Czy bez Mahometa nie byłoby Mieszka i Bolesława I? Arabski system handlowy a ekonomia polityczna społeczeństw Europy Środkowo-Wschodniej w X wieku

• Authors: Adamczyk Dariusz

Title variants

EN

Would Mieszko I and Bolesław the Brave have ruled if it had not been for Muhammad? Arabic trading system and the political economy of Central and Eastern European societies in the tenth century

• Languages of publication: PL

Abstracts

EN

The economic boom, driven by the demand for slaves and furs in the countries of the Middle East and Middle Asia, the Maghreb and al-Andalus, and the resultant silver fl ows coming into the peripheral zone of Europe, permitted or facilitated the formation of early centres of power. In Wielkopolska, fur from tributes and people captured during raiding expeditions were traded for ores and luxury goods. These, in turn, were used to pay for the retinue (družina). Therefore, prestige and silver constituted the basis of ‘central’ power, conditioned the support for the power and thus its continued reign. The Czech lands were an important link in the transcontinental trade connecting Khazaria and Hungary with al Andalus. The Přemyslids’ power relied heavily on the income arising from the control over the routes passing through Prague. Nevertheless, their reign, notably Boleslav I’s, was also founded upon the organisation of slave export, a factor driving and regulating the Bohemian political economy throughout the second half of the tenth century.

Keywords

EN

political economy of the processes of state formation; arab silver flows; Wielkopolska (Great Poland); the Czech lands

• Publisher: Wydawnictwo Adam Marszałek
• Journal: Historia Slavorum Occidentis
• Year: 2015
• Issue: 1(8)
• Pages: 19-33

Contributors

author

Adamczyk Dariusz

• Gottfried Wilhelm Leibniz Universität Hannover

References

• Bruns von Querfurt Passio Sancti Adalberti Episcopi et Martyris, [w:] Heiligenleben zur deutsch-slawischen Geschichte. Adalbert von Prag und Otto von Bamberg, red. L. Weinrich (we współpracy z J. Strzelczykiem), Darmstadt 2005, s. 70–117.
• Powieść minionych lat, przekł. i oprac. F. Sielicki, Wrocław – Warszawa 2005.
• Relacja Ibrahima ibn Jakuba z podróży do krajów słowiańskich w przekazie Al-Bekriego, [w:] Monumenta Poloniae Historica. Nova Series, t. 1, red. T. Kowalski, Kraków 1946, s. 48–54.
• Adamczyk D., Kruszec, moneta, tranzyt czy „hybryda”, czyli częścią jakiego systemu handlowego były ziemie Polski południowej w X wieku? [w:] Argenti fossores et alii. Znaczenie gospodarcze wschodnich części Górnego Śląska i zachodnich krańców Małopolski w późnej fazie wczesnego średniowiecza (X–XII wiek), red. P. Boroń, Wrocław 2013, 197–202.
• Adamczyk D., Między Kijowem a Gnieznem. Wybrane aspekty topografi i i funkcji arabskiego srebra na ziemiach słowiańskich w X i na początku XI w., [w:] Średniowiecze polskie i powszechne 5 (2009), s. 66–78.
• Adamczyk D., Orientalno-bałtycki system handlowy a proces kształtowania się Europy Wschodniej w IX i X w., [w:] Średniowiecze polskie i powszechne 2 (2002), s. 63–88.
• Adamczyk D., Silber und Macht. Fernhandel, Tribute und die piastische Herrschaftsbildung in nordosteuropäischer Perspektive (800–1100), Wiesbaden 2014.
• Adamczyk D., Silberströme und die Einbeziehung Osteuropas in das islamische Handelssystem, [w:] Die Welt querdenken, red. D. Adamczyk, B. Eschment, C.-H. Hauptmeyer, U. Obal, Frankfurt/Main 2003, s. 107–125.
• Adamczyk D., Silver, Markets, and States. The Impact of Islamic Trade on Eastern Europe in the Ninth through Eleventh Centuries, World History Bulletin 22 (2006), nr 2, s. 47–49.
• Adamczyk D., Trzecia fala napływu arabskiego srebra a powstanie „państwa” piastowskiego, Wiadomości Numizmatyczne 58 (2014), z. 1–2/197–198, s. 33–55.
• Andrałojć M., Andrałojć M., Silska P., Szyngiera P., Odkrycia skarbów wczesnośredniowiecznych z terenu Wielkopolski. Kontekst archeologiczny znalezisk, Poznań 2011.
• Brather S., Frühmittelalterliche Dirham-Schatzfunde in Europa. Probleme ihrer wirtschaftsgeschichtlichen Interpretation aus archäologischer Perspektive, Zeitschrift für Archäologie des Mittelalters 23/24 (1997), s. 73–153.
• Brzostowicz M., Bruszczewski zespół osadniczy w IX i X wieku, [w:] Centrum i zaplecze we wczesnośredniowiecznej Europie Środkowej, red. S. Moździoch, Wrocław 1999, s. 135–150.
• Brzostowicz M., Bruszczewski zespół osadniczy we wczesnym średniowieczu, Poznań 2002.
• Brzostowicz M., Wczesnośredniowieczne grodzisko w Spławiu, Gm. Kołaczkowo, woj. Poznańskie. Wstępne podsumowanie wyników badań ratowniczych z lat 1991–1992, Wielkopolskie Sprawozdania Archeologiczne 2 (1993), s. 115–132.
• Dulinicz M., Forschungen zu den Herrschaftszentren des 10. bis 11. Jahrhunderts in Polen, [w:] Europa im 10. Jahrhundert. Archäologie einer Aufbruchszeit, red. J. Henning, Mainz 2008.
• Feldbauer P., Die islamische Welt 600–1250. Ein Frühfall von Unterentwicklung?, Wien 1995, s. 82–83.
• Göckenjan H., Hilfsvölker und Grenzwächter im mittelalterlichen Ungarn, Wiesbaden 1972.
• Górecki J.,Gród na Ostrowie Lednickim na tle wybranych ośrodków grodowych pierwszej monarchii piastowskiej, Poznań 2001.
• Jacob G., Arabische Berichte an germanische Fürstenhöfe aus dem 9. und 10. Jahrhundert, Berlin-Leipzig 1927.
• Jankowiak M., Two systems of trade in the Western Slavic lands in the 10th century, [w:] Economies, Monetisation and Society in the West Slavic Lands AD 800– 1200, red. M. Bogucki, M. Rębkowski, Szczecin 2014, s. 137–148.
• Kara M., Najstarsze państwo Piastów – rezultat przełomu czy kontynuacji? Studium archeologiczne, Poznań 2009.
• Katalog wystawy stałej „tu powstała polska” w muzeum archeologicznym w Poznaniu, red. M. Brzostowicz, A. Stempin, Poznań 2009.
• Kiersnowski R., Pieniądz kruszcowy w Polsce wczesnośredniowiecznej, Warszawa 1960.
• Kóčka-Krenz H., Kara M., Makowiecki D., The Beginnings, Development and the Character of the Early Piast Stronghold in Poznań, [w:] Polish Lands at the Turn of the First and the Second Millennia, red. P. Urbańczyk, Warszawa 2004, s. 125–167.
• Kovalev R.K., Kaelin A.C., Circulation of Arab Silver in Medieval Afro-Eurasia, History Compass 5 (2007), nr 2, s. 560–580.
• Kurnatowska Z., Ostrów Lednicki in the Early Middle Ages, [w:] Polish Lands at the Turn of the First and the Second Millennia, red. P. Urbańczyk, Warszawa 2004, s. 167–185.
• Kurnatowska Z., The Stronghold in Giecz in the Light of New and Old Research, [w:] Polish Lands at the Turn of the First and the Second Millennia, red. P. Urbańczyk, Warszawa 2004.
• Kurnatowska Z., The Stronghold in Giecz, s. 207–222; T. Krysztofi ak, Giecz — najstarszy piastowski gród centralny Wielkopolski, [w:] Przewodnik po miejscach obchodów Europejskich Dni Dziedzictwa Archeologicznego w Wielkopolsce, red. A. Krzyżaniak, Poznań 2006.
• Kurnatowska Z., The Stronghold in Gniezno in the Light of New and Old Research, [w:] Polish Lands at the Turn of the First and the Second Millennia, red. P. Urbańczyk, Warszawa 2004, s. 185–207.
• Kurnatowska Z., Wielkopolska w X wieku i formowanie się państwa polskiego, [w:] Ziemie polskie w X wieku i ich znaczenie w kształtowaniu się nowej mapy Europy, red. H. Samsonowicz, Kraków 2000.
• Leciejewicz L., Słowianie zachodni. Z dziejów tworzenia się średniowiecznej Europy, Wrocław itd. 1989.
• Lombard M., Blütezeit des Islam. Eine Wirtschafts - und Kulturgeschichte 8.-11. Jahrhundert, Frankfurt/Main 1992, s. 218–234.
• Lukas J., Polanský L., Přeražby českých denárů z poděbradského nálezu. K otázce vnitŕni chronologie nejstarších variant mladšího bavorsko-švábského typu a denárů se širokou rukou, Numismatický sbornik 22 (2007), s. 39–90.
• Macháček J., Videman J., Monetisation of early medieval Moravia in the light of new archaeological discoveries in the Lower Dyja region (Czech Republic), [w:] Economies, Monetisation and Society in the West Slavic Lands AD 800–1200, red. M. Bogucki, M. Rębkowski, Szczecin 2014, s. 177–199.
• Mishin D.J., Saqlabi servants in Islamic Spain and North Africa in the Early Middle Ages, Budapest 1999.
• Müller-Wille M., Zwei Grabfunde des 10 Jhs. in europäischer Perspektive: Rösta (Grab IV) im nördlichen Schweden und Gnezdowo (Grab Dn-4) im westlichen Russland, [w:] Zwischen Christianisierung und Europäisierung. Beiträge zur Geschichte Osteuropas in Mittelalter und Früher Neuzeit, red. E. Hübner, E. Klug, J. Kusber, Stuttgart 1998, s. 51–68.
• Novák V., Dirham Hoards in 10th Century Bohemia, Moravia and Silesia, [w:] Monetary Circulation in 10th-c. Northern Europe, red. M. Jankowiak, L. Treadwell, Oxford (w przygotowaniu).
• Paszkiewicz H., Początki Rusi, Kraków 1996.
• Polanský L., The 10th Century Bohemian Deniers in the Light of Revised Finds, [w:] Money Circulation in Antiquity, the Middle Ages and Modern Times. Time, Range, Intensity, red. S. Suchodolski (we współpracy z M. Boguckim), Warszawa–Kraków 2007, s. 127–152.
• Samsonowicz H., Der Einfl uß des Ostseehandels auf die Entwicklung der Regionen Osteuropas im frühen und hohen Mittelalter, [w:] Zwischen Lübeck und Novgorod. Wirtschaft, Politik und Kultur im Ostseeraum vom frühen Mittelalter bis ins 20. Jahrhundert, red. O. Pelz, G. Pickhan, Lüneburg 1996, s. 59–65.
• Slaski J., Tabaczyński S., Wczesnośredniowieczne skarby srebrne Wielkopolski — Materiały, Warszawa–Wrocław 1959.
• Steuer, H., Münzprägung, Silberströme und Bergbau um das Jahr 1000 in Europa – wirtschaftlicher Aufbruch und technische Innovation, [w:] Aufbruch ins zweite Jahrtausend. Innovation und Kontinuität in der Mitte des Mittelalters, red. A. Hubel, B. Schneidmüller, Ostfi ldern, 2004, s. 117–149.
• Třeštík D., „Eine große Stadt der Slawen namens Prag“ (Staaten und Sklaven in Mitteleuropa im 10. Jahrhundert), [w:] Boleslav II. Der tschechische Staat um das Jahr 1000, red. P. Sommer, Praha 2001, s. 93–138.
• Tyszkiewicz J., Tatarzy na Litwie i w Polsce, Warszawa 1989.
• Wachowski K., Arabski a karoliński system wagowo-pieniężny na ziemiach polskich, [w:] Moneta Medievalis. Studia numizmatyczne i historyczne ofiarowane Profesorowi Stanisławowi Suchodolskiemu w 65. rocznicę urodzin, red. R. Kiersnowski m.in., Warszawa 2002, s. 261–267.
• Wachowski K., Wagi i odważniki na Śląsku wczesnośredniowiecznym na tle porównawczym, Przegląd Archeologiczny 22 (1974), s. 173–207.
• Warnke C., Die Anfänge des Fernhandels in Polen 900–1025, Würzburg 1964.
• Watson A.M., Agricultural Innovation in the Early Islamic World. The Diffusion of Crops and Farming Techniques 700–1100, Cambridge 1983.
• Zaborski A., Bilans i przyszłość badań nad tekstem Ibrahima Ibn Jakuba, [w:] Ibrahim Ibn Jakub i Tadeusz Kowalski w sześćdziesiątą rocznicę edycji, red. A. Zaborski, Kraków 2008, s. 25–73.