Edukacja matematyczna z perspektywy aksjologiczno-teleologicznej

• Authors: Pieronkiewicz Barbara

Title variants

EN

Mathematics education from an axiological and teleological perspectives

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Podczas gdy współczesny dyskurs naukowy oraz debaty edukacyjne są przesycone nie zawsze efektywnymi pytaniami o treści i metody nauczania matematyki, fundamentalne z punktu widzenia jednostki pytania o cel, sens i wartość nauczania i uczenia się matematyki zdają się pozostawać w cieniu. W artykule podjęto temat humanistycznych aspektów matematyki. Zaproponowano przyjęcie wielowymiarowej perspektywy w badaniu zagadnień związanych z edukacją matematyczną: ontologicznej, epistemologicznej oraz aksjologicznej. Nacisk został położony na ostatni wymiar. Przywołano cele kształcenia matematycznego w ujęciu Zofii Krygowskiej, a także przedstawiono definicje i klasyfikacje wartości odgrywających istotną rolę w aktywności matematycznej zarówno ucznia, jak i nauczyciela. Artykuł kończy refleksja na temat potrzeby spojrzenia na edukację matematyczną z perspektywy aksjologiczno-teleologicznej i prowadzenia w Polsce badań z zakresu dydaktyki matematyki, które by ten wymiar uwzględniały.

EN

While contemporary scientific discourse and educational debates are suffused with, not always effective, questions on both the content and methods of teaching mathematics, questions about the aim, meaning and value of mathematics education, fundamental from the perspective of the learner, seem to remain in the background. This article addresses the humanistic aspects of mathematics. It proposes the adoption of a multidimensional perspective in the study of issues related to mathematics education, encompassing ontological, epistemological and axiological dimensions, with an emphasis on the latter. Zofia Krygowska’s objectives of mathematics education are recalled together with definitions and classifications of the values playing an important role in mathematics related activities of students and teachers. The article concludes with a reflection on the urgent need of looking at mathematics education from the axiological and teleological perspectives, and the importance of conducting research on mathematics education in Poland that would take these dimensions into account.

Keywords

PL

dydaktyka matematyki; wartości; cele; edukacja matematyczna; humanistyczne aspekty nauczania matematyki

EN

didactics of mathematics; values; goals; mathematics education; humanistic aspects of mathematics education

• Publisher: Instytut Badań Edukacyjnych
• Journal: Edukacja
• Year: 2017
• Issue: 1(2017)
• Pages: 55–66

Dates

published

2017-03-31

Contributors

author

Pieronkiewicz Barbara

• Instytut Matematyki, Uniwersytet Pedagogiczny w Krakowie

References

• Askew, M., Hodgen, J., Hossain, S. i Bretscher, N. (2010). Values and variables. Mathematics education in high-performing countries. London: Nuffield Foundation.
• Banach, C. (1996). Raport w sprawie obecności aksjologii systemów wartości w procesie edukacyjnym. W: W. Szewczyk (red.), Świat wartości i wychowanie. Warszawa: Fundacja Innowacja.
• Bishop, A. (1991). Mathematical enculturation: a cultural perspective on mathematics education (t. 6). New York: Springer Science & Business Media.
• Bishop, A. (1996). How should mathematics teaching in modern societies relate to cultural values – some preliminary questions. W: D. T. Nguyen i in. (red.), Proceedings of 7th Southeast Asian Conference on Mathematics Education (s. 96–102). Hanoi: Hanoi University of Technology.
• Bishop, A. (1988). Mathematics education in its cultural context. W: A. Bishop (red.), Mathematics education and culture (s. 179–191). Springer: Netherlands.
• Bishop, A. (1999). Mathematics teaching and values education – an intersection in need of research. Zentralblatt fur Didaktik der Mathematik, 31(1), 1–4.
• Bishop, A. (2005). Values in mathematics and science education: researchers’ and teachers’ views on the similarities and differences. W: M. Goos, C. Kanes i R. Brown (red.), Proceedings of the 4th International Mathematics Education and Society Conference (s. 88–98). Brisbane: Griffith University.
• Brockman, J. (1996). Trzecia kultura. Warszawa: CiS.
• Chesky, N. Z. i Wolfmeyer, M. R. (2015). STEM’s what, why, and how? Ontology, axiology, and epistemology. W: N. Z. Chesky i M. R. Wolfmeyer (red.), Philosophy of STEM education: a critical investigation (s. 17–43). New York: Palgrave Macmillan.
• Clarkson, P., Bishop, A. i Seah, W. T. (2010). Mathematics education and student values: the cultivation of mathematical wellbeing. W: T. Lovat, R. Toomey i N. Clement (red.), International research handbook on values education and student wellbeing (s. 111–135). Dordrecht: Springer.
• Dawidowicz, A. L. (2015). Human knowledge is indivisible. Several notes of mathematicians on margin of debate. W: A.K. Żeromska (red.), Mathematical transgressions and education (s. 11–16). Kraków: Wydawnictwo Szkolne Omega.
• DeBellis, V. A. i Goldin, G. A. (2006). Affect and meta-affect in mathematical problem solving: a representational perspective. Educational Studies in Mathematics, 63(2), 131–147.
• Dede, Y. (2006). Mathematics educational values of college students towards function concept. Eurasia Journal of Mathematics, Science and Technology Education, 2(1), 82–102.
• Denek, K. (1994). Wartości i cele edukacji szkolnej. Poznań–Toruń: Edytor.
• Dudzikowa, M. (2004). Mit o szkole jako miejscu „wszechstronnego rozwoju” ucznia. Eseje etno- pedagogiczne. Kraków: Impuls.
• Fabry, J. B. (1968). The pursuit of meaning. New York: Harper&Row.
• Frankl, V. E. (2009). Człowiek w poszukiwaniu sensu. Warszawa: Czarna Owca.
• Frankl, V. E. (2010). Wola sensu. Warszawa: Czarna Owca.
• Goldin G. (1999). Affect, meta-affect, and mathematical belief structures. W: E. Pehkonen i G. Törner (red.), Mathematical beliefs and their impact on teaching and learning of mathematics. Proceedings of the Workshop in Oberwolfach, Germany (s. 37–42). Duisburg: Gerhard Mercator Universitat.
• Goldin, G. A. (2002). Affect, meta-affect, and mathematical belief structures. W: E. Pehkonen i G. Törner (red.), Beliefs: a hidden variable in mathematics education? (s. 59–72). Dordrecht: Springer.
• Hammond, A. L. (1983). Matematyka – nasza niedostrzegalna kultura. W: L. A Steen (red.), Matematyka współczesna: dwanaście esejów. Warszawa: Wydawnictwo Naukowo-Techniczne.
• Homplewicz, J. (1996). Etyka pedagogiczna. Rzeszów: Wydawnictwo Wyższej Szkoły Pedagogicznej.
• Karpiński, M. i Zambrowska, M. (2015). Nauczanie matematyki w szkole podstawowej. Raport z badania. Warszawa: Instytut Badań Edukacyjnych.
• Kopaliński, M. (1994). Słownik wyrazów obcych i zwrotów obcojęzycznych. Warszawa: Wiedza Powszechna.
• Krygowska, Z. (1986). Elementy aktywności matematycznej, które powinny odgrywać znaczącą rolę w matematyce dla wszystkich. Dydaktyka Matematyki, 6, 25–41.
• Kwieciński, Z. (1995). Socjopatologia edukacji. Olecko: Mazurska Wszechnica Nauczycielska.
• Lehrer, J. (2008). Proust was a neuroscientist. New York: Houghton Mifflin Harcourt.
• Leśniak, J. (1958). Wartości kształcące nauczania matematyki, Rocznik Naukowo-Dydaktyczny, 7, 22–114.
• Łobocki, M. (1993). Pedagogika wobec wartości. W: B. Śliwerski (red.), Kontestacje pedagogiczne. Kraków: Impuls.
• Luttrell, V. R., Callen, B. W., Allen, C. S., Wood, M. D., Deeds, D. G. i Richard, D. C. (2010). The mathematics value inventory for general education students: development and initial validation. Educational and Psychological Measurement, 70(1), 142–160.
• Makiewicz, M. (2011). Matematyka – nasza niedostrzegalna kultura. Studia Pedagogiczne, 64, 287–307.
• Matusewicz, C. (1975). Psychologia wartości. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe.
• McLeod, D. B. (1992). Research on affect in mathematics education: a reconceptualization. W: D. A. Grouws (red.), Handbook of research on mathematics teaching and learning (s. 575–596). New York–Toronto: Macmillan.
• Mudyń, K. (1995). O granicach poznania: między wiedzą, niewiedzą i antywiedzą. Kraków: Impuls.
• Pasternak, W. (1995). Przestrzeń edukacyjna. Zielona Góra: Wydawnictwo Wyższej Szkoły Pedagogicznej im. T. Kotarbińskiego.
• Raths, L. E., Harmin, M. i Simon, S. B. (1987). Selections from values and teaching. W: J. P. F. Carbone (red.), Value theory and education (s. 198–214). Malabar: Robert E. Krieger.
• Rokeach, M. (1973). The nature of human values. New York: The Free Press.
• Sam, L. i Ernest, P. (1997). Values in mathematics education: what is planned and what is espoused? W: Brirtish society for research into learning mathematics. Proceedings of the Day Conference
• (s. 37–44). Nottingham: University of Nottngham.
• Sarton, G. (1931). The history of science and the history of civilization. Bloomington: Indiana University Press.
• Schoenfeld, A. H. (1992). Learning to think mathematically: problem solving, metacognition, and sense making in mathematics. W: D. A. Grouws (red.), Handbook of research on mathematics teaching and learning (s. 334–370). New Yor: Macmillan.
• Schwartz, S. H., Cieciuch, J., Vecchione, M., Davidov, E., Fischer, R., Beierlein, C. i Dirilen-Gumus, O. (2012). Refining the theory of basic individual values. Journal of Personality and Social Psychology, 103(4), 663–688.
• Seah, W. T. i Andersson, A. (2015). Valuing diversity in math. pedagogy through the volitional nature and alignment of values. W: A. Bishop, H. Tan i T. Barkatsas (red.), Diversity in mathematics education (s. 167–183). New York: Springer.
• Seah, W. T. i Bishop, A. J. (2000). Values in math. textbooks: a view through two Australasian regions. Referat wygłoszony podczas The 81st Annual Meeting of the American Educational Research Association, New Orleans.
• Seah, W. T., Andersson, A., Bishop, A. i Clarkson, P. (2016). What would the mathematics curriculum look like if values were the focus? For the Learning of Mathematics, 36(1), 14–20.
• Siwek, H. (2005). Dydaktyka matematyki: teoria i zastosowania w matematyce szkolnej. Warszawa: Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne.
• Śnieżyński, K. (2008). Filozofia sensu jako odpowiedź na kryzys metafizyki. W stronę nowej „filozofii pierwszej”. Poznańskie Studia Teologiczne, 22, 215–234.
• Snow, C. P. (1959). The two cultures and the scientific revolution. New York: Cambridge University Press.
• Snow, C. P. (1963). Two cultures. New York: New American Library.
• Snow, C. P. (1999). Dwie kultury. Warszawa: Prószyski i S-ka.
• Szurek, M. (2000). Matematyka dla humanistów.Warszawa: Wydawnicwo RTW.
• Vollstedt, M. (2011). On the classification of personal meaning: theory-governed typology vs empiricism-based clusters. W: B. Ubuz (red.), The 35th Conference of the International Group for the Psychology of Mathematics Education (s. 321–328). Ankara: University of Ankara.
• Wilson, E. O. (1999). Consilience: the unity of knowledge. New York: Vintage.
• Wojtyła, K. (1985). Osoba i czyn. Kraków: Polskie Towarzystwo Teologiczne.
• Żeromska, A. K. (2013). Metodologia matematyki jako przedmiot badań antropomatematycznych. Kraków: Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Pedagogicznego.

Notes

http://www.edukacja.ibe.edu.pl/images/numery/2017/1-4-pieronkiewicz-perspektywa-aksjologiczno-teleologiczna.pdf

Identifiers

DOI

10.24131/3724.170104