Niepowodzenia w studiowaniu z perspektywy uczelni i studentów

• Authors: Marcelina Smużewska , Krzysztof Wasielewski , Dominik Antonowicz

Title variants

EN

Educational failure in Polish higher education – internal stakeholders’ perspectives

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Przedmiotem rozważań podjętych w artykule jest zjawisko niepowodzeń edukacyjnych doświadczanych w trakcie studiów. Opisano, jak niepowodzenia są postrzegane przez przedstawicieli szkolnictwa wyższego, oraz jakie działania podejmuje się, aby im zaradzić. W pierwszej części artykułu przybliżono historię badań nad zjawiskiem niepowodzeń edukacyjnych oraz przeanalizowano narosłe w wyniku odmiennych tradycji metodologicznych problemy koncepcyjne i nieścisłości terminologiczne, które utrudniają prowadzenie analiz w tym obszarze. W drugiej części przedstawiono wyniki badań empirycznych, przeprowadzonych w formie 15 indywidualnych (z ekspertami w zakresie polityki publicznej wobec szkolnictwa wyższego) oraz 2 wywiadów grupowych (z młodymi pracownikami nauki i studentami). Badanie przeprowadzono w dwóch szkołach wyższych: publicznym uniwersytecie i uczelni niepublicznej o charakterze zawodowym. Skupiono się w nim na kwestii niepowodzeń edukacyjnych jako wyzwaniu dla polityki publicznej oraz polityki rekrutacyjnej realizowanej przez szkoły wyższe. W trzeciej części omówiono działania podejmowane przez badane uczelnie w celu minimalizacji skutków niepowodzeń edukacyjnych. Z wyników przeprowadzonego badania wynika, że zarówno na poziomie centralnym, jak i instytucji szkolnictwa wyższego, przerywanie nauki nie jest traktowane jako problem. Więcej uwagi poświęca się niewystarczającej selekcyjności systemu, problemom z rekrutacją czy kryzysowi demograficznemu jako zagrożeniu dla etatów nauczycieli akademickich.

EN

The paper aims to address drop-out from Polish higher education, focusing on two fundamental issues: (a) how it has been seen by various internal stakeholders; (b) what kind of action (if any) has been taken to address the problem by institutions themselves. The paper is in three major parts. The first examines the history of empirical studies and includes a major theoretical discussion about forms of educational failure in Poland. The intentionwas to raise all the major problems related to overlap in terminology reflecting the wide range of disciplines, in which drop-out has been researched. The second and the third parts report the empirical research, namely individual (IDI) and focus group interviews (FDI). In the second section special attention is paid to educational failure, while in the third the focus is on the various strategies to reduce its impact used by two institutions in public and private higher education.

Keywords

PL

niepowodzenia edukacyjne; szkolnictwo wyższe; selekcyjność; odpad i odsiew studencki

EN

educational failures; higher education; selectivity; student drop-out and retention

• Publisher: Instytut Badań Edukacyjnych
• Journal: Edukacja
• Year: 2015
• Issue: 4(135)
• Pages: 130–146

Dates

published

2015-12-31

Contributors

author

Marcelina Smużewska

• Instytut Socjologii, Uniwersytet Mikołaja Kopernika

author

Krzysztof Wasielewski

• Instytut Socjologii, Uniwersytet Mikołaja Kopernika

author

Dominik Antonowicz

• Instytut Socjologii, Uniwersytet Mikołaja Kopernika

References

• Antonowicz, D. i Gorlewski, B. (2011). Demograficzne tsunami. Warszawa: Instytut Rozwoju Kapitału Intelektualnego im. Sokratesa. Pobrano z http://instytutsokratesa.pl/pliki/Demograficzne_Tsunami_Instytut_Sokratesa.pdf
• Antonowicz, D., Krawczyk-Radwan, M. i Walczak, D. (2011). Rola marki dyplomu w perspektywie niżu demograficznego w Polsce 2010–2020. Nauka i Szkolnictwo Wyższe, 1, 87–106.
• Bandura, L. (1970). Trudności w procesie uczenia się. Warszawa: Państwowe Zakłady Wydawnictw Szkolnych.
• Białoń, L. (2012). Kształcenie kadr dla gospodarki innowacyjnej z perspektywy szkół wyższych. Nauka i Szkolnictwo Wyższe, 2, 102–116.
• Borowicz, R. (1976). Selekcje społeczne w toku kształcenia w szkole wyższej. Warszawa: Instytut Rozwoju Wsi i Rolnictwa PAN.
• Górniak, J. (red.). (2011). Bilans kapitału ludzkiego w Polsce. Warszawa: Polska Agencja Rozwoju Przedsiębiorczości.
• Centrum Badania Opinii Społecznej (2009). Aspiracje zawodowe Polaków. [Komunikat z badań nr BS/92/2009]. Warszawa: Centrum Badania Opinii Społecznej.
• Centrum Badania Opinii Społecznej (2013). Wykształcenie ma znaczenie? [Komunikat z badań, BS/96/2013]. Warszawa: Centrum Badania Opinii Społecznej.
• Ciecierska, T. (1963). Odpad i odsiew młodzieży w szkołach średnich: badania z terenu województwa bydgoskiego. Bydgoszcz–Łódź: Bydgoskie Towarzystwo Naukowe, PWN.
• Cylkowska-Nowak, M. (red.). (2004). Selekcyjna funkcja szkolnictwa wyższego w krajach Europy Zachodniej. Poznań: Wolumin.
• Czapiński, J. i Panek, T. (2014). Diagnoza społeczna 2013: warunki i jakość życia Polaków. Warszawa: Ministerstwo Pracy i Polityki Społecznej–Centrum Rozwoju Zasobów Ludzkich.
• Dietl, J. i Sapijaszka, Z. (red.). (2004). Oczekiwania biznesu wobec wyższych studiów menedżerskich. Łódź: Fundacja Edukacyjna Przedsiębiorczości.
• Domański, H. (2000). Selekcje ze względu na pochodzenie społeczne do szkoły średniej i na studia wyższe. Nauka i Szkolnictwo Wyższe, 2, 97–107 .
• Domański, H. (2004). Selekcja pochodzeniowa do szkoły średniej i na studia. Studia Socjologiczne, 2, 65–93.
• Drogosz-Zabłocka, E. i Minkiewicz, B. (2003). Kierunki kształcenia a rynek pracy na przykładzie kierunków ekonomicznych i technicznych. Nauka i Szkolnictwo Wyższe, 1, 122–142.
• Drogosz-Zabłocka, E. i Minkiewicz, B. (red.). (2007). Edukacja do pracy. Raport o rozwoju społecznym. Polska. Warszawa: Program Narodów Zjednoczonych ds. Rozwoju.
• Ernst&Young (2012). Kompetencje i kwalifikacje poszukiwane przez pracodawców wśród absolwentów szkół wyższych wchodzących na rynek pracy. Warszawa: Ernst&Young.
• Ernst&Young i Instytut Badań nad Gospodarką Rynkową (2009). Strategia rozwoju szkolnictwa wyższego w Polsce do 2020 roku. Warszawa: Ernst&Young.
• Federowicz, M. (red.). (2014). Program Międzynarodowej Oceny Umiejętności Uczniów PISA. Wyniki badania 2012 w Polsce. Warszawa: Instytut Filozofii i Socjologii PAN–Ministerstwo Edukacji Narodowej.
• Główny Urząd Statystyczny (2014a). Monitoring rynku pracy. Kwartalna informacja o aktywności ekonomicznej ludności. Warszawa: Główny Urząd Statystyczny.
• Główny Urząd Statystyczny (2014b). Podstawowe informacje o rozwoju demograficznym Polski do roku 2013. Warszawa: Główny Urząd Statystyczny.
• Gostkowski, Z. (1977). „Czas zmarnowany” w toku studiów na wybranych kierunkach Uniwersytetu Łódzkiego. Przegląd Socjologiczny, 29, 219–240.
• Gromkowska-Melosik, A. i Gmerek, T. (2008). Problemy nierówności społecznej w teorii i praktyce edukacyjnej. Kraków: Impuls.
• Herfs, G. P. (2003). Tribune retention policy for ethnic minority students, Higher Education in Europe, XXVIII(3), 361–369.
• Jóźwiak, J. (2013). Demograficzne uwarunkowania rynku pracy w Polsce. Zeszyty Demograficzne, 1, 9–23.
• Konferencja Rektorów Akademickich Szkół Polskich (2009). Strategia rozwoju szkolnictwa wyższego 2010–2020: projekt środowiskowy. Warszawa: Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego.
• Konopnicki, J. (1966). Powodzenia i niepowodzenia szkolne. Warszawa: Państwowe Zakłady Wydawnictw Szkolnych.
• Kowalewska, S. (1963). Problemy efektywności kształcenia. Warszawa: Ministerstwo Oświaty i Szkolnictwa Wyższego.
• Kupisiewicz, Cz. (1970). Niepowodzenia dydaktyczne. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe.
• Leszniewski, T. i Wasielewski, K. (2013). Socjologia wychowania w Polsce – pytania o wymiar tożsamościowy subdyscypliny. Studia Socjologiczne, 2, 9–29.
• Organisation for Economic Co-operation and Development (2013). Education at a glance 2013: OECD Indicators. Paris: OECD Publishing. Pobrano z http://dx.doi.org/10.1787/eag-2013-en
• Rokicka, E. (1988). Studenci nie kończący studiów. Aspiracje, losy życiowe i zawodowe. Łódź: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego.
• Sedlak&Sedlak (2013). Ogólnopolskie badanie wynagrodzeń. Warszawa: Sedlak&Sedlak. Pobrano z http://www.wynagrodzenia.pl/payroll/artykul.php/typ.1/kategoria_glowna.503/wpis.2849
• Spionek, H. (1985). Zaburzenia rozwoju uczniów a niepowodzenia szkolne. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe.
• Szafraniec, K. (2011). Młodzi 2011. Warszawa: Kancelaria Prezesa Rady Ministrów.
• Szczepański, J. (1963). Pojęcie efektywności wyższego wykształcenia. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe.
• Szczepański, S. M. (2013). O dostojeństwach i niedostojeństwach edukacji socjologicznej. Referat wygłoszony podczas XV Ogólnopolskiego Zjazdu Socjologicznego, Szczecin.
• Świerzbowska-Kowalik, E. (2000). Wykształcenie środowisk rodzinnych i miejsce zamieszkania jako wyznaczniki szans na podjęcie studiów. Nauka i Szkolnictwo Wyższe, 2, 108–135.
• Thomas, L. (2002). Student retention in higher education: the role of institutional habitus. Journal of Educational Policy, 17(4), 423–442.
• Tinto, V. (1975). Dropout from higher education: a theoretical synthesis of recent research, Review of Educational Research, 45(1), 89–125.
• Tymowski, J. (1965). Sprawność studiów w szkołach wyższych w Polsce. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe.
• Wasielewski, K. (2009). Dostępność studiów wyższych dla młodzieży wiejskiej. W: A. Męczkowska i P. Mikiewicz (red.), Idee – diagnozy – nadzieje. Szkoła polska a idee równości. Wrocław: Wydawnictwo Naukowe Dolnośląskiej Szkoły Wyższej.
• Wiśniewski, W. (1969). Przystosowanie do środowiska uczelnianego. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe.
• Yorke, M. I Thomas, L. (2003). Improving the retention of students from lower socio-economic groups. Journal of Higher Education Policy and Management, 25(1), 63–74.
• Zawacka, E. (1972). Niepowodzenia w nauczycielskich studiach zaocznych. Zeszyty Naukowe Wydziału Humanistycznego Uniwersytetu Gdańskiego, 1, 5–31.

Notes

http://www.edukacja.ibe.edu.pl/images/numery/2015/4-7-smuzewska-i-in-niepowodzenia-w-studiowaniu.pdf

Identifiers

ISSN

0239-6858