz L. 2018. Thermal conditions in the city of Poznań (Poland) during selected heat waves. Atmosphere 9 (1), 11: 1-15.
• Szczerbacki M. 1967. Klimat miasta Poznania. W: J. Jankowiak (red.) Zagadnienia klimatu i warunków higienicznych na obszarze Poznania i strefy podmiejskiej. Poznańskie Towarzystwo Przyjaciół Nauk. Komisja Upowszechniania Nauki, Poznań: 11-46
• Szyga-Pluta K. 2003. Cloud types in Kołobrzeg, Poznan and Wieluń in the months with the lowest and highest cloudines. W: J. Pyka, M. Dubicka, A. Szczepankiewicz-Szmyrka, M. Sobik, M. Błaś (red.) Man and climate in the 20th century. Acta Universitatis Wratislaviensis No 2542, Studia Geograficzne 75: 304-309.
• Szyga-Pluta K. 2009. Typy cyrkulacji atmosfery a rodzaje chmur w Poznaniu. Badania fizjograficzne nad Polską Zachodnią, Seria A – Geografia Fizyczna 60: 133-145.
• Szyga-Pluta K. 2010. Zachmurzenie w Moskwie i w Po-znaniu W: L. Kolendowicz (red.) Klimat Polski na tle klimatu Europy. Warunki cyrkulacyjne i radiacyjne. Bogucki Wydawnictwo Naukowe, Poznań: 157-170.
• Szyga-Pluta K. 2011. Zmienność termicznych pór roku w Poznaniu. Badania fizjograficzne nad Polską Zachodnią, Seria A – Geografia Fizyczna 62: 181-195.
• Szyga-Pluta K. Półrolniczak M. 2012. Międzydobowe zmiany ciśnienia atmosferycznego w Poznaniu na tle typów cyrkulacji GWL (Grosswetterla-gen). Przegląd Geograficzny 84, 3: 423-435.
• Tamulewicz J. 1996. Poznańska seria opadów atmosferycznych w świetle wskaźnika kontynentalizmu pluwialnego. Badania fizjograficzne nad Polską Zachodnią, Seria A – Geografia Fizyczna 47: 115-126.
• Tamulewicz J. 1998. Stosunki termiczne Poznania w świetle międzydobowych zmian temperatury powietrza. Badania fizjograficzne nad Polską Zachodnią, Seria A – Geografia Fizyczna 49: 195-203.
• Tamulewicz J., Woś A. 1994. Zmiany cech stosunków termicznych powietrza w Poznaniu w przekroju wieloletnim (1848–1990). Badania fizjograficzne nad Polską Zachodnią, Seria A – Geografia Fizyczna 45: 93-103.
• Tomczyk A.M., Półrolniczak M., Kolendowicz L. 2018. Cold waves in Poznań (Poland) and thermal conditions in the city during selected cold waves. At-mosphere 9 (6), 208: 1-13.
• Woś A. 1992. Temperatura powietrza poszczególnych pór roku w Poznaniu w przekroju wieloletnim. Badania fizjograficzne nad Polską Zachodnią, Seria A – Geografia Fizyczna 44: 177-183.