STARODRUK "WIELKIMI WSŁAWIONA CUDAMI" OPISUJĄCY DZIEJE CUDOWNEGO OBRAZU MATKI BOSKIEJ Z SZAMOTUŁ I ŁASKI PRZY NIM WYPROSZONE — PRZYCZYNEK DO HISTORII KULTURY RELIGIJNEJ DOBY BAROKU W WIELKOPOLSCE

• Authors: Jodłowski Krzysztof

Title variants

EN

The Old Print "Wielkimi wsławiona cudami" (Celebrated for Great Miracles), Describing the History of the Miraculous Likeness of Our Lady of Szamotuły and the Obtained Favours — a Contribution to the History of Baroque Religious Culture in Great Poland

• Languages of publication: PL EN

Abstracts

EN

The presented article is devoted to one of the old prints found in the collections of the Main Library at the Adam Mickiewicz University in Poznań (SD 3964 I). This book, issued in 1687 by Rev. Wojciech Laktański, a Poznań canon, deals with a small, seventeenth–century icon, to this day featured in the church of the Holy Virgin Mary and St. Stanis ław the Bishop in Szamotuły. The old print in question contains acts of two commissions, which met in 1665 and 1666 upon the initiative of Stefan Wierzbowski, Bishop of Poznań, in order to decide whether the painting could be presented to the public as miraculous; the other document are accounts of the favours obtained by the faithful, who sought the help of Our Lady of Szamotuły in 1675, 1686 and 1687. The old print constitutes the most important source for the recreation of the history of the Szamotuły painting from the time when it found itself in the Commonwealth. The original owner of the icon was a certain Ruthenian prince. During one of the wars waged by King Jan Kazimierz against Muscovy, the icon was seized by Aleksander Wolff, royal courtier and leaseholder of Szamotuły, who subsequently placed it in his castle chapel. One day, Wolff noticed bloody tears flowing down the face of the Madonna. News about the supernatural phenomenon rapidly reached the diocese. The circumstances of the miracle were examined by a special commission, which ordered the transference of the icon to the collegiate treasury. Yet another commission permitted a public display of the painting, which was installed in a specially built altar. From that time, the cult of Our Lady of Szamotuły developed uninterruptedly, reaching its apogee at the turn of the seventeenth century. Cited accounts indicate that the supernatural events usually concerned healing. Faith in the miraculous power of the likeness and the associated forms of the cult — pilgrimages, processions, services, and offered vota —are typical for the general image of post–Reformation religiosity. The distinguishing feature of Szamotuły among other Marian sanctuaries in Great Poland is the untypical nature of the adored painting — a copy of the depiction of the Our Lady of Kazan, extremely popular in Rus’.

• Publisher: Narodowy Instytut Dziedzictwa
• Journal: Ochrona Zabytków
• Year: 1999
• Issue: 3
• Pages: 304-311

Dates

published

1999

Contributors

author

Jodłowski Krzysztof

References

• Ikona Matki Boskiej z Szamotuł. Ze studiów nad funkcjonowaniem sztuki bizantyńskiej na ziemiach polskich w czasach nowożytnych w czasopiśmie „Balcanica Posnaniensia”, IV, 1989, s. 265–273;
• Chrześcijański Wschód a kultura polska, pod red. R. Łużnego, Lublin 1989, s. 335–346.
• J. Łukaszewicz, Krótki opis historyczny kościołów parochialnych (...) w dawnej diecezji poznańskiej, t. I, Poznań 1838, s. 301–304.
• J. Chociszewskiego, Cudowny obraz w Szamotułach, (w:) Piast: kalendarz [polski ludowy na rok] 1884, s. 15.
• S. Barącz, Cudowne obrazy Matki Najświętszej w Polsce, Lwów 1891, s. 260–261;
• O.Wacław z Sulgostowa [Wacław Nowakowski],O cudownych obrazach w Polsce Przenajświętszej Matki Bożej: wiadomości historyczne, bibliograficzne i ikonograficzne, Lwów 1902, s. 647;
• A. Fridrich, Historie cudownych obrazów Najświętszej Marii Panny w Polsce, t. 1, Kraków 1903, s. 208–210
• „Albumi Przewodnika Katolickiego” 1907, nr 5, s. 44–48,
• „Z grodu Halszki”, II, 1931 nr 3, s. 30
• (Historia obrazu Matki Boskiej Szamotulskiej, oprac. X. A. S.). Najpoważniejszą — jak dotąd — próbą odtworzenia dziejów obrazu jest nieopublikowana monografia pióra ks.
• C. Kałużyński, Cudowny obraz Matki Boskiej Szamotulskiej, mpis w zbiorach archiwum parafialnego w Szamotułach.
• Wielkopolski Słownik Biograficzny, przewodniczący komitetu red. A. Gąsiorowski, Warszawa– Poznań 1981, s. 403–404;
• J. Sójka, Z dziejów drukarstwa w Poznaniu w XVII wieku, Poznań 1976, s. 31–36, 142–143;
• Drukarze dawnej Polski od XV do XVII wieku, t. III, cz. 1: Wielkopolska, oprac. A. Kawecka–Gryczowa, K. Korotajowa, J. Sójka, Wrocław 1977, s .152–155.
• Katalog zabytków sztuki w Polsce (dalej: KZSP), t. 5, z. 23, s. 27.
• Z. Kuchowicz, Obyczaje staropolskie w XVII–XVIII wieku, Łódź, 1975, s. 103–106;
• K. Jodłowski, Kult cudownych wizerunków, (w:) Miejsca i obiekty kultu w Wielkopolsce, pod red. D. Matyaszczyk, Poznań 1996, s. 13–39.
• Lexikon der christlichen Ikonographie, Bd. III, Rom–Freiburg–Basel–Wien 1971;
• A. Prasał, Mały słownik ikon maryjnych, Warszawa 1996, s. 26–27.
• E. Iwanoyko, Ikona św. Jerzego szkoły nowogrodzkiej, „Zeszyty Naukowe UAM. Historia Sztuki” 1961, nr 3, s. 4.
• W. Gałka, Dawny klasztor franciszkanów w Pyzdrach: dokumentacja historyczno–architektoniczna, Poznań 1980, s. 100, mpis Wielkopolskiego Ośrodka Studiów i Ochrony Środowiska Kulturowego.
• W. Gałka, Wystrój i wyposażenie kamienic poznańskich na podstawie XVII– i XVIII–wiecznych źródeł archiwalnych, „Kronika Miasta Poznania” 1994, nr 1/2, s. 121.
• B. Dąb–Kalinowska, Teologia ikony w 2 połowie XVII wieku, „Artium Quaestiones”, II, Poznań 1983, s. 38–39.

Identifiers

ISSN

0029-8247