Element szczególny w otoczeniu – ślady Rotunda romańska na Wzgórzu Tumskim w Płocku

• Authors: Markowski Sławomir Paweł

Title variants

EN

The specific element in it’s surrounding – remains. Roman Rotunda on Wzgórze Tumskie in Plock

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Od zarania cywilizacji człowiek – homo constructor – intuicyjnie dąży do przekształcania swego otoczenia oraz porządkowania go według sobie znanego sensu, w sposób bardziej lub miej trwały. W tej działalności nie tylko wielkie budowle, ale nawet te najmniej trwałe człowiecze dzieła, stają się w pewnej przestrzeni czasowej śladem – sygnum twórczych działań. Artykuł zawiera rys historyczny romańskiej rotundy – szczególnego elementu w przestrzeni krajobrazu kulturowego Wzgórza Tumskiego w Płocku, która pozostaje nie tylko jako ślad w płaszczyźnie programowej tego miejsca, ale dziś jest rzeczywistym śladem – symbolicznie zaznaczonym miejscem jej istnienia. Jest to jeden z tych śladów, który raz, że spełnia oczywistość historyczną, a dwa – staje się ekspozycją elementu szczególnego w krajobrazie.

EN

Since the dawn of the civilization the man – homo constructor – intuitively strives to create and recreate his surrounding in the manner known only to himself, in more or less durable ways. In this activity not only the magnificent constructions of men but also these of little posture become a reminiscence – sygnum – of human creativity of time past. The article covers the history of roman rotunda – specific element in the cultural landscape of Wzgórze Tumskie in Plock, which remains not only as a trace of former architectural plan of this location, but is a real marker symbolically placed in a place of former existence. It is a remain that not only stands in for obvious historical purpose but exposes the specific element in the landscape as well.

Keywords

PL

element szczególny; ślad; rotunda

EN

specific element; remain; rotunda

• Publisher: Mazowieckie Biuro Planowania Regionalnego w Warszawie
• Journal: MAZOWSZE Studia Regionalne
• Year: 2019
• Issue: 28
• Pages: 75-85

Dates

published

2019

Contributors

author

Markowski Sławomir Paweł

• Wyższa Szkoła Ekologii i Zarządzania w Warszawie

References

• Bieniak J., 2012, Państwo Miecława. Studium analityczne, Wyd. Naukowe PWN, Warszawa.
• Bukowska A., 2011, Relikty architektury wczesnośredniowiecznej – formy i datowanie. Rozdz. V. Płock wczesnośredniowieczny, Trio, Warszawa.
• Gołembnik A., 2002, Wczesnośredniowieczny Płock, DiG, Warszawa.
• Gołembnik A. (red.), 2011, Płock wczesnośredniowieczny, Trio, Warszawa.
• Grabowski L., 1970, Katedra płocka, jej dzieje i zabytki, PWD, Płock.
• Grzybowski M., Zygner L., 2015, Episkopat Płocki w latach 1075–2015, TNP, Płock.
• Górecki J., 1998, Kultowo-rezydencjonalny ośrodek pierwszych Piastów na Ostrowie Lednickim, Civitates Principales. Wybrane ośrodki władzy w Polsce wczesnośredniowiecznej, Katalog wystawy, Gniezno.
• Kordala T., 1995, Płock w zaraniu dziejów, Wyd. Dom Kultury w Płocku, Płock.
• Mroczko T., 1978, Polska sztuka przedromańska i romańska, Wyd. Artystyczne i Filmowe, Warszawa.
• Pianowski Z., 1994, „Sedes regni principales” Wawel i inne rezydencje piastowskie do połowy XIII wieku na tle europejskim, Seria: Architektura, Kraków.
• Rodzińska-Chorąży T., 1995, Rozważania nad genezą rotund prostych w świetle nowych odkryć archeologicznych [w:] A.M. Wyrwa (red.), Studia i materiały do dziejów Pałuk, 2, s. 137-163.
• Sikorski D.A., 2012, Wczesnopiastowska architektura sakralna, Wyd. Poznańskiego Towarzystwa Przyjaciół Nauk, Poznań.
• Sokołowski Z., Sołtysiak M., 1975, Płock urbanistyka i architektura, Instytut Archeologii i Etnologii PAN, Warszawa.
• Szafrański W., 1963, Archeologiczne badania wykopaliskowe na płockim Wzgórzu Tumskim w roku 1963, Notatki Płockie, 26, Płock.
• Szafrański W., 1978, Początki i rozwój grodu i ośrodka miejskiego do roku 1138 [w:] A. Gieysztor (red.), Dzieje Płocka, Towarzystwo Naukowe Płockie, Płock.
• Szafrański W., 1983, Płock we wczesnym średniowieczu, PAN, Zakład Narodowy im. Ossolińskich, Wrocław.
• Świechowski Z., 2000, Początki Tysiąclecia, głos w konferencji, Warszawa.
• Tomaszewski A., 1974, Romańskie kościoły z emporami zachodnimi na obszarze Polski, Czech i Węgier, PAN, Zakład Narodowy im. Ossolińskich, Wrocław.
• Zachwatowicz J., 1971, Architektura [w:] M. Walicki (red.), Sztuka przedromańska i romańska do schyłku XIII wieku, 1, PWN, Warszawa.
• Żurowska K. (red.), 1993, Ostrów lednicki: u progu chrześcijaństwa w Polsce, Gutenberg, Kraków.

Identifiers

DOI

10.21858/msr.28.05