Czy Siciński działał sam? Nowe spojrzenie na przyczyny zerwania sejmu 1652 r.

• Authors: Dankowski Michał Zbigniew

Title variants

EN

Did Siciński act alone? A new look at the causes of the rupture of the Sejm in 1652

• Languages of publication: PL EN

Abstracts

PL

Przed ponad półwieczem przyjęto ponad wszelką wątpliwość w polskiej historiografii, że autorem pierwszego praktycznego zastosowania instytucji liberum veto został Władysław Siciński podczas sejmu zimowego 1652 r. Utrwaliło się także stanowisko przedstawione przez nestora polskich badaczy parlamentaryzmu połowy XVII w. Ludwika Kubalę na temat przyczyn, które spowodowały zerwanie omawianego sejmu. Wskazywano na działalność Janusza Radziwiłła, który miał wykorzystać Sicińskiego dla własnych rozgrywek politycznych. Od ponad stu lat nie podważono stanowiska prezentowanego przez Kubalę, pomimo, że nie posiada ono dostatecznej argumentacji w źródłach. Nie można wykluczać, że dotychczas obowiązująca hipoteza jest trafna, ale należy również przyjrzeć się innym możliwym powodom, które mogły doprowadzić do precedensowego zastosowania liberum veto.

EN

More than half a century ago, it has been proven that the author of the first practical application of the liberum veto institution was Władysław Siciński during the Winter Sejm of 1652. The opinion presented by the senior Polish parliamentarian researcher of the mid-17th century, Ludwik Kubala, about the reasons of the breakdown of the discussed Sejm has been fixed. It was pointed out to Janusz Radziwiłł’s activity, which was to use Siciński for his own political games. For over a hundred years, the position presented by Kubala has not been challenged, even though it does not have sufficient reasoning in the sources. It can not be ruled out that the current hypothesis is correct, but it is also necessary to look at other possible reasons for the precedential application of the liberum veto institution.

Keywords

PL

1652; Radziwiłł; Siciński; liberum veto; Rzeczpospolita Obojga Narodów; Sejm

• Publisher: Wydawnictwo Adam Marszałek
• Journal: Przegląd Prawa Konstytucyjnego
• Year: 2018
• Issue: 1 (41)
• Pages: 189-205

Dates

published

2018-02-28

Contributors

author

Dankowski Michał Zbigniew

• Uniwersytet Gdański

References

• Augustyniak U., Wazowie i „królowie rodacy”. Studium z władzy królewskiej w Rzeczypospolitej XVII wieku, Warszawa 1999.
• Brückner A., Dzieje kultury polskiej, t. II, Kraków 1931.
• Czapliński W., Dwa sejmy 1652 roku, Wrocław 1955.
• Dąbrowski J., Senat koronny. Stan sejmujący w czasach Jana Kazimierza, Kraków 2000.
• Gierowski J.A., Rzeczpospolita w dobie złotej wolności (1648–1763), Wielka Historia Polski, t. V, Kraków 2001.
• Hoffman K.B., Historia reform politycznych w dawnej Polsce, Warszawa 1988.
• Kersten A., Hieronim Radziejowski. Studium władzy i opozycji, Warszawa 1988.
• Konarski S., O skutecznym rad sposobie, t. II, Warszawa 1923.
• Konopczyński W., Liberum veto. Studium porównawczo-historyczne, wyd. II, Kraków 2002.
• Kriegseisen W., Sejm Rzeczypospolitej Szlacheckiej (do 1763 roku), Warszawa 1995.
• Kubala L., Szkice historyczne, seria II, Warszawa 1901.
• Kutrzeba S., Sejm walny dawnej Rzeczypospolitej Polskiej, Warszawa 1921.
• Markiewicz B., Liberum veto albo o granicach społeczeństwa obywatelskiego, [w:] Obywatel odrodzenie pojęcia, red. B. Markiewicz, Warszawa 1993.
• Nagielski M., Janusz Radziwiłł, [w:] Hetmani Rzeczpospolitej Obojga Narodów, red. nauk. M. Nagielski, Warszawa 1995.
• Nagielski M., Rokosz Jerzego Lubomirskiego w 1665 r., Warszawa 1995.
• Pamiętniki Filipa, Michała i Teodora Obuchowiczów (1630–1707), opr. H. Lulewicz, A. Rachuba, Warszawa 2003.
• Pisma polityczne z czasów panowania Jana Kazimierza Wazy 1648–1668. Publicystyka –eksorbitancje – projekty – memoriały, opr. S. Ochmann-Staniszewska, t. I, Wrocław–Warszawa 1989.
• Rachuba A., Siciński Władysław, [w:] Polski Słownik Biograficzny, t. XXXVI, Warszawa–Kraków 1995.
• Radziwiłł A.S., Pamiętniki o dziejach w Polsce, przekł. i opr. A. Przyboś, R. Żelewski, t. III, Warszawa 1980.
• Sawicki M., Stronnictwo dworskie w Wielkim Księstwie Litewskim w latach 1648–1655, Opole 2010.
• Skorobohaty A.D., Diariusz, opr. T. Wasilewski, Warszawa 2000.
• Wasilewski T., Ostatni Waza na polskim tronie, Katowice 1984.
• Wierzbowski T., Vademecum. Podręcznik dla studyów archiwalnych, opr. K. Tyszkowski i B. Włodarski, Lwów–Warszawa 1926.
• Wisner H., Janusz Radziwiłł 1612–1655. Wojewoda wileński, hetman wielki litewski, Warszawa 2000.

Identifiers

DOI

https://doi.org/10.15804/ppk.2018.01.10