Słabowidzący aktywnym uczestnikiem komunikacji. Możliwości wsparcia ucznia w przestrzeni ogólnodostępnej szkoły średniej

• Authors: Kaźmierczak Monika

Title variants

EN

A Visually Impaired Student – an Active Communicator. Possibilities of Supporting the Student in the Public High School Space

• Languages of publication: PL

Abstracts

PL

W artykule zaprezentowano możliwości wsparcia słabowidzącego ucznia w przestrzeni ogólnodostępnej szkoły średniej. Uwzględnione zostały specyficzne dla osób z niepełnosprawnością wzroku trudności w komunikacji, wynikające z barier fizycznych w przestrzeni publicznej, prywatnej i intymnej szkoły. Wskazane zostały dostosowania w zakresie metod, form pracy i pomocy dydaktycznych, niezbędne dla komfortowej codziennej pracy oraz aktywizacji ucznia w sytuacjach lekcyjnych, ze szczególnym uwzględnieniem interakcji językowej (w układzie symetrycznym: uczeń–uczeń i asymetrycznym: nauczyciel–uczeń). Egzemplifikację stanowi opis przypadku słabowidzącego maturzysty, uczęszczającego do jednego z publicznych łódzkich liceów.

EN

This article presents the possibilities of supporting the visually impaired student-communicator in the public space of a secondary school. The difficulties of communication specific to people with disabilities are taken into account, resulting from physical barriers in the public, private and intimate space of the school. Adaptations in the field of methods, forms of work and didactic aids were indispensable for comfortable everyday work and activation of a young communicator in the classroom, with particular emphasis on linguistic interaction (in a symmetrical system: student – student and asymmetrical: teacher – student). The exemplification is a case study of a partially sighted high school graduate attending one of the public high schools in Łódź.

Keywords

PL

niepełnosprawność wzroku; uczeń słabowidzący; szkoła średnia; edukacja włączająca; komunikacja; interakcja językowa

EN

visual impairment; pupil with visual impairment; secondary school; inclusive education; communication; verbal interaction

• Publisher: Polskie Towarzystwo Logopedyczne
• Journal: Logopedia
• Year: 2019
• Volume: 48
• Issue: 1
• Pages: 419-437

Dates

published

2020-08-30

Contributors

author

Kaźmierczak Monika

• Uniwersytet Łódzki, Wydział Filologiczny Instytut Filologii Polskiej i Logopedii, Zakład Dialektologii Polskiej i Logopedii

References

• Adamowicz-Hummel A., 2001, Posługiwanie się wzrokiem przez dzieci słabo widzące, [w:] Poradnik dydaktyczny dla nauczycieli realizujących podstawę programową w zakresie szkoły podstawowej i gimnazjum z uczniami niewidomymi i słabo widzącymi, red. S. Jakubowski, Warszawa, s. 33–51.
• Adamowicz-Hummel A., 2008, Potrzeby osób słabowidzących i możliwości ich zaspokajania, [w:] Edukacja równych szans. Uczeń i student z dysfunkcją wzroku – nowe podejście, nowe możliwości, red. M. Paplińska, Warszawa, s. 20–26.
• Aitchison J., 1991, Ssak, który mówi. Wstęp do psycholingwistyki, Warszawa.
• Bańka A., 2016, Architektura psychologicznej przestrzeni życia. Behawioralne podstawy projektowania, Poznań.
• Belzyt J.I., 2014, Uczeń z dysfunkcją wzroku w szkole ogólnodostępnej, „Niepełnosprawność. Dyskursy Pedagogiki Specjalnej”, nr 14, s. 80–90.
• Błaziak M., Kałkus A., 2008, Adaptacja klasy pod kątem potrzeb i możliwości ucznia z dysfunkcją wzroku, [w:] Edukacja równych szans. Uczeń i student z dysfunkcją wzroku – nowe podejście, nowe możliwości, red. M. Paplińska, Warszawa, s. 29–34.
• Bogdanowicz M., 1995, Uczeń o specjalnych potrzebach edukacyjnych, „Psychologia Wychowawcza”, nr 3, s. 216–223.
• Czerwińska K., 2014, Uczeń z niepełnosprawnością wzroku we współczesnej przestrzeni edukacyjnej, [w:] Podmioty, środowiska i obszary edukacyjne. Wyzwania i zagrożenia połowy XXI wieku, red. M. Suświłło, N.A. Fechner, Poznań, s. 229–242.
• Czerwińska K., 2016, Funkcjonowanie osoby stopniowo tracącej wzrok w przestrzeni edukacyjno-rehabilitacyjnej, „Forum Pedagogiczne”, nr 1, s. 167–180.
• Dońska-Olszko M., 2010, Wstęp, [w:] Wspomaganie uczniów z dysfunkcją wzroku w szkołach ogólnodostępnych. Wybrane zagadnienia, red. J. Witczak-Nowotna, Warszawa, s. 5–13.
• Duffy M., Maj W., 2000, Ocena i adaptacja miejsca pracy dla osób niewidomych i słabo widzących, [w:] Poradnik pracodawcy osób niewidomych i słabo widzących, Warszawa, http://idn.org.pl/aware-europe/poradnik/x_poradnik.htm (dostęp: 15.03.2019).
• Duffy M., 2002, Ocena i modyfikacja otoczenia dla osób słabowidzących, „Zeszyty Tyflologiczne”, nr 20, Warszawa.
• Dycht M., 2015, Edukacja włączająca uczniów z dysfunkcją wzroku w Polsce – wdrażanie zobowiązań i analiza wątków zaniedbanych, „Niepełnosprawność i Rehabilitacja”, nr 2, s. 34–49.
• Dziubińska R., 2010, Model pracy z uczniem niewidomym lub słabo widzącym, [w:] Podniesienie efektywności kształcenia uczniów ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi. Materiały szkoleniowe, cz. II, Warszawa, s. 79–96.
• Gajda S., 1999, Jak zbudowane są wyrazy?, [w:] Logopedia. Pytania i odpowiedzi, red. T. Gałkowski, G. Jarzębowska, Opole.
• Gajdzica Z., 2007, Przestrzeń w procesie integracyjnego kształcenia uczniów niepełnosprawnych, „Szkoła Specjalna”, nr 5, s. 333–341.
• Grzybowski A. (red.), 2018, Okulistyka, Wrocław.
• Majewski T., 1985, Psychologia niewidomych i niedowidzących, Warszawa.
• Majewski T., 2001, Dzieci z uszkodzonym wzrokiem i ich edukacja, [w:] Poradnik dydaktyczny dla nauczycieli realizujących podstawę programową w zakresie szkoły podstawowej i gimnazjum z uczniami niewidomymi i słabo widzącymi, red. S. Jakubowski, Warszawa, s. 11–32.
• Międzynarodowa Statystyczna Klasyfikacja Chorób i Problemów Zdrowotnych ICD-10 World Health Organization 2008, 2012, Centrum Systemów Informacyjnych Ochrony Zdrowia, X Rewizja, t. I, https://www.csioz.gov.pl/fileadmin/user_upload/Wytyczne/statystyka/icd10tomi_56a8f5a554a18.pdf (dostęp: 18.10.2019).
• Nalaskowski A., 2002, Przestrzenie i miejsca szkoły, Kraków.
• Nieckula F., 2001, Język ustny a język pisany, [w:] Współczesny jezyk polski, red. J. Bartmiński, Lublin, s. 99–114.
• Osoby niewidome i słabowidzące w przestrzeni publicznej – zalecenia, przepisy, dobre praktyki, praca zbiorowa, 2009, Warszawa.
• Palak Z., 2000, Uczniowie niewidomi i słabowidzący w szkołach ogólnodostępnych, Lublin.
• Paplińska M., 2008, Niepełnosprawność wzroku i jej psychospołeczna specyfika, [w:] Niewidomi w kulturze – od terapii do sztuki. Wybrane zagadnienia, red. M. Czerwińska, „Przegląd Tyflologiczny”, nr 1–2 (38–39), Warszawa, s. 12–28.
• Rakowska A., 2003, Język – komunikacja – niepełnosprawność. Wybrane zagadnienia, Kraków.
• Reforma systemu kształcenia uczniów ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi, 1998, Warszawa.
• Sitarczyk M., 2006, Praca z dzieckiem z dysfunkcją wzroku, [w:] Diagnoza i rewalidacja indywidualna dziecka ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi, red. M. Klaczak, P. Majewicz, Kraków, s. 82–113.
• Skiba P., 2015, Niewidomy, ociemniały, słabowidzący, tracący wzrok. Definicje, różnice, http://pzn.org.pl/niewidomy-ociemnialy-slabowidzacy-tracacy-wzrok-definicje-roznice/ (dostęp: 24.02.2019).
• Skowronek B., 1999, O dialogu na lekcjach w szkole średniej. Analiza pragmatyczno-językowa, Kraków.
• Śmiechowska-Petrovskij E., 2013, Warunki bezpiecznego funkcjonowania ucznia z dysfunkcją wzroku w szkole ogólnodostępnej i integracyjnej, „Trendy”, nr 1, s. 46–53.
• Śnieżyński M., 1997, Zarys dydaktyki dialogu, Kraków.
• Topor I., 1999, Functional vision assessment and early interventions, [w:] Essential elements in early intervention: Visual impairment and multiple disabilities, ed. D. Chen, New York.
• Walkiewicz-Krutak M., 2008, Usprawnianie widzenia małych dzieci słabowidzących, „Szkoła Specjalna”, nr 1, s. 14–18.
• Walkiewicz-Krutak M., 2009, Funkcjonowanie wzrokowe małych dzieci słabowidzących, Warszawa.
• Warnock H.M., 1979, Children with special needs: the Warnock Report, “British Medical Journal”, March 10, s. 667–668, http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC1598299/ (dostęp: 28.02.2019).
• Witczak-Nowotna J., 2010, Sposoby wspomagania integracji społecznej uczniów z dysfunkcją wzroku w szkołach ogólnodostępnych, [w:] Wspomaganie uczniów z dysfunkcją wzroku w szkołach ogólnodostępnych. Wybrane zagadnienia, red. J. Witczak-Nowotna, Warszawa, s. 15–31.
• Zaorska M., 2015, Tyflopedagog wobec problemu aktywności życiowej – zawodowej i prozawodowej osób dorosłych z niepełnosprawnością wzrokową, Toruń.