Full-text resources of CEJSH and other databases are now available in the new Library of Science.
Visit https://bibliotekanauki.pl

PL EN


2018 | 1 | 105-124

Article title

Perpetua sanitas mentis aneb o tom, jak nás Pán Bůh při zdravém rozumu zachovati ráčí

Selected contents from this journal

Title variants

EN
Perpetua sanitas mentis Or About How the Lord Helps Preserve Our Sanity of Mind

Languages of publication

CS

Abstracts

EN
According to the Decree on the Sacraments of the Council of Trent, one of the effects of frequent receiving of the Holy Communion is perpetua sanitas mentis, perpetual sanity of mind. The article demonstrates that these words echo a text, which the authors of the decree associated with Saint Cyprian of Carthage († 258), whereas its real author was the monk Ernaldus Bonaevallis († after 1159). It demonstrates that the theme of mental recovery through communion with Christ was present in the theology of the Church Fathers and in the liturgical prayer of the Church, and that the theologians and preachers of the twelfth century, including Ernaldus himself, turned their attention to it. It presents the way in which representatives of High Scholasticism Alexander of Hales († 1245) and Thomas Aquinas († 1274) reflected on sanitas or, more specifically, sanatio mentis. Their theology, and especially the theology of Doctor Angelicus, formed the thinking of the participants of the Council of Trent. It can thus serve as a key for understanding their words.

Discipline

Year

Volume

1

Pages

105-124

Physical description

Contributors

  • Katedra fundamentální a dogmatické teologie, Katolická teologická fakulta, Univerzita Karlova, Thákurova 3, 160 00 Praha 6

References

  • ALANUS DE INSULIS, De fide catholica contra haereticos (PL 210)
  • ALBERTUS MAGNUS, Commentarii in quartum librum Sententiarum (ed. Aug. Borgnet, 1894 [opera omnia, vol. 29, s. 687-692])
  • ALEXANDER HALENSIS, Quaestiones disputatae antequam esset frater, Quaracchi: Collegii S. Bonaventurae, 1960
  • Zoltan ALSZEGHY, "L'effetto corporale dell'Estrema Unzione," Gregorianum 3 (1957): 385-405
  • AMBROSIUS MEDIOLANENSIS, Explanatio psalmi (CSEL 64)
  • AMBROSIUS MEDIOLANENSIS, De paradiso (CSEL 32/1)
  • AUGUSTINUS DE DACIA, "Rotulus pugillaris", Angelicum 6 (1929)
  • AUGUSTINUS HIPPONENSIS, In Iohannis evangelium tractatus (CC SL 36)
  • AUGUSTINUS HIPPONENSIS, Sermones novissimi (REA 40)
  • Bernardi opera, sv. 5, Romae: Ed. Cistercienses, 1968
  • BONAVENTURA, Opera omnia, sv. V, Quaracchi: Collegii S. Bonaventurae, 1891
  • BONAVENTURA, Breviloquium: kompendium scholastické teologie, přeložil C. V. Pospíšil, Praha: Vyšehrad, 2004
  • Conciliorum Oecumenicorum Decreta, curantibus Josepho Alberigo, Josepho A. Dossetti, Perikle Joannou, Claudio Leonardi, Paulo Prodi, Bologna: Istituto per le Scienze Religiose, 1973
  • Concilium Tridentinum: diariorum, actorum, epistolarum, tractatuum nova collectio, tomus 7, pars 4, volumen 1, Acta Concilii iterum Tridentum Congregati a Massarello conscripta (1551-1552), Friburgi Brisgoviae: Herder, 1961
  • CYPRIANUS CARTHAGINENSIS, Epistulae (CC SL 3B)
  • Jean DESHUSSES (ed.), Le Sacramentaire Grégorien. Ses principales formes d'après les plus anciens manuscrits, sv. 1, Le sacramentaire, le supplément d'Aniane, Fribourg: Ed. universitaires Fribourg, 1971
  • Jean DESHUSSES (ed.), Le Sacramentaire Grégorien. Ses principales formes d'après les plus anciens manuscrits, sv. 2, Textes complémentaires pour la messe, Fribourg: Ed. universitaires Fribourg, 1979
  • Jean DESHUSSES (ed.), Le Sacramentaire grégorien: ses principales formes d'après les plus anciens manuscrits, édition comparative, sv. 3, Textes complémentaires divers, Fribourg: Ed. universitaires Fribourg, 1992
  • Dokumenty tridentského koncilu: latinský text a překlad do češtiny, z latinského originálu přeložil Ignác Antonín Hrdina, Praha: Krystal OP, s.r.o., 2015
  • Dokumenty II. vatikánského koncilu, Praha: Zvon, 1995
  • Gervais DUMEIGE, "Le Christ médecin dans la littérature chrétienne des premiers siècles", Rivista di archeologia cristiana 48 (1972): 115-141
  • Enchiridion symbolorum, definitionum et declarationum de rebus fidei et morum, Hrsg. Heinrich Denzinger, Peter Hünermann. 44. vydání, Freiburg - Basel - Wien: Herder, 2014
  • ERNALDUS BONAEVALLIS, Liber de cardinalibus operibus Christi usque ad ascensum eius ad Patrem (PL 189, 1609-1678)
  • Charles Lett FELTOE, Sacramentarium Leonianum, Cambridge: at the University Press, 1896
  • Gerhard FICHTNER, "Christus als Arzt. Ursprünge und Wirkungen eines Motivs", Frühmittelalterliche Studien 16 (1982): 1-18
  • FLORUS LUGDUNENSIS, Epistola ad Dragonem, Heti, Aldricum, Albericum et Hrabanum (CC CM 260)
  • FULGENTIUS RUSPENSIS, Epistulae XVIII (PL 65)
  • HUGO DE SANCTO VICTORE, De sacramentis christianae fidei (PL 176)
  • L. GODEFROY, "Eucharistie d'après le concile de Trente," in Dictionnaire de théologie catholique, sv. V/2, Paris: Letouzey et Ané, 1912, sl. 1326-1356
  • Joseph DE GUIBERT, "Le décret du concile de Florence pour les Arméniens: sa valeur dogmatique", Bulletin de Littérature ecclésiastique 6* (1919): 81-95, 150-162, 195-216
  • GUILLELMUS ALVERNUS, Sermones de tempore (CC CM 230A)
  • GUILLELMUS DE SANCTO THEODORICO, De sacramento altaris (CC CM 88)
  • CHROMATIUS AQUILEIENSIS, Sermones 12 (CC SL 9A)
  • Erwin ISERLOH, "Das tridentinische Messopferdekret in seinen Beziehungen zu der Kontroverstheologie der Zeit," in II Concilio di Trento e la riforma tndentina, Roma 1965, s. 401-439
  • Hubert JEDIN, Geschichte des Konzils von Trient, sv. III, Bologneser Tagung (1547/48), zweite Triener Tagungsperiode (1551/52), Freiburg - Basel - Wien: Herder, 1970
  • Joannis Chrysostomi Opera omnia quae exstant, vel quae ejus nomine circumferuntur, sv. 6/2, Parisiis: apud Gaume fratres, 1836
  • Harold G. KOENIG - Dana E. KING - Verna Benner CARSON, Handbook of Religion and Health, 2. vydání, New York: Oxford University Press, 2012
  • Jean LECLERCQ, "Les méditations eucharistiques d'Arnauld de Bonneval", Recherches de théologie ancienne et médiévale 13 (1946): 40-56
  • Liber sacramentorum Romanae Aeclesiae ordinis anni circuli (Sacramentarium Gelasianum sec. cod. Vat. Reg. lat. 316), Rome: Herder, 1960
  • Gary MACY, The Theologies of the Eucharist in the Early Scholastic Period: A Study of the Salvific Function of the Sacrament according to the Theologians c. 1080 - c. 1220, Oxford: Clarendon Press, 1984
  • Angelo MAFFEIS, "Il dibattito sull'eucaristia al Concilio di Trento tra riflessione teologica, controversia confessionale e definizione dogmatica," Teologia 37 (2012): 67-108.
  • MATTHAEUS DE AQUASPARTA, Quaestiones disputatae de gratia (Bibliotheca Franciscana Ascetica Medii Aevi 11 (1935)
  • Missale Gothicum (CC SL 159D)
  • Benedikt T. MOHELNÍK, "Místo eucharistie v triádě iniciačních svátostí," in KOLEKTIV AUTORŮ, Eucharistie jako pramen a vrchol života církve, Hradec Králové: Biskupství královéhradecké, 2015, s. 91-106
  • Benedikt T. MOHELNÍK, "Eucharistie - oběť Krista-Hlavy a jeho mystického Těla," AUC Theologica 1 (2016): 119-146
  • Notitia historico-litteraria (PL 189, 1509-1510)
  • OG[L]ERIUS DE LOCEDIO, De sermone Domini in ultima coena ad discipulos habito (PL 184)
  • Opera Divi Caecilii Cypriani Episcopi Carthaginensis, ab innumeris mendis repurgata, adiectis nonnullis libellis ex vetustissimis exemplaribus, quae hactenus non habebantur, ac semotis iis, quae falsò videbantur inscripta, unà cu[m] annotatiunculis, Basileae: Froben, 1520
  • Guy-Marie OURY, "Recherches sur Ernaud, abbé de Bonneval, historien de Saint Bernard", Revue Mabillon 59, č. 268 (1977): 97-127
  • PETRUS CELLENSIS, Commentaria in Ruth (CC CM 54)
  • PETRUS CELLENSIS, De panibus (PL 202)
  • PETRUS LOMBARDUS, Sententiae in iv libris distinctae (PL 192)
  • PETRUS LOMBARDUS, Collectanea in epistolas Pauli: In epistolam ad Romanos VII, v. 12-13 (PL 191)
  • Anna Maria Giacinta PIREDDA, "La "Malattia dell'anima" negli scrittori cristiani d'Africa", in L'Africa romana, Ozieri: Editrice Il torchietto, 1994, s. 409-424
  • Ctirad V. POSPÍŠIL, Jako v nebi, tak i na zemi: náčrt trinitární teologie, Praha: Krystal OP; Kostelní Vydří: Karmelitánské nakladatelství, 2007
  • PS.-BERNARDUS, Sermo de excellentia SS. Sacramenti (PL 184)
  • Pavel ŘÍČAN, Psychologie a náboženství spirituality, Praha: Portál, 2007
  • Sancti Caecilii Cypriani Opera recognita & illustrata per Joannem Oxoniensem episcopum, Oxonii: E Theatro Sheldoniano, 1682
  • Vladimír SMÉKAL, Pozvání do psychologie osobnosti: člověk v zrcadlení vědomí a jednání, 3., opr. vyd., Brno: Barrister & Principal, 2009
  • Cristina SORACI, "Aegrotabat pauper corpore, mente dives", in Poveri ammalati e ammalati poveri: dinamiche socio-conomiche, trasformazioni culturali e misure assistenziali nell'Occidente romano in età tardoantica, ed. Rosalia Marino - Concetta Molè - Antonio Pinzone, Catania: Edizioni del Prisma, 2006, s. 299-334
  • THOMAS DE AQUINO, Scriptum super Sententiis http://www.corpusthomisticum.org.
  • THOMAS DE AQUINO, Contra Gentiles http://www.corpusthomisticum.org.
  • THOMAS DE AQUINO, Summa theologiae http://www.corpusthomisticum.org.
  • THOMAS DE AQUINO, De veritate http://www.corpusthomisticum.org.
  • THOMAS DE AQUINO, De articulis fidei et Ecclesiae sacramentis ad archiepiscopum Panormitanum http://www.corpusthomisticum.org.
  • Sancti Thomae Aquinatis Doctoris Angelici Opera omnia iussu edita Leonis XIII P. M., sv. 15, Summa contra Gentiles: Liber quartus cum commentariis Francisci de Sylvestris Ferrariensis, Romae: apud sedem Commissionis Leoninae, 1930
  • Marie-Anne VANNIER, "L'image du Christ médecin chez les Pères", in Véronique BOUDON-MILLOT - Bernard POUDERON, Les Pères de l'Église face à la science médicale de leur temps, Paris: Beauchesne, 2005, s. 525-534
  • David VOPŘADA, Mystagogie Výkladu 118. žalmu svatého Ambrože, Červený Kostelec: Pavel Mervart, 2015
  • David VOPŘADA, "Ambrožova eucharistická mystagogie," in KOLEKTIV AUTORŮ, Eucharistie jako pramen a vrchol života církve, Hradec Králové: Biskupství královéhradecké, 2015, s. 33-63
  • ZACHARIAS CHRYSOPOLITANUS, Unum ex Quattuor, sive de Concordia evangelistarum (PL 186)

Document Type

Publication order reference

Identifiers

YADDA identifier

bwmeta1.element.desklight-02f7c927-28de-4c51-9df1-56de801e5598
JavaScript is turned off in your web browser. Turn it on to take full advantage of this site, then refresh the page.