Full-text resources of CEJSH and other databases are now available in the new Library of Science.
Visit https://bibliotekanauki.pl

PL EN


2015 | 53 | 1 - RODZINA WOBEC WYZWAŃ WSPÓŁCZESNOŚCI | 197-228

Article title

Reinterpretacja aktu wiary wobec wyzwań nowych ateistów

Authors

Content

Title variants

Reinterpretation of the Act of Faith in the Face of the Challenges of New Atheists
DE
Neuinterpretation des Glaubensaktes im Hinblick auf die Herausforderungen der Neuen Atheisten
FR
Une réinterprétation de l’acte de foi face aux défis de nouveaux athées

Languages of publication

PL EN

Abstracts

Artykuł traktuje o potrzebie odnowienia rozumienia rzeczywistości wiary w kontekście wyzwań, które nowy ateizm stawia przed osobami wierzącymi. Wśród poruszanych wątków pojawiły się też problem niewiary w ogólności czy obojętności. Istotne w reformie odczytywania współcześnie natury wiary jest to, by wiarę rozpatrywać w zgodzie z rozumem, odpowiedzialnością, wolnością i jej posłannictwem. Z przeprowadzonych rozważań wynika możliwość i potrzeba współpracy wiary i rozumu, która jest najlepszą formą reakcji na opinie nowych ateistów. Widać, że często ateizm w wydaniu klasycznym jest formą zniewolenia umysłu, a w formie współczesnej stanowi zniewolenie woli. Jednakże źle realizowana wiara, oderwana od swoich korzeni, wynaturzona i pozbawiona racjonalności stanowi dokładnie to samo zniewolenie i staje się tak samo niebezpieczna jak ateizm. Kryzys wiary pojawia się tam, gdzie brakuje racjonalności. Jeśli wiara boi się rozumu, to znaczy, że czegoś jej brakuje. Być może brakuje jej zakorzenienia w prawdzie, odwagi do podjęcia decyzji i wzięcia odpowiedzialności. Być może boi się wątpliwości, wciąż postrzegając je jako wadę, zamiast widzieć w nich szansę. Być może boi się pytań, na które nie ma łatwych odpowiedzi; pytań, na które odpowiedzi szuka się latami albo i przez całe życie. Jeśli rozum boi się wiary, to znaczy, że brakuje mu krytycyzmu i pokory – samoświadomości. Jeśli rozum boi się wiary, to znaczy, że boi się, że może nie być samowystarczalny. Być może boi się nadprzyrodzoności, bo ona stawia przed człowiekiem kolejne wyzwania. Być może boi się, że przygoda z wiarą zaskoczy go na tyle, że będzie musiał zreorganizować całe swoje myślenie. Być może boi się, że dotąd błądził i będzie musiał rozpocząć poszukiwania od nowa. Ratunkiem dla wiary jest skazanie jej na racjonalność. Nie chodzi tu o to, by nie docenić wiary jako takiej, a przecenić rozum. Wręcz przeciwnie, chodzi o zachowanie zdrowych relacji między nimi, tak by rozum wspierał człowieka na drodze do Boga, pozwalając tajemnicą nazywać to, co faktycznie nią jest, a nie to, czego jeszcze człowiek nie zdołał odkryć.
The theme of this article is Reinterpretation the act of faith to the challenges of the new atheists. The first part is dedicated to the new atheism, the definition of this trend, its characteristics, the main representatives and their demands. The second point of the work is a response to the challenges the new atheists to the people of believers. The article discusses the need to renew the understanding of the reality of the faith in the context of the challenges the new atheism. Among the topics discussed there were also a problem of unbelief and indifference in general. The conducted considerations that possibility and need for cooperation between faith and reason, which is the best form of response to the views of the new atheists. It is noted that often with the release of the classic atheism is a form of enslavement of the mind, in the form of modern slavery is the will. However, poorly implemented faith, detached from their roots, unnatural and devoid of rationality is exactly the same as slavery and becomes as dangerous as atheism. The crisis of faith occurs where lack of rationality. The point is not to underestimate the faith as such and overestimate reason. On the contrary, to preserve a healthy relationship between them, so as to support human mind on the way to God, letting the mystery call it what it really is, and not what else man was able to discover.

Keywords

Contributors

author

References

  • Bała M., Doświadczenie ateologiczne M. Onfray'a, w: M. Bała. J. Skurzak (red.), Wokół doświadczenia, Warszawa 2013, s. 156.
  • Bała M., Pluralizm religijny. Moda czy konieczność?, (red. M. Bała), Warszawa 2005.
  • Barclay W., Listy św. Piotra, (tłum. K. Wiazowski), Warszawa 1981.
  • Benedykt XVI, Porta fidei.
  • Benedykt XVI, Verbum domini.
  • Bokwa I., Ewangelizacja tęsknot na dziedzińcu pogan, „Teologia i moralność”, 1(13)2013, s. 21.
  • Bokwa I., Powrót religii czy nowa fala ateizmu? Refleksja z zakresu fenomenologii kultury, w: I. Bokwa, M. Jagodziński (red.), Wobec nowego ateizmu, Warszawa 2011, s. 38.
  • Bokwa I., Teologia w warunkach nowoczesności i ponowoczesności, Sandomierz 2010.
  • Boné É., Bóg niepotrzebna hipoteza? Wiara a nauki przyrodnicze, (tłum. W. Szymon), Kraków 2004.
  • Buttiglione R., Wiara rozumu i racje wiary, (tłum. J. Merecki), w: T. Styczeń, W. Chudy (red.), Jan Paweł II Fides et ratio. Tekst i komentarze, Lublin 2003.
  • Comte - Sponville A., Duchowość ateistyczna. Wprowadzenie do duchowości bez Boga, (tłum. E. Aduszkiewicz), Warszawa 2011.
  • Daniluk M., Duchowość chrześcijańska, w: R. Łukaszczyk, L. Bieńkowski, F. Gryglewicz (red.), Encyklopedia Katolicka, t. IV, Lublin 1983, s. 317.
  • Dawkins R., Bóg urojony, (tłum. P. Szwajcer), Warszawa 2007.
  • Dennett D., Odczarowanie. Religia jako zjawisko naturalne, (tłum. B. Stanosz), Warszawa 2008.
  • Franciszek, Lumen fidei.
  • Gogacz M., Filozoficzne aspekty mistyki. Materiały do filozofii mistyki, Warszawa 1985.
  • Gogacz M., Modlitwa i mistyka, Kraków – Warszawa 1987.
  • Gutowski P., Czym jest „nowy ateizm”?, w: M. Słomka (red.), Nauki przyrodnicze a nowy ateizm, Lublin 2012.
  • Halík T., Co nie jest chwiejne, jest nietrwałe. Labiryntem świata z wiarą i wątpliwościami, (tłum. J. Zychowicz), Kraków 2004.
  • Harris S., Koniec wiary. Religia, terror i przyszłość rozumu, (tłum. D. Jamrozowicz), Nysa 2012.
  • Heller M., Sens życia i sens wszechświata. Studia z teologii współczesnej, Kraków 2014.
  • Hitchens Ch., Bóg nie jest wielki. Jak religia wszystko zatruwa, (tłum. C. Murawski), Katowice 2011.
  • Kongregacja Nauki Wiary, Deklaracja o jedyności i powszechności zbawczej Jezusa Chrystusa i Kościoła „Dominus Iesus”.
  • Krąpiec M. A., Czytając encyklikę „Fides et ratio”. Rozumnie wierzyć – rozumnie poznawać, w: T. Styczeń, W. Chudy (red.), Jan Paweł II Fides et ratio. Tekst i komentarze, Lublin 2003, s. 274.
  • Levada W., Prefekekt Kongregacji Nauki Wiary, wypowiedź z 30 kwietnia 2010 roku, http://www.opoka.org.pl/aktualnosci/news.php?id=32765&s=opoka (dostęp z dn. 20 maja 2015).
  • Lohfink G., Jakie argumenty ma nowy ateizm? Krytyczna dyskusja, (tłum. J. Machnacz), Wrocław 2009.
  • Macek W. M., Teologia nauki według księdza Michała Hellera, Warszawa 2010.
  • Manikowski M., Dialogiczność wiary: Tomáš Halík, Joseph Ratzinger i Józef Tischner, „Logos i ethos”, 33(2012) nr 2, s. 199.
  • Mech K., Logos wiary. Między boskością a racjonalnością, Kraków 2008.
  • Nowak A. J., Osoba – unikat w kosmosie, Lublin 2007.
  • Onfray M., Traktat ateologiczny, (tłum. M. Kwaterko), Warszawa 2008.
  • Pałubicki Ł., Wokół problemu doświadczenia mistycznego (A. Comte-Sponville, H. Elzenberg, M. Gogacz), w: M. Bała, J. Skurzak (red.), Wokół doświadczenia, Warszawa 2013, s. 94.
  • Ratzinger J., Prawda w teologii, (tłum. M. Mijalska), Kraków 2001.
  • Remaynet L., Qui sont les Elohim de la Bible?, „Les Éditions du monde réele”, Paris 1989.
  • S. Hałas, Pierwszy list św. Piotra. Wstęp, przekład z oryginału, komentarz, Częstochowa 2007.
  • Sesboüé B., Wierzę. Wezwanie do wiary katolickiej dla kobiet i mężczyzn XXI wieku, (tłum. M. Żurowska), Warszawa-Poznań 2010.
  • Seweryniak H., Teologia fundamentalna, t. 1., Warszawa 2010.
  • Sobkowiak J. A., Duchowość bez Boga, a życie „jakby Bóg był”, „Teologia i moralność”, 13(2013) nr 1, s. 106.
  • Sobkowiak J. A., Granice wiary i niewiary – perspektywa teologicznomoralna, „Studia Theologica Varsaviensia”, 46(2008) nr 2, 197-208.
  • Staniek E., Chrześcijanin wobec innych religii, Kraków 2003.
  • Szmyd J., Religijność i transcendencja. Wprowadzenie do psychologii religii i duchowości, Bydgoszcz-Kraków 2002.
  • Witek S., Duchowość religijna, w: Encyklopedia Katolicka t. IV, Lublin 1983, s. 330.
  • Zdybicka Z. J., Pułapka ateizmu, Lublin 2012.

Document Type

Publication order reference

Identifiers

YADDA identifier

bwmeta1.element.desklight-06622573-5f17-44e9-bb88-f4c8646da6ea
JavaScript is turned off in your web browser. Turn it on to take full advantage of this site, then refresh the page.