Spór o rozumienie polskiej racji stanu na arenie Unii Europejskiej – wymiar teoretyczny i praktyczny

• Authors: Iwona Galewska

Title variants

EN

The dispute over the understanding of Polish raison d'etat in the arena of the European Union. Theoretical and practical dimension

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

Po 1989 roku polską racją stanu było wejście do struktur NATO oraz UE. Kiedy cel ten został osiągnięty, trzeba było na nowo podjąć działania na rzecz redefinicji tego pojęcia. Polska racja stanu po 1 maja 2004 roku dotyczy tworzenia optymalnych warunków bezpiecznego rozwoju państwa i społeczeństwa. Problem pojawia się wtedy, gdy polska racja stanu staje się konkurencyjna w stosunku do racji stanu innych krajów członkowskich UE. Spór ten ma charakter teoretyczny, gdy pojawiająca się w wypowiedziach przedstawicieli rządu polska racja stanu spotyka się z krytyką pozostałych członków UE, oraz praktyczny, gdy polska racja stanu przekładana jest na konkretne propozycje dotyczące funkcjonowania UE. Do 2012 roku pojawiło się kilka takich sporów, które kończyły się zazwyczaj konsensusem. Należy zauważyć, że najczęściej spory o polską rację stanu na arenie UE pojawiają się w momencie chęci przeprowadzania reform instytucjonalnych czy funkcjonalnych UE jako całości.

EN

After 1989, the Polish reason of state was the accession to the North Atlantic Treaty Organization and the European Union. After achieving this, it was necessary to redefine the reason of state. Polish reason of state on 1 May 2004 was focused on creating optimal conditions for the safe development of the state and society. The problem arises when the Polish reason of state becomes competitive to the other EU member states. This dispute is a theoretical as appearing in the statements of the representatives of the Polish reason of state government has been criticized by other members of the EU and practical when Polish reason of state is being transformed into concrete proposals for the EU. Until 2012, there were several such disputes, which usually ended in consensus. It should be noted that most of the disputes about the Polish reason of state at the EU appear when there is the desire to reform the institutional and functional EU as a whole.

Keywords

PL

racja stanu, polityka zagraniczna, Unia Europejska, Polska

EN

reason of state, foreign policy, European Union, Poland

• Publisher: Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego
• Journal: Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Szczecińskiego ACTA POLITICA
• Year: 2014
• Issue: 28
• Pages: 5-22

Contributors

author

Iwona Galewska

• Uniwersytet Opolski

References

• Bartosiewicz J., Podręczny słownik polityczny, Warszawa 1923.
• Bieleń S., Polityka w stosunkach międzynarodowych, Warszawa 2010.
• Bieleń S., Polityka zagraniczna a racja stanu, „Sprawy Międzynarodowe” 1992, nr 3.
• Dziak W.J., Faliński M.A., Racja stanu w oczach historyka i politologa, „Edukacja Polityczna” 1983.
• Exposé ministra spraw zagranicznych Andrzeja Olechowskiego w Sejmie z 12 maja 1994 roku.
• Exposé ministra spraw zagranicznych Krzysztofa Skubiszewskiego w Sejmie z 26 kwietnia 1990 roku, www.sejm.gov.pl (1.08.2013).
• Exposé ministra spraw zagranicznych Krzysztofa Skubiszewskiego w Sejmie z 29 kwietnia 1993 roku.
• Exposé ministra spraw zagranicznych Radosława Sikorskiego w Sejmie z 7 maja 2008 roku.
• Gryz J., Udział Polski w operacjach pokojowych Unii Europejskiej, w: Polska w strukturach Unii Europejskiej. Doświadczenia – oczekiwania – wyzwania, red. Marczewska-Rytko M., Lublin 2010.
• Grzybowski K., Historia doktryn politycznych i prawnych, Warszawa 1968.
• Hermann C.F., Kegley C.W., Rosenau J.N., New Directions in the Study of Foreign Policy, Londra 1987.
• Kownacki T., Polska racja stanu w procesie integracji Unii Europejskiej, w: Modernizacja Unii Europejskiej, red. Wojtaszczyk K.A., Warszawa 2011.
• Kukuła J., Zięba R., Polityka zagraniczna państwa, Warszawa 1992.
• Kurowski L., Mała encyklopedia prawa, Warszawa 1959.
• Lamentowicz W., Państwo współczesne, Warszawa 1996.
• Łastawski K., Polska racja stanu po wstąpieniu do Unii Europejskiej, Warszawa 2009.
• Łoś-Nowak T., Polska – cele, aspiracje, kierunki, w: Polityka zagraniczna: aktorzy, potencjały, strategie, red. Łoś-Nowak T., Warszawa 2011.
• Łoś-Nowak T., Stosunki międzynarodowe. Teoria – systemy – uczestnicy, Wrocław 2006.
• Maj C., Teoretyczne aspekty racji stanu, „Edukacja Polityczna” 1987, nr 10.
• Maj C., Teoretyczne aspekty racji stanu, w: Racja stanu. Historia, teoria, współczesność, red. Olszewski E., Lublin 1989.
• Malendowski W., Nowe uwarunkowania i cele polityki zagranicznej Polski po 1989
• Mała encyklopedia wojskowa, t. III, Warszawa 1971.
• Marczak T., Wokół pojęcia racji stanu, „Racja Stanu. Studia i Materiały” 2007, nr 1 (1).
• Maszkiewicz M., Polityka wschodnia – polska czy europejska, w: Polska pięć lat w Unii Europejskiej, red. Konopacki S., Łódź 2009.
• McGowan P.J., Shapiro H.B., The Comparative Study of Foreign Policy, Londra 1973.
• Mojsiewicz C., Leksykon współczesnych międzynarodowych stosunków politycznych, Wrocław 2003.
• Mojsiewicz C., Polska racja stanu, „Sprawy Międzynarodowe” 1989, nr 12.
• Nowiak J., Czym jest polityka zagraniczna, w: Stosunki międzynarodowe, red. Malendowski W., Mojsiewicz C., Wrocław 2004.
• Ostaszewski P., Międzynarodowe stosunki polityczne, Warszawa 2010.
• Pietraś J.Z., Interesy narodowe a wspólne interesy ludzkości, w: Interesy narodowe a współistnienie państwa, red. Pietraś J.Z., Pietraś M., Warszawa–Lublin 1989.
• Pietraś J.Z., Polityka zagraniczna państwa, w: Polska polityka zagraniczna w procesie przemian po 1989 roku, red. Żukowski A., Olsztyn 1999.
• Racja stanu – jak ją dziś rozumieć?, „Edukacja Polityczna” 1983.
• roku, w: Polska i jej sąsiedzi w latach dziewięćdziesiątych. Polityczne i ekonomiczne aspekty współpracy i integracji, red. Łomiński B., Stolarczyk M., Katowice 1998.
• Rosenau J.N., The Scientific Study of Foreign Policy, New York 1971.
• Rzegocki A., Idea raison d’etat w przeszłości i w kontekście współczesnej integracji europejskiej, Warszawa 2003.
• Rzegocki A., Racja stanu a polska tradycja myślenia o polityce, Kraków 2008.
• Sadowski E., Racja stanu w polityce zagranicznej państwa, w: Wstęp do teorii polityki zagranicznej państwa, red. Zięba R., Toruń 2009.
• Smolski R., Smolski M., Stadtmüller E., Edukacja obywatelska. Słownik encyklopedyczny, Wrocław 1999.
• Stadtmüller E., Kwestia suwerenności współczesnych państw, w: Cesarz Z., Stadtmüller E., Problemy polityczne współczesnego świata, Wrocław 2002.
• Stańczyk J., Współczesne pojmowanie bezpieczeństwa, Warszawa 1996.
• Stefanowicz J., Między tożsamością i wspólnotą. Współczesne wyznaczniki polityki zagranicznej państw europejskich, Warszawa 1996.
• Stefanowicz J., Wprowadzenie, w: Racja stanu w dobie transformacji ładu europejskiego. Implikacje dla Polski, red. Stefanowicz J., Grabowska-Lipińska I., Warszawa 1995.
• Stolarczyk M., Czynnik narodowy w polityce zagranicznej, „Studia Nauk Politycznych” 1985, nr 1.
• Viroli M., From Politics to Reason of State. The Acquisition and Transformation of the Language of Politics 1250–1600, Cambridge.
• Zięba R., Europejska polityka bezpieczeństwa i obrony, Warszawa 2005.
• Zięba R., Przewartościowanie pojmowania racji stanu na przykładzie Polski, w: Polska racja stanu, red. Hatłas S., Warszawa 2010.