Zmienne losy przymiotników „sowiecki” i „radziecki” w polskojęzycznej prasie wydawanej na Ukrainie sowieckiej w latach dwudziestych i trzydziestych XX wieku

• Authors: Dzięgiel Ewa

Title variants

EN

The changing fate of the adjectives "sowiecki" and "radziecki" in the Polish-language press published in Soviet Ukraine in the 1920s and 1930s

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Przedmiotem badań jest przypadek synonimii leksykalnej w komunistycznej prasie wydawanej w języku polskim na Ukrainie sowieckiej w latach 1918–1939 – „sowiecki” // „radziecki” (jako odpowiednik ros. „sowietskij”). Leksem „radziecki” był propagowany odgórnie przez czołowych polskich komunistów przebywających w państwie sowieckim, już od 1919 r. był obecny w głównych periodykach. Analiza frekwencyjna pokazuje, że „sowiecki” panował w prasie w latach 1920–1925, ale od 1926 r. to „radziecki” zyskał przewagę, zaś od 1930 r. stał się obowiązujący. Eliminacja przymiotnika „sowiecki” z komunistycznej praktyki wydawniczej miała związek zapewne z jego negatywną konotacją w propagandzie politycznej i odbiorze publicznym w II Rzeczpospolitej. Tę linię kontynuowały komunistyczne władze PRL, konkurencyjny „sowiecki” był zaś wówczas stosowany przez opozycję.

EN

The subject of research is the case of lexical synonymia in the communist press published in the Polish language in Soviet Ukraine in the years 1918–1939 – "sowiecki" // "radziecki" (as equivalents of the Russian "sowietskij"). The lexeme "radziecki" was propagated from the top-down by leading Polish communists residing in the Soviet state, and as early as 1919 it appeared in the main periodicals. Frequency analysis shows that "sowiecki" dominated in the press in 1920–1925, but as of 1926 "radziecki" gained an advantage, while it became prevailing from 1930. The elimination of the adjective sowiecki from communist publication practices was probably connected to its negative connotations in political propaganda and public reception in the Second Polish Republic. This line was continued by the communist authorities of the post-war Polish People’s Republic, they forced radziecki while the competing word sowiecki was at that time used by the opposition.

Keywords

PL

historia prasy polskiej polskojęzyczna prasa w ZSRR (1918–1939); sowietyzmy w języku polskim; kontakty językowe polsko-rosyjskie i polsko-ukraińskie; Polacy w ZSRR.

EN

history of the Polish press; Polish-language newspapers in the USSR (1918–1939); Sovietisms in Polish language; Polish-Russian and Polish-Ukrainian language contacts; Poles in the USSR

• Publisher: Towarzystwo Miłośników Języka Polskiego
• Journal: Język Polski
• Year: 2016
• Volume: 96
• Issue: 4
• Pages: 108-118

Contributors

author

Dzięgiel Ewa

• Instytut Języka Polskiego Polskiej Akademii Nauk, Kraków